Manungsa

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

1. Urutane Turunan

a. Urutane Mudhun Diwiwiti Saka Bapak / Ibu

b. Urutane Munggah Diwiwiti Saka Anak

***

2. Urutane Sedulur

Nomor 1 : Pembarep

Nomor 2 : Panggulu

Nomor 3 : Pandhadha

Kakang Ragil : Sumedhi

Ragil : Wuragil

***

3. Prenahe Sedulur

1. Sadulur

Kang tunggal bapak ibu

Saudara

2. Sadulur misanan

Sadulur tunggal embah; nakdulur

Saudara satu kakek nenek; sanak keluarga

3. Sadulur mindhoan

Sadulur tunggal buyut

Saudara satu buyut

4. Keponakan

Anake sadulur tuwo utowo sadulur enom

Anaknya saudara tua atau saudara mura

5. Putu

Anake anak

Anaknya anak

6. Putu keponakan

Anake keponakan

Anaknya keponakan

7. Paklik

Adhine bapak utowo ibu (lanang)

Paman

8. Bulik

Adhine bapak utowo ibu (wadon)

Bibi

9. Pakdhe (uwa)

Kangmase bapak utowo ibu (lanang)

Kakak laki-lakinya bapak atau ibu (laki-laki)

10. Budhe (uwa)

Mbakyune bapak utowo ibu (wadon)

Kakak perempuannya bapak atau ibu (perempuan)

11. Maratuwo

Wong tuwane bojo

Orang tuanya istri atau suami

12. Anak mantu

Bojone anak

Istri atau suaminya anak

13. Putu mantu

Bojone putu

Istri atau suaminya cucu

14. Besan

Wong tuwane mantu

Orangtuanya menantu

15. Ipe

Sadulure bojo

Saudaranya istri atau suami

16. Pripean

Sadulure bojo

Saudaranya istri atau suami

17. Sadulur kuwalon

Sadulur tunggal  bapak seje ibu, utowo tunggal ibu seje bapak

Saudara satu bapak beda ibu, atau satu ibu beda bapak

18. Bapak kuwalon

Dudu bapakne dhewe

Bukan ayahnya sendiri

19. Anak angkat

Bocah liya sing diakoni anak

Bocah lain yang diakui anak

20. Tunggal Banyu

Sedulur tunggal guru


21. Tunggal Welat

Sedulur tunggal bapak ibu

4. Arane wong

* Jaka

Bocah lanang kang wis diwasa (durung rabi)

Bocah laki-laki yang sudah dewasa (belum menikah)

* Prawan

Bocah wadon kang wis diwasa (durung omah-omah)

Bocah perempuan yang sudah dewasa (belum berumah-rumah)

* Jaka jebug

Jaka sing wis tuwo

Laki-laki yang belum menikah yang sudah tua

* Prawan gendhor

Prawan sing wis kliwat ing mangsa (kasep)

Perawan yang sudah terlambat di waktunya (terlambat)

* Prawan sunthi

Prawan cilik (prawan kencur)

Perawan kecil (perawan kencur)

* Randha

Wong wadon sing wis ora duwe bojo

Orang perempuan yang sudah tidak punya suami

* Randha tanggung

Randha sing isih enom

Janda yang masih muda

* Wulanjar

Randha sing isih enom durung duwe anak

Janda yang masih muda belum punya anak

* Randha kisi

Randha sing duwe anak lanang

Janda yang punya anak laki-laki

* Randha kasihan

Randha mlarat sing akeh anake

Janda miskin yang banyak anaknya

* Randha keringan

Randha sing sugih

Janda yang kaya

* Randha menter

Randha kang panganggone sarwa apik

Janda yang tempatnya serba baik


* Dhudha

Wong lanang sing wis ora duwe bojo

Laki-laki  yang sudah tidak punya istri

* Dhudha kembang

Dhudha sing isih enom durung duwe anak

Duda yang masih muda belum punya anak

* Dhudha kawuk

Dhudha wis tuwa

Duda yang sudah tua

* Dhudha bangsong

Dhudha mlarat sing sugih anak

Duda miskin yang kaya anak

* Dhudha kalung

Dhudha sing duwe anak wadon sing bisa ngopeni.

Duda yang punya anak perempuan

* Kaki nini

Wong lanang wadon sing wis tuwa banget

Orang laki-laki perempuan yang sudah tua sekali

* Nyai, nyi

Wong wadon kang diajeni

Perempuan yang dihormati

5. Sebutane Bocah

• Ontang-anting

Anak siji lanang

Anak satu laki-laki

• Uger-uger lawang

Anak loro lanang kabeh

Anak dua laki-laki semua

• Cukit dulit

Anak telu lanang kabeh

Anak tiga laki-laki semua

• saramba

Anak papat lanang kabeh

Anak empat laki-laki semua

• pandhawa

Anak lima lanang kabeh

Anak lima laki-laki semua

• Unting-unting

Anak siji wadon

Anak satu perempuan

• Kembang sepasang

Anak loro wadon kabeh

Anak kedua perempuan semua

• Gotong mayit

Anak telu wadon kabeh

Anak tiga perempuan semua

• sarimpi

Anak papat wadon kabeh

Anak empat perempuan semua

• pancagati

Anak lima wadon kabeh

Anak lima perempuan semua

• Kedhana-kedhini

Anak loro lanang wadon

Anak dua laki-laki perempuan

• Sendhang kaapit pancuran

Anak telu, lanang-wadon-lanang.

Anak tiga, laki-laki perempuan laki-laki

• Pancuran kaapit sendhang

Anak telu, wadon-lanang-wadon

Anak tiga, perempuan laki-laki perempuan

• Keblat papat

Anak papat lanang wadon

Anak empat laki-laki perempuan

• sapasar

Anak lima lanang wadon

Anak lima laki-laki perempuan

• Ipil-ipil (pipilan)

Anak lima, lanang siji

Anak lima, laki-laki satu

• padangan

Anak lima, wadon siji

Anak lima, perempuan satu

•Pandhawa nyandhangi

Anak nem, wadon siji waruju

Anak enam, perempuan satu paling belakang

• kembar

Anak loro lanang kabeh utowo wadon kabeh laire bareng

Anak dua laki-laki semua atau perempuan semua lahir bersama

• dhampit

Anak loro lanang lan wadon laire bareng

Anak dua laki-laki dan perempuan lahir bersama

• Gilir kacang

Anak akeh, giliran lanang wadon

Anak banyak, giliran laki-laki perempuan

• Lumpat kidang

Anak akeh, ora giliran lanang wadon

Anak banyak, tidak bergiliran laki-laki perempuan

• garendhel

Anak lanang pirang-pirang kang waruju/ragil wadon (utowo kosok baline)

Anak laki-laki banyak sekali yang belakangan perempuan (atau kebalikannya)

• gendhong

Anak lanang pirang-pirang, kang tengah wadon

Anak laki-laki banyak, yang tengah perempuan   

• pathok

Anak wadon pirang-pirang, kang tengah lanang

Anak perempuan banyak, yang tengah laki-laki

• sumarak

Anak pirang-pirang, sing lanang luwih akeh

Anak banyak, yang laki-laki lebih banyak

• anggana

Anak akeh, sing urip keri siji.

Anak banyak, yang hidup tinggal satu

• cemani

Bocah ireng mulus

Bocah hitam mulus

• Wungle, bule

Bocah putih mulus

Bocah putih mulus

• Gondhang kasih

Anak loro seje pakulitane, siji putih siji ireng

Anak dua beda kulitnya, satu putih satu hitam

• Julung kembang

Bocah lair bareng plethek ing srengenge

Bocah lahirnya bersamaan waktu terbit matahari

• Julung sungsang

Bocah lair wektu bedhug awan.

Bocah lahir waktu tengah hari

• Julung sarab

Bocah laire ngarepake surup srengenge

Bocah lahirnya akan menjelang malam

• Jurung caplok

Bocah laire barengi surupe srengenge

Bocah lahirnya bersamaan jelang malam

• margana

Bocah lair pinuju ibune ing lelungan

Bocah lahir menuju ibunya di pergian

• Wuyungan

Bocah lair pinuju ana perang (gegeran)

Bocah lahir menuju ada perang (peristiwa)

• wahana

Bocah lair pinujo ibune ana ing pasamuwan

Bocah lahir menuju ibu ada di ketamuan

• jempina

Bocah lair durung wektune (umpamane 7 sasi)

Bocah lahir sebelum waktunya (misalnya 7 bulan)

• yatim

Bocah sing lair ora menangi bapake

Bocah yang lahir tidak ada bapaknya

• lola

Bocah sing wis ora duwe bapa biyung

Bocah yang sudah orang tidak punya bapak ibu

• Pambaren

Anak sing nome rsiji

Anak yang nomor pertama

• Panggulu

Anak sing nomer loro

Anak yang nomor kedua

• Pandhadha

Anak sing nomer telu

Anak yang nomor ketiga

• Sumendhi

Kakang wuragil utowo kakangane anak ragil

Kakak anak belakang atau kakaknya anak yang belakang

• Wuragil, waruju

Anak sing keri dhewe

Anak yang paling belakang

***

6. Candrane Perangan Awak

1. Alise nanggal sepisan
2. Astane nggendhewa gadhing
3. Athi-athine ngudhup turi
4. Bangkekane nawon kemit
5. Bathuke nyela cendhani
6. Bokonge manjang ilang
7. Cahyane sumunar
8. Drijine mucuk eri
9. Godhege simbar rumembun
10. Gulune angelung gadhung
11. Gulune ngolan-olan
12. Idepe tumenga tawang
13. Irunge ngudhup mlathi
14. Irunge kencana pinatar
15. Janggute Nyangkal Putung
16. Kempole ngembang pudhak
17. Kempole nyuthang walang
18. Lakune kaya macan luwe
19. Lambene nggula sathemlik
20. Lambene nyigar jambe
21. Lambene manggis karengat
22. Lembehane mblarak sempal
23. Lengene nggendewa pinenthang
24. Mripate blalak-blalak
25. Mripate liyep lindri
26. Pakulitane ngulit langsep
27. Pamulune bengle kairis
28. Pamu
29. Pawakanae sedhet singset
30. Pipine nduren sajuring
31. Polatane ruruh jatmiko
32. Praene ndamar kanginan
33. Pundhake nraju mas
34. Rambute ngandhan-andhan
35. Rambute ngembang bakung
36. Sinome micis wutah
37. Sinome mbibis mabur
38. Susune nyengkir gadhing
39. Swarane Ngombak banyu
40. Ulate damar kanginan
41. Untune mijil timun
42. wentise mukang gangsir


7. Cacading Awak

1 Apus Sikile Kaki
2 Bekel Wetenge Perutnya
3 Belang Kulite Kulit
4 Belong Pilingane Pilingan
5 (m) bembeng Bangkekane Punggung
6 Banjo Sirahe Kepala
7 Bindheng Swarane Suara
8 Bisu Gunemane Bicara
9 Blawur Mripate Mata
10 Bodong Wudele Pusar
11 Brintik Rambute Rambut
12 Brojol Pundhake Pundak
13 Bucu Gegere Punggung
14 Budheg Kupinge Telinga
15 Bujel Drijine Jari
16 Burik Raine Muka
17 Busik Kulite Kulit
18 Buthak Sirahe Kepala
19 Cedhal Ilate Lidah
20 Ceko Tangane Tangan
21 Crapang Brengose Kumis
22 Dawir Kupinge Telinga
23 (n) dengkek Gegere Punggung
24 Dhekik Pipine Pipi
25 Dhengkak Dhadhane Dada
26 Dhengkling Sikile Kaki
27 Dhingklang Sikile Kaki
28 (n) domble Lambene Bibir
29 (n) dongos Lambene Bibir
30 Ekar Lakune Jalan
31 (ng) gandhen Sirahe Kepala
32 (ng) gandhul Lambene Bibir
33 Gejig Sikile Kaki
34 Gembil Pipine Pipi
35 Gingsul Untune Gigi
36 Gloyoran Sikile Kaki
37 Griwing Untune Gigi
38 Groyok Gunemane Bicara
39 Grumping Irunge Hidung
40 Gugut Untune Gigi
41 Impur Sikile Kaki
42 Kakkong Pawakane Badan
43 Kemeng Swarane Suara
44 Kampong Pipine Pipi
45 Kempot Pipine Pipi
46 Kera Mripate Mata
47 Kithing Drijine Jari
48 Klungsur Pipine Pipi
49 Kokop Cangkeme Mulut
50 Konge; Pawakane Badan
51 Kuwaga Tangane Tangan
52 Lamur Mripate Mata
53 Manyul Bathuke Dahi
54 Mecucu Cangkeme Bibir
55 Mining-mining Pipine Pipi
56 Mlolo Mripate Mata
57 Mlongo Cangkeme Bibir
58 Mringis Untune Gigi
59 Mringkus Dhadhane Dada
60 Mrongos Cangkeme Bibir
61 Ngungkal gerang Tlapake Telapak
62 Nonong Bathuke Dahi
63 Nyambel wijen Rambute Rambut
64 Nyanthis Janggute Janggut
65 Nyenthing Bokonge Bokong
66 Nyeprok Irunge Hidung
67 Nyongot Lambene Bibir
68 Nyoro Cangkeme Bibir
69 Panggel Gulune Leher
70 Pelo Gunemane Bicara
71 Pengkor Sikile Kaki
72 Perot Cangkeme Bibir
73 Perung Kupinge Telinga
74 Pesek Irunge Hidung
75 Pethak Sirahe Kepala
76 Pincang Mlakune Jalan
77 Sangkuk Gegere Punggung
78 Sinter Mripate Mata
79 Siwil Drijine Jari
80 Suwing Lambene Bibir
81 Tepos Bokonge Bokong
82 Wungkuk Gegere Punggung
83 Wusu Gegere Punggung
84 Wuta Mripate mata

***

8. Munggah Kebiasaane Awak

Awake : Seger, Aras-arasen, Greges, Ndhredheg
Atine : Sumendhal, Mangkel, Ayem, Gragapan, Dheg-dhegan, Anyel, Giris
Boyoke : Jimpe, Pegel, Linu
Bathuke : Anget, Adhem, Sumer, Cenat-cenut

Cangkeme : Clongopan, Glagepan, Klangopan, Pringisan, Mecucu, Lumpangen, Nyomak-Nyamik
Dlamakane : Pedhes
Dhadhane : Ampeg, Ndhrodhog, Mengeh-mengeh, Sesek, Sumpek, Cedut-cedut
Gorokane : Kesereten, Ngorong, Pancingen, Garing

Gulune : Cengeng, Gela-gelo
Githoke : Mrindhing, Mengkorog
Getihe : Mancur, Dleweran, Masur-masur
Guyune : Cekakakan, Cekikikan, Cengengesan, Gergeran, Drengesan, Mekaka, Mesem

Irunge : Cengar-cengir, Pilek, Sentrap-sentrup
Ilate : Melet, Gomen, Kemecer
Kupinge : Brebegen, Mbengung, Mbenging
Kalamenjinge : Munggah-medhun, Cegukan

Kringete : Dleweran, Gobyos
Lambene : Garing, Gomen, Klametan, Mecep, Ngawet, Ngintip, Kepedhesen
Lakune : Banter, Akas, Rindhik
Luhe : Crocosan, Dleweran

Mripate : Kriyap-kriyip, Jelalatan, Pendirangan, Petpetan, Mlolo, Mlorok, Mlirik, Melek, Merem, Ketok, Rembes, Plerak-plerok
Playune : Kebat, Banter, Alon, Rikat
Pikirane : Bingung, Jibeg, Sumpeg
Pilingane : Cekot-cekot, Cenut-cwnut

Rambute : Krembyahan, Mbrodol, Rontok
Raine : Pucet, Sumringah
Sirahe : Benjol, Benjut, Mangut-mangut, Manthuk-manthuk, Gela-gelo, Ngelu, Mumet, Puyeng
Swarane : Gumrenggeng, Kemrisik, Pating Bengok, Lirih

Tangane : Jowal-jawil, Keju, Linu, Jepapangan, Jimpe, Gemeter, Kranggehan
Tatune : Perih, Dleweran Getih
Tandange : Trampil, Cekat-ceket, Cukat Tringginas
Sikile : Ngosek, Gringgingen, Pekakangan, Ngethok, Kesed, Jimpe, Cekakaran
Wetenge : Kuwaregen, Krucuk, Kroncongan, Senep, Mules, Klemekeren, Perih, Luwe, Kembung, Sunduken

Untune : Cekot-cekot, Kemeng, Gowang
Watuke : Jegar-jegor, Ngikil, Siji-loro, Arang-arang

***


Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro