Môi trường là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đến sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật

Các đặc trưng của môi trường:
•  Môi trường có cấu tạo phức tạp:
     -  Môi trường bao gồm nhiều thành phần tạo nên. Thành phần môi trường là các yếu tố vật chất tạo nên môi trường bao gồm nước, không khí, ánh sáng, âm thanh, sinh vật và các hình thái vật chất khác
      -  Mỗi thành phần này không chỉ có nguồn gốc bản chất khác nhau mà còn bị chi phối bởi các quy luật khác nhau trong các mối quan hệ tương tác đa chiều, lúc thì tác động hỗ trợ, nhưng sau đó lại ngăn chặn, loại trừ... làm cho hệ môi trường có sự biến đổi không ngừng cả về không gian và thời gian
      -  Chỉ một thay đổi rất nhỏ trong thành phần nào đó của môi trường đều có thể gây nên các biến đổi liên hoàn trong nhiều thành phần khác của môi trường và có khả năng gây nên các thay đổi trong toàn bộ hệ thống
      -  Ý nghĩa: giúp con người đưa ra các quyết định thiết thực để tác động tới môi trường theo hướng tích cực, chủ động và hiệu quả hơn
      -  VD:
          + Khi khai thác rừng quá mức có thể dẫn đến việc phân phối nước rơi bị thay đổi; độ ẩm không khí và lượng nước ngầm giảm, lượng dòng chảy trực tiếp bề mặt tăng gây ra xói mòn, rửa trôi đất nhiều hơn; không gian sống của các loài động vật giảm, một số loài không phát triển được và có nguy cơ diệt vong
          + Ngược lại, nếu thực hiện trồng rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc, thảm thực vật gia tăng, nơi cư trú của các loài động vật mở rộng, giảm xói mòn, rửa trôi đất, hạn chế lũ lụt

•  Môi trường có tính tự động
     -  Các thành phần của môi trường luôn vận động và phát triển để đạt trạng thái cân bằng
     -  Khi một thành phần môi trường thay đổi phá vỡ sự cân bằng, hệ môi trường sẽ thiết lập trạng thái cân bằng mới
     -  Ý nghĩa: giúp con người nắm vững quy luật vận động và phát triển của từng hệ môi trường, từ đó tác động vào hệ theo hướng vừa có lợi cho con người vừa đảm bảo hiệu quả cho môi trường
     -  VD:   Vùng đất cạn bị ngập nước sẽ làm cho các loài sinh vật trên cạn vùng đó chết hàng loạt, cùng với đó là sự xuất hiện và phát triển của các sinh vật thủy sinh và ngược lại

•  Môi trường có tính mở
     - Môi trường là hệ thống mở, tiếp nhận các vật chất, năng lượng, thông tin ra vào
     - Các vật chất, năng lượng, thông tin luôn chuyển từ hệ này sang hệ khác, từ trạng thái này sang trạng thái khác, từ thế hệ này sang thế hệ nối tiếp... Vì vậy, môi trường rất nhạy cảm với những biến đổi từ bên ngoài
     - Ý nghĩa:
          + giúp duy trì, cải thiện cơ cấu thành phần môi trường theo hướng có lợi cho sự phát triển bên trong của hệ môi trường trong tương lai
          + cho thấy các vấn đề về môi trường chỉ có thể giải quyết tốt khi có sự hợp tác của các tổ chức, các quốc gia và các khu vực trên thế giới

• Môi trường có tính tự tổ chức, tự điều chỉnh
Môi trường có khả năng tự tổ chức lại hoạt động của mình và tự điều chỉnh để thích nghi với những biến đổi từ bên ngoài. Hệ có khả năng tự tổ chức, tự điều chỉnh càng cao thì hệ càng hoàn thiện nhanh, không ngừng, ngày càng có chất lượng cao hơn, phát triển nhanh hơn và khả năng cạnh tranh tốt hơn. Tuy nhiên khả năng này là có hạn
          Ý nghĩa: quy định mức độ, phạm vi tác động của con người tới môi trường nhằm đảm bảo các chức năng của môi trường như khả năng tự phục hồi của các tài nguyên tái tạo, khả năng tự làm sạch của môi trường