PHẦN 18
Lịch sử luôn lặp lại tại thịtrường phố Wall. Các bạn còn nhớ câu chuyện về những vụ bán khống của tôi khi Stratton đang
tìm cách mua vét toàn bộ thịtrường ngũ cốc. Một lần khác tôi cũng đã sử dụng chính những thủ thuật như vậy trên thịtrường
chứng khoán. Ở đây tôi muốn nói tới cổ phiếu của Tropical Trading đã mang lại cho tôi khá nhiều lợi nhuận thông qua đầu cơ.
Đó là một cổ phiếu rất năng động và được các nhà đầu tư mạo hiểm ưa thích. Báo chí vẫn luôn buộc tội các bè phái nội bộ công ty
này chỉ lo tính toán sự dao động của giá cổ phiếu thay vì đầu tư lâu dài. Một ngày kia một trong những nhà môi giới chứng khoán
có khả năng nhất mà tôi được biết khẳng định rằng ngay cả Daniel Drew tại Erie hay H. O. Havemeyer của Sugar cũng khó có thể
tìm ra một phương pháp kiếm lãi trên thịtrường thông qua cổ phiếu như cách mà chủ tịch Mulligan và các bạn của ông ta đã làm
được đối với Tropical Trading. Họ thường xuyên khuyến khích các nhà đầu tư giá hạ bán khống cổ phiếu Tropical Trading và
sau đó tìm cách vắt kiệt những đồng tiền của họ như một chiếc máy nén thủy lực. Ở đây hoàn toàn không có sự khoan dung hay
nguyên tắc đạo đức nào cả.
Tất nhiên cũng có nhiều dư luận về “những việc làm bẩn thỉu” của thịtrường cổ phiếu Tropical Trading. Tuy nhiên tôi dám
chắc rằng những người đưa ra sự chỉtrích này đều đã từng bị vắt kiệt vốn trong những thương vụ với Tropical Trading. Vậy tại
sao những người giao dịch chứng khoán luôn gặp phải áp lực từ những thế lực nội bộ vẫn tiếp tục tham gia vào cuộc chơi này. Lý
do thứ nhất đó là họ thích hoạt động và họ tìm thấy điều đó tại Tropical Trading. Không có lời phàn nàn về sự buồn chán tẻ nhạt.
Không có lý do. Không lãng phí thời gian. Không cảm thấy bịthử thách về tính kiên nhẫn khi chờ đợi những động thái tiếp theo.
Luôn có đủ cổ phiếu để giao dịch, trừ khi khoản lãi ngắn hạn đủ lớn để dẫn tới sự khan hiếm. Mỗi phút đều có một cổ phiếu mới
sinh ra!
Có một việc xảy ra khi tôi đi nghỉ đông tại Florida như thường lệ hàng năm. Lúc đó tôi chỉ nghỉ ngơi và câu cá, không nghĩ gì
tới thịtrường chứng khoán trước khi tôi nhận được tập báo mới. Một buổi sáng tôi nhận được một lá thư phát đều đặn mỗi tuần
hai lần trong đó có bảng báo giá chứng khoán và tôi nhận thấy Tropical Trading được bán với giá 155. Lần cuối cùng tôi xem
báo giá thì giá của nó, nếu không nhầm là 140. Trước đó tôi vẫn cho rằng thịtrường đang theo chiều hướng giá xuống và tôi vẫn
dư thời gian trước khi hết cổ phiếu. Tuy nhiên thịtrường cũng không có nhiều biến động lớn. Do đó tôi quyết định đi nghỉ, câu cá
và không theo dõi thông tin của bảng tin và tôi chắc rằng sẽ về nhà trước khi lệnh gọi thực sự tới. Đồng thời chẳng có việc gì tôi
đã làm hoặc không kịp làm có thể đẩy nhanh tốc độ của vấn đề.
Theo như tờ báo của tôi hôm đó thì biến động của Tropical Trading được coi là một yếu tố nổi bật của thịtrường. Điều đó
càng làm tôi tức giận hơn nữa vì tôi cho rằng những người trong nội bộ quá ngu ngốc khi đẩy giá của Tropical Trading lên cao
như vậy trước áp lực của danh sách cổ phiếu chung. Đôi khi quá trình thu hút vốn từ thịtrường cần phải hoãn lại một thời gian.
Điểm bất thường này cũng không nằm trong tính toán của mỗi nhà giao dịch chứng khoán và đối với tôi đó cũng là một quyết
định thu vốn ấu trĩ. Và không có ai thoát khỏi những hậu quả của một sai lầm lớn như vậy, đặc biệt là trong thịtrường chứng
khoán.
Sau khi đọc xong tờ báo, tôi quyết định đi câu tiếp nhưng vẫn suy nghĩ về việc những người trong nội bộ của Tropical
Trading muốn làm gì trong động thái này. Thất bại của họ cũng nắm chắc như việc một người khó thoát khỏi cái chết khi nhảy từ
tầng 25 xuống đất mà không có dù vậy. Tôi không nghĩ được gì thêm và cuối cùng đành bỏ dở việc câu cá và đánh điện cho
những người môi giới của tôi yêu cầu họ bán 2.000 cổ phiếu Tropical Trading ra thịtrường. Sau đó tôi quay trở lại câu cá và
hôm đó tôi cũng câu được khá nhiều.
Chiều hôm đó tôi nhận được điện trả lời chuyển bảo đảm. Những người môi giới của tôi cho biết họ đã bán 2.000 cổ phiếu
của Tropical Trading với mức giá 153. Còn cao hơn mức giá mong đợi. Tôi đang bán khống trong một thịtrường giá giảm đúng
như xu hướng của nó. Tuy nhiên tôi cũng không thể câu cá được nữa. Tôi đang ở quá xa bảng tin. Tôi phát hiện ra điều này khi
bắt đầu nghĩ về những lý do tại sao Tropical Trading có những động thái trên thịtrường thay vì vận động nội bộ như trước. Do
đó tôi đành rời khỏi khu câu cá và trở về Palm Beach, nơi có thể kết nối trực tiếp tới New York.
Khi tôi trở về Palm Beach và thấy được điều những người trong nội bộ của Tropical Trading đang thực hiện, tôi bán tiếp cho
họ 2.000 cổ phiếu nữa. Sau khi nhận báo cáo tôi bán tiếp 2.000 cổ phiếu và thịtrường đã chuyển biến theo đúng kế hoạch, nó
đang giảm giá khi tôi bán ra. Mọi việc đều ổn và tôi trở ra đi dạo một vòng. Tuy nhiên tôi vẫn chưa hài lòng, càng nghĩ tới số cổ
phiếu tôi lại tự hỏi tại sao tôi không bán nhiều hơn. Do đó tôi trở về văn phòng môi giới và bán tiếp 2.000 cổ phiếu nữa.
Sau khi bán xong tôi cảm thấy thú vị hơn. Lúc này tôi đã bán được 10.000 cổ phiếu khống. Tôi quyết định trở về New York,
tôi còn có việc phải làm, chuyện câu cá đành để lúc khác.
Khi về tới New York tôi được biết thêm thông tin về công việc kinh doanh của công ty, hoàn toàn ổn định và triển vọng.
Điều này đã chứng minh cho nhận định của tôi rằng những người trong nội bộ quá khinh suất khi kích giá lên cao trong một thời
điểm không phù hợp với diễn biến của thịtrường cũng như tình hình doanh thu của công ty.
Mặc dù việc tăng giá này không hợp lý, tuy nhiên nó vẫn kéo theo sự hưởng ứng từ phía thịtrường. Điều này càng khuyến
khích những người trong nội bộ công ty tiếp tục chiến thuật sai lầm của họ. Vì vậy tôi lại bán tiếp cổ phần của mình. Lãnh đạo công ty vội vã chấm dứt việc làm điên rồ của họ nên tôi tiếp tục thử phản ứng của thịtrường hết lần này tới lần khác, vẫn theo
phương thức cũ của mình, và cuối cùng tôi đã bán được 30.000 cổ phiếu của Tropical Trading, lúc đó giá chỉ còn 133.
Trước đó tôi đã được khuyến cáo rằng những người trong nội bộ của Tropical Trading có đầy đủ thông tin về người nắm giữ
các cổ phiếu của họ tại phố Wall, số lượng chính xác và loại cổ phiếu cũng như các thông tin quan trọng khác. Họ đều là những
người có khả năng và rất nhạy bén. Tất cả những điều đó cho thấy rủi ro khi đối đầu với thế lực này. Tuy nhiên đó cũng chỉ là các
con số vấn đề quan trọng nhất luôn tuỳ thuộc vào tính hình thực tế.
Tất nhiên, khi giá giảm từ 153 xuống còn 133, khoản lãi từ bán khống tăng lên và những người đã mua cổ phiếu này đều cho
rằng: Cổ phiếu này hoàn toàn xứng đáng với mức giá 153 hoặc cao hơn nữa. Hiện nay giá đang thấp hơn tới 20 điểm và đó rõ
ràng là một vụ làm ăn tốt. Cùng một loại cổ phiếu, cùng tỷ suất cổ tức, cùng những đội ngũ nhân lực và cùng một công việc kinh
doanh, đó quả thực là một món hời.
Do lượng người mua tăng nên lượng cung trôi nổi trên thịtrường giảm đi. Những người trong nội bộ biết rằng rất nhiều người
giao dịch bán khống và đã đến lúc tiến hành thu lợi. Giá cổ phiếu lập tức tăng lên 150. Tôi dám nói rằng đã có rất nhiều tiền bảo
chứng nhưng tôi vẫn giữ nguyên lập trường của mình. Tại sao lại không chứ? Những người trong nội bộ có lẽ cũng đã biết rằng
khoản 30.000 cổ phiếu bán khống vẫn chưa được nhập vào nhưng điều đó cũng không có gì đáng lo lắng. Lý do thúc đẩy tôi bán
ra khi mức giá là 153 và vẫn kiên định khi giá giảm xuống còn 133 không hề lung lay mà còn củng cố chắc chắn hơn báo giờ hết.
Những người trong nội bộ có thể muốn buộc tôi bảo chứng nhưng họ không thể đưa ra lý do nào mang tính thuyết phục. Các điều
kiện cơ bản đều đang đứng về phía tôi và tôi không khó khăn gì để giữ bình tĩnh, không hoảng hốt. Một nhà đầu cơ phải có lòng
tin đối với bản thân và lý lẽ của mình. Cố chủ tịch sàn giao dịch Cotton New York, Dickson G. Watts, đồng thời là tác giả của
cuốn sách nổi tiếng “Đầu cơ là một nghệ thuật”, đã nói rằng lòng dũng cảm của một nhà đầu cơ chính là lòng tin để thực hiện
quyết định của chính mình. Với tôi, tôi không thể sợ sai vì tôi không bao giờ nghĩ rằng mình sai cho tới khi điều đó được chứng
minh rõ ràng. Thực tế, nếu không có nhiều kinh nghiệm có lẽ tôi cũng đã rất lo lắng. Tiến trình của thịtrường vào một thời điểm
nhất định không nhất thiết chứng minh được rằng tôi đã sai. Chính bản chất của việc tăng giá - hoặc giảm giá - sẽ thể hiện nhận
định của tôi là đúng đắn hay sai lầm. Tôi chỉ có thể dựa vào kiến thức của mình. Nếu tôi sai lầm thì đó chính là do sự ấu trĩ của
tôi.
Đúng như tôi dự đoán sau dấu hiệu của phục hồi giá từ 133 lên 150, cổ phiếu Tropical Trading đã bắt đầu giảm trở lại và
vượt qua mức 140 trước khi những người trong nội bộ có động thái hỗ trợ. Việc họ mua vào cổ phiếu làm dấy lên hàng loạt tin
đồn về việc tăng giá cổ phiếu Tropical Trading. Theo thông tin có được thì công ty đã thu một khoản lợi nhuận khổng lồ và điều
đó thể hiện rõ ràng trong việc tăng tỷ suất cổ tức thường lệ. Đồng thời lãi suất bán khống cũng rất lớn. Vụ thu lợi thế kỷ này ảnh
hưởng rất nhiều tới những người đầu tư giá hạ nói chung và đặc biệt là đối với một nhà đầu cơ đã bán khống một lượng lớn cổ
phiếu. Tôi không thể kể ra đây những điều nghe được do lúc này họ đã tăng giá lên thêm 10 điểm.
Động thái này không quá nguy hiểm đối với tôi, tuy nhiên khi mức giá đạt tới 149 tôi quyết định rằng không nên để thị
trường phố Wall tin theo tất cả những công bố tăng giá đang rùm beng khắp nơi. Tất nhiên, tôi hay bất cứ người ngoài công ty
nào khác có thể làm gì được để thuyết phục những người bán khống đang lo sợ hay những khách hàng cả tin của các công ty Ủy
thác đã lỡ giao dịch theo các tin đồn. Phương thức hiệu quả nhất đó là thông qua bảng tin. Người ta thường tin rằng họ không nên
tin vào lời thề của bất cứ con người bằng xương bằng thịt nào, nhất là một kẻ đã bán khống tới 30.000 cổ phiếu. Do đó, tôi sử
dụng lại những thủ thuật đã dùng trước đây khi Stratton mua vét thịtrường ngũ cốc, khi đó tôi đã bán yến mạch để khiến các nhà
giao dịch quay lưng lại với ngũ cốc. Một lần nữa kinh nghiệm và trí nhớ đã hỗ trợ tôi.
Khi những người trong nội bộ đẩy giá cổ phiếu Tropical Trading lên nhằm đe doạ những người bán khống, tôi không thử
phản ứng thịtrường bằng cách bán cổ phiếu này. Tôi đã bán khống 30.000 cổ phiếu này. Theo tôi là khoảng 1% lượng cung trôi
nổi trên thịtrường. Tôi không thể đưa đầu vào cái thòng lọng đã giăng sẵn đó. Đợt tăng giá thứ hai quả là khá hấp dẫn. Và khi cổ
phiếu Tropical Trading đạt 149 tôi quyết định bán ra 10.000 cổ phiếu của tập đoàn Equatorial Commercial. Công ty này nắm
giữ một toà nhà lớn của Tropical Trading.
Equatorial Commercial không phải là một cổ phiếu năng động như Tropical Trading và nó nhanh chóng giảm giá khi tôi
bán ra. Tất nhiên, tôi đã đạt được mục đích của mình. Khi những người giao dịch — các khách hàng của các công ty Ủy thác đã
tin theo lời đồn tăng giá của Tropical Trading - nhận ra rằng cổ phiếu Tropical Trading tăng giá đồng thời với việc một lượng lớn
cổ phiếu Equatorial bán ra và cổ phiếu này đang xuống giá nghiêm trọng, tự nhiên họ sẽ thấy rằng việc tăng giá của Tropical
Trading chỉ là mơ hồ nhất thời. Thực chất đó chỉ là mánh khoé vận động nhằm tẩu tán của Equatorial Commercial, cổ đông lớn
nhất của Tropical Trading. Đó chắc phải là cổ phiếu mua hoặc cổ phiếu nội bộ của Equatorial vì không một người nào ngoài công
ty lại bán nhiều cổ phiếu khống như vậy vào thời điểm Tropical Trading đang rất mạnh. Và như vậy, họ bắt đầu bán ra Tropical
Trading và kiểm tra lại sự tăng giá của cổ phiếu này. Trong khi đó, những người trong nội bộ đương nhiên không muốn nhận số
cổ phiếu bị buộc phải bán ra này và khi không có sự hỗ trợ của họ thì giá Tropical Trading nhanh chóng giảm xuống. Các nhà
giao dịch và các công ty Ủy thác cũng bán ra một số cổ phiếu Equatorial, điều đó mang lại cho tôi một món lợi nhuận nho nhỏ.
Tôi không thực hiện việc này nhằm kiếm lợi và chỉ để kiểm tra việc tăng giá Tropical Trading.
Hết lần này đến lần khác những người trong nội bộ Tropical Trading và nhân viên quảng cáo năng nổ của họ tung ra vô số
phương pháp khác nhau nhằm tăng giá trở lại. Mỗi lần họ làm như vậy tôi lại bán ra cổ phiếu Equatorial Commercial và bảo
chứng bằng cổ phiếu Tropical Trading. Điều đó khiến những nỗ lực vận động của họ trở nên không mấy hiệu quả. Giá Tropical Trading cuối cùng giảm xuống 125 và lãi suất bán tăng nhiều tới mức những người trong nội bộ đã tăng giá thêm được 20 hay 25
điểm. Lần này đó là một động thái tương đối “hợp pháp” hơn đối với lãi suất bán khống đã tăng quá lớn. Mặc dù tôi không lường
trước được sự hồi phục giá này nhưng tôi vẫn không thay đổi lập trường của mình. Trước khi cổ phiếu Equatorial Commercial
tăng lên cùng với cổ phiếu Tropical Trading, tôi bán ra một lượng lớn cổ phiếu Equatorial. Kết quả vẫn như thường lệ, nó dội một
gáo nước lạnh vào những tin đồn tăng giá của Tropical Trading đang diễn ra rất mạnh mẽ sau đợt hồi phục gây xôn xao sàn giao
dịch.
Vào thời điểm này thịtrường phát triển tương đối yếu. Như tôi đã nói trong phần trên, chính lý do cho rằng chúng ta đang
nằm trong thịtrường giá hạ nên tôi đã bán khống cổ phiếu Tropical Trading tại trại câu cá Florida. Tôi cũng bán một số cổ phiếu
khác nhưng Tropical Trading mới là mối quan tâm chính. Cuối cùng do những điều kiện chung của thịtrường những người thuộc
nội bộ Tropical Trading đã phải nhượng bộ và cổ phiếu Tropical Trading bắt đầu trượt dốc. Lần đầu tiên trong nhiều năm nó
giảm xuống dưới 120 điểm, sau đó xuống dưới 110, dưới mệnh giá tuy nhiên tôi vẫn chưa mua lại. Vào một ngày kia khi thị
trường nói chung phát triển quá yếu, Tropical Trading giảm xuống dưới 90 và tôi bắt đầu mua lại. Vẫn là một lý do đó. Tôi đang
nắm trong tay cơ hội. Thịtrường lớn đang phát triển yếu và số người bán lớn hơn nhiều so với người mua. Có thể là hơi khoe
khoang nhưng tôi đã mua lại 30.000 cổ phiếu Tropical Trading với mức giá thấp nhất trong giai đoạn đó. Nhưng tôi không chỉ
muốn mua lại với mức giá thấp, tôi còn muốn chuyển món lợi nhuận trên giấy đó trở thành tiền mặt mà không hao hụt quá nhiều.
Tôi vẫn giữ vững lập trường của mình trong suốt quá trình đó vì tôi biết lý lẽ của mình hợp lý. Tôi không chạy theo xu
hướng của thịtrường hay chống lại những điều kiện cơ bản, mà ngược lại. Đó cũng là nguyên nhân tôi luôn tin tưởng vào thất bại
của giới nội bộ. Những lần giá cổ phiếu phục hồi liên tiếp và ngay cả khi tôi biết rằng sự tăng giá đó là thật sự thì tôi vẫn không có
gì phải lo ngại. Tôi biết rằng giữ nguyên lập trường sẽ tốt hơn việc mua lại và sau đó bán khống với mức giá cao hơn. Nhờ vào sự
kiên định này tôi đã kiếm được trên một triệu đô-la. Đó không phải là do linh cảm, khả năng đọc bảng tin hay sự dũng cảm. Đó là
phần thưởng cho lòng tin vào những lý lẽ của bản thân mà không phải nhờ sự thông minh hay kiêu ngạo. Tri thức là sức mạnh và
sức mạnh không sợ hãi trước sự dối trá — ngay cả khi nó được công bố trên bảng tin. Những điều đó đã được rút lại khá nhanh
chóng.
Một năm sau, giá Tropical Trading lại được đẩy lên 150 và giữ ở mức giá đó trong hai tuần. Toàn bộ thịtrường đều có phản
ứng tích cực do giá tăng liên tục và đó không còn là hiện tượng đầu cơ tăng giá nữa. Tôi biết được điều này thông qua phép thử
của mình. Hiện nay tập đoàn sở hữu Tropical Trading đang lâm vào tính trạng khó khăn và không có lý do gì để đầu cơ tăng giá.
Ngay cả khi thịtrường nói chung đang tăng giá, điều này thực tế không xảy ra. Do đó tôi bắt đầu bán cổ phiếu Tropical Trading.
Tôi dự định sẽ bán ra khoảng 10.000 cổ phiếu. Giá lập tức giảm xuống, rõ ràng là không có sự tác động hỗ trợ nào. Sau đó việc
mua cổ phiếu này có sự thay đổi.
Tôi không cố tỏ ra tài năng tuy nhiên tôi vẫn có thể đảm bảo rằng tôi có thể nói chính xác thời điểm có sự can thiệp. Điều đó
lập tức nhắc nhở tôi rằng nếu những người nội bộ của cổ phiếu này không hề vì một lý do đạo đức nào nhưng vẫn cố giữ cổ phiếu ở
mức giá cao bằng cách mua vào khi giá thịtrường giảm thì phải có một nguyên nhân nào đó. Họ chẳng phải những kẻ ngu ngốc,
không phải nhà từ thiện hay một nhà băng tìm cách duy trì cổ phiếu ở giá cao để bán được nhiều hơn trên thịtrường OTC. Giá
tăng lên không phải do tôi hay do những người khác bán ra. Với mức 153 tôi mua lại 10.000 cổ phiếu và đến mức 156 tôi thực tế
rơi vào vịthế mua do lúc đó bảng tin cho thấy mức đề kháng thấp nhất đang tăng lên. Tôi đang đầu tư giá hạ trên thịtrường
chung. Tuy nhiên, tôi phải đối mặt với điều kiện giao dịch của một cổ phiếu nhất định không phải chỉtuân theo lý thuyết đầu cơ
nói chung. Giá tăng một cách chóng mặt lên trên 200 điểm. Đó là một sự kiện chấn động trong năm. Tôi choáng váng khi các
báo cáo cho thấy tôi đã bịthiệt hại khoảng 8 — 9 triệu đô-la. Thực tế thay vì bán tôi lại mua cổ phiếu Tropical Trading khi giá
đang tăng lên. Tôi đã giữ số cổ phiếu quá lâu và tự đánh mất lợi nhuận của mình. Các bạn có muốn biết tại sao tôi lại hành động
như vậy? Đó là vì tôi nghĩ những người nội bộ của Tropical Trading tự nhiên cũng làm cái việc mà tôi cũng sẽ làm nếu ở vào vịtrí
của họ. Tuy nhiên tôi không việc gì phải nghĩ tới việc đó, công việc của tôi là giao dịch - tức là dựa vào các số liệu thực tế trước
mắt thay vì suy nghĩ xem người ta sẽ làm gì.