Tác giả: Higashino Keigo

NPH: Nhã Nam

Thể loại: Trinh thám, tâm lý.

Các tác phẩm khác đã xuất bản tại Việt Nam: Trứng chim cúc cu này thuộc về ai; Trước khi nhắm mắt; Bạch dạ hành; Phía sau nghi can X; Hoa ảo mộng; Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya; Bí mật của Naoko; Ngôi nhà người cá say ngủ; Thánh giá rỗng...

Được gọi là người chị em song sinh với "Bạch dạ hành", Ảo dạ có phần nào luôn được so sánh về độ sắc sảo của các nhân vật xuất hiện trong nội dung của nó. Tuy nhiên xét riêng mà nói, Ảo dạ đã giữ được cái chất riêng biệt rõ rệt của mình trong từng trang sách.

Câu chuyện của Ảo dạ bắt đầu bằng cơn động đất kinh hoàng tại Kansai, và hành động giết chết ông cậu Toshirou của Masaya là hành động nhấn nút khởi nguồn cho bánh răng định mệnh. Cũng chính từ giây phút phạm tội ấy, cuộc đời của anh và Shinkai Mifuyu – cô gái vừa mất song thân trong trận động đất, trở thành một kẻ tứ cố vô thân, đã gắn kết lại với nhau bằng một bí mật liên quan đến sinh mạng của một con người. Sau khi chủ động giúp đỡ Masaya xóa bỏ chứng cứ về hành vi phạm tội của anh, Mifuyu đề nghị cả hai cùng lên Tokyo phồn hoa mà làm lại từ đầu. Trong cái đêm mịt mù không sao đó, Masaya gần như đã thấy một tia sáng chói lọi, một sợi kim tơ kéo anh khỏi chốn địa ngục phải đối mặt với đôi tay nhuốm máu. Tokyo đang chờ đợi cả hai, mà không, là chờ đợi Masaya, với những ánh đèn lấp lánh át hẳn vầng sáng mặt trăng và sao.

Từ khoảnh khắc cả hai cùng bước vào con đường tối tăm tại Tokyo, Masaya đã lờ mờ nhận ra bản thân như một kẻ đắm tàu giữa biển khơi, chỉ có thể bấu víu vào chiếc phao cứu sinh duy nhất là Mifuyu. Cũng chính vì sự sợ hãi, cô đơn, dục vọng...trước người đàn bà mang gương mặt sắc sảo đẹp đẽ này, mà anh đã tình nguyện làm theo hầu hết các yêu cầu của cô, kể cả khi chúng có khiến anh gặp nguy hiểm và tổn thương. Những vụ án từ nhỏ lẻ đến đáng sợ xảy ra liên tục mà trung tâm của tất cả là người đàn bà tên Shinkai Mifuyu đã đánh động tới cái mũi thính của thanh tra Kato. Từ đây, cuộc truy đuổi ráo riết giữa người đi tìm sự thật Kato và kẻ che dấu quá khứ Mifuyu bắt đầu, khiến độc giả không thể rời trang sách phút giây nào nữa. Càng tiến đến chạm gần Mifuyu, độc giả sẽ càng cảm thấy bối rối hơn bởi nhân dạng của Mifuyu vô cùng bí ẩn, và bất cứ kẻ nào dám vươn tay để lật những trang quá khứ của cô đều sẽ bị thủ tiêu.

Nếu xem cuộc đời của Mifuyu là một ván cờ, thì cô ả quả thật là một kỳ thủ cao tay. Những người xuất hiện trong đời cô, hoặc trở thành nạn nhân gánh chịu những tội lỗi họ không bao giờ làm, hoặc sẽ trở thành con cờ thí mạng, làm bục đẩy để Mifuyu tiến lên đỉnh danh vọng mà cô hằng ao ước. Có một điểm thú vị khi phát hiện ra một mảng có thể là thân phận thật sự của Mifuyu trước khi trở thành cô gái tứ cố vô thân trong trận động đất, là có lẽ cô đã từng mở một cửa hiệu tên White Night – cái tên gây liên tưởng mật thiết tới cuốn sách từng được Keigo xuất bản trước đó là Bạch Dạ Hành, liệu người chủ bí ẩn đã mất tích của White Night có phải là Mifuyu hiện tại, và liệu với sự trùng khớp về tính cách cũng như cái sắc sảo đến lạnh lùng đó, Mifuyu này có phải là Yukiho đã bỏ đi vào trong đêm trắng, trước cái chết của Ryoji?

Dầu có vài chi tiết thú vị móc nối hai câu chuyện lại với nhau, nhưng xét riêng về bối cảnh cùng nhân vật của Ảo dạ, thì Mifuyu thực sự là một nhân vật được khắc họa rõ nét đến mức khiến người đọc cảm thấy chẳng rét mà run. Người đàn bà mang tên Shinkai Mifuyu dường như không hề để cho tình cảm lấn át lý trí, từng bước dẫm lên hàng trăm số phận bi thảm của những kẻ bị ả rù quến, giật dây và nhúng xuống vũng bùn lầy số phận, và trước những cảnh tình đau đớn của người khác được trưng ra cho ả thấy, thì Mifuyu vẫn sung sướng nở ra nụ cười mãn nguyện khi đạt được mục đích của mình. Nếu có thể so sánh, thì Mifuyu đẹp và độc hại như loài nhện Góa phụ đen. Tấm màng nhện mà cô ta giăng ra cho Masaya khiến anh ta như con mồi bất động, chỉ nằm yên lẻ loi chờ ngày bị ăn thịt đến không còn một mảnh. Những cái bẫy được Mifuyu đặt ra vô cùng khéo léo, đến mức nếu không có cái mũi thính và trực giác nhạy bén như Kato, có lẽ sẽ chẳng ai nhìn ra được cô là trung tâm của mọi sự bất hạnh.

Cái kết của câu chuyện có lẽ sẽ để lại trong lòng người đọc một dấu chấm hỏi lớn, nhưng có lẽ phong cách của Keigo ngay từ đầu đã thế. Độc giả luôn phải suy ngẫm và tự đưa ra nhận định của mình, dù cho cái kết đó có gây thất vọng hay đáp ứng đầy thỏa mãn. Tựu chung, cách giới thiệu Ảo dạ là chị em song sinh với Bạch dạ hành vốn dĩ cũng chẳng sai. Nhưng ở Ảo dạ có một cái xuất sắc riêng và điểm nhấn riêng khiến người đọc phải chăm chú theo dõi và bị lôi cuốn tới những dòng chữ cuối cùng của cuốn sách. Vì thế nếu là người yêu thích các truyện trinh thám, điều tra mang theo yếu tố tâm lý cao và có sự quan tâm nhất định đối với các vấn đề xã hội, thì Ảo dạ là một món ăn tinh thần thích hợp và hấp dẫn để độc giả có thể thỏa mãn tính ham mê suy đoán cũng như tự ngẫm về mối quan hệ giữa một người đàn bà đẹp và sự sắc sảo của cô ta.

Đánh giá: 9/10.