CÂU 14. Trình bày mối quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả. VD minh hoạ.

* Khái niệm:

- Nguyên nhân là phạm trù chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong 1 sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau, gây ra những biến đổi nhất định.

- Kết quả là sự biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong 1 sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra.

Nguyên nhân khác với nguyên cớ:

=> Nguyên nhân: nguồn gốc của sự việc. ( Ngã nên thấy đau.)

=> Nguyên cớ: mượn sự xuất hiện của 1 sự việc để làm 1 điều gì đó không do nguyên nhân đó gây nên. (Thấy đứa mình ghét cho dù nó làm gì thì cũng thấy ghét.)

* Mối quan hệ biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả:

- Mối quan hệ nhân quả mang tính khách quan, tính phổ biến và tính tất yếu.

- Nguyên nhân là cái sinh ra kết quả, nên nguyên nhân luôn có trước kết quả.

- Không phải sự nối tiếp nào về mặt thời gian của hiện tượng cũng là mối liên hệ nhân quả.

- Nguyên nhân sinh ra kết quả:

+ 1 nguyên nhân có thể sinh ra nhiều kết quả, 1 kết quả có thể có nhiều nguyên nhân.

+ Khi các nguyên nhân tác động cùng 1 lúc lên sự vật thì hiệu quả tác động của từng nguyên nhân tới việc hình thành kết quả sẽ khác nhau, tuỳ thuộc vào hướng tác động của nó.

+ Các nguyên nhân khác nhau tác động lên sự vật theo từng hướng, chúng sẽ gây ảnh hưởng cùng chiều với sự hình thành kết quả.

+ Các nguyên nhân khác nhau tác động lên sự vật theo hướng khác nhau sẽ làm chúng suy yếu, thậm chí hoàn toàn triệt tiêu tác dụng của nhau.

- Kết quả ra đời là do nguyên nhân sinh ra, nhưng đến lượt kết quả lại trở thành nguyên nhân.

* VD