CÂU 12. Trình bày nội dung cơ bản và ý nghĩa phương pháp luận của nguyên lý về sự phát triển. VD minh hoạ.

* Khái niệm: Phát triển là 1 phạm trù triết học dùng để chỉ quá trình vận động tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn của sự vật.

- Quan điểm siêu hình:

+ Xem xét sự phát triển chỉ là sự tăng lên hay giảm đi đơn thuần về lượng, không có gì thay đổi về chất của sự vật.

+ Nếu có sự thay đổi về chất thì sự thay đổi ấy cũng chỉ diễn ra theo 1 vòng khép kín, chứ không có sự sinh thành ra cái mới, chất mới.

+ Sự phát triển là quá trình tiến lên liên tục, không có bước quanh co thăng trầm, phức tạp.

- Quan điểm biện chứng:

+ Phát triển là quá trình phát triển từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp.

+ Cách thức của sự phát triển là quá trình thay đổi dần dần về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất.

+ Quá trình đó vừa diễn ra chậm, vừa chạy vọt, dẫn đến cái mới ra đời thay thế cái cũ.

+ Con đường của sự phát triển theo hình xoáy ốc, hết mỗi chu kỳ sự vật dường như lặp lại sự vật ban đầu nhưng ở cấp độ cao hơn.

+Phát triển diễn ra không phải theo đường thẳng mà rất quanh co phức tạp, thậm chí đó có cả những bước thụt lùi nhưng đó chỉ là bước thụt lùi tạm thời.

+ Nguồn gốc của sự phát triển: đó là mâu thuẫn trong chính sự vật quy định. Quá trình giải quyết liên tục mâu thuẫn trong bản thân sự vật do đó cũng là quá trình tự thân phát triển của sự vật.

* Nội dung:

- Tính khách quan:

+ Phát triển là quá trình tự thân của mọi sự vật, hiện tượng.

+ Phát triển là 1 quá trình khách quan, độc lập với ý thức con người.

- Tính phổ biến:

+ Nó diễn ra trong tất cả các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy.

+ Diễn ra trong mọi quá trình, mọi giai đoạn của sự vật hiện tượng.

- Tính đa dạng, phong phú:

+ Phát triển là khuynh hướng chung của mọi sự vật, hiện tượng, song mọi sự vật, hiện tượng, mỗi lĩnh vực hiện thực lại có quá trình phát triển hoàn toàn không giống nhau.

+ Tồn tại ở những không gian, thời gian khác nhau của sự vật, hiện tượng phát triển khác nhau.

* Ý nghĩa phương pháp luận:

- Quan điểm phát triển:

+ Khắc phục tư tưởng bảo thủ, trì trệ, định kiến đối lập với sự phát triển.

+ Quan điểm phát triển cũng đòi hỏi không chỉ thấy sự vật như là cái đang có, mà còn phải nắm được khuynh hướng phát triển trong tương lai của nó.

+ Phát triển theo đường " xoáy ốc ".

* VD: Về sự phát triển của nền văn hoá: 1 nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, giữ nguyên cái cũ và tiếp thu, kế thừa tinh hoa văn hoá nhân loại để làm đa dạng và phong phú hơn.