Có lẽ, ngay từ khi lọt lòng ông trời đã không ưu ái cho số phận của ta.
Ta chẳng có cơ hội nhìn mặt phụ mẫu mình, nhưng nghe chị ta kể, họ trông không giống những người lao động bần cùng, xấu xí như trên quê hương mình. Cha ta thì cao to, còn mẹ được thừa hưởng từ bà ngoại ở nước da rất đẹp. Trắng và sáng, đặc biệt hồng hào rạng rỡ dưới ánh nắng.
Đôi khi vẻ đẹp lại chính là con dao hai lưỡi. Phải nói là ta rất sốc, khi nghe nguyên nhân dẫn đến cái chết của cha mẹ. Ngày đó, mẹ đi làm đồng như mọi hôm, nhưng không may gặp phải một đám lưu manh ô hợp. Chính chúng đã xô ngã mẹ xuống, cưỡng bức bà, hết tên này đến tên khác. Khi cha ta tức giận cầm gậy xông vào đánh, chúng như những con bò mộng hung hãn tiến đến, hợp sức chống trả ông. Kết cục, mạng cha ta không giữ được, ông chết trước mẹ ta vì mất quá nhiều máu. Còn về phần mẹ ta, vì quá phẫn uất cũng cầm gậy xông đến chúng lần cuối.
Nhưng rồi, bà cũng ngã xuống. Ngay cả khi đã chết, cả cha và mẹ đều không thể nhắm mắt.
Lúc đó, ta đang ở đâu?
Chị ta kể, ta lúc đó còn quá nhỏ, nằm trong chái nhà tranh cạnh đồng ruộng nên khá an toàn. Chị ta một mình đem phụ mẫu đi chôn, một mình cõng ta đi dạt về vùng đất khác. Đó là những kí ức mơ hồ của chị, một cô bé mất đi người nhà khi chỉ mới 7 tuổi hơn. Chị ta chịu rất nhiều vất vả, nhất là khi xin sữa cho ta. Phải đi loanh quanh trong làng từ sáng sớm đến tối mịt, những người hảo tâm mới tận lực giúp đỡ. Nhờ những dòng sữa ấy, ta mới có thể mở mắt nhìn thấy mặt trời cho đến ngày nay.
Nói cách khác, chị vừa là mẹ, vừa là cha của ta.
5 năm của ta trôi đi trong êm đềm, và đó cũng là quãng đời ta sống hạnh phúc nhất, vô ưu vô lo. Chị ta đi đan áo len kiếm sống, tuy lời lãi không nhiều nhưng cũng đủ ăn 2 chén cơm một ngày. Có phần ngon, chị đều nhường hết cho ta, ta chỉ sống vô tư với đám bạn mà không hề biết chị phải khổ sở với công việc thế nào.
Đến năm 6 tuổi, ta bắt đầu hiểu chuyện hơn. Nguyên do là vì chị ngày càng tiều tuỵ, sắc mặt trắng xanh thiếu sức sống. Ta bắt đầu tập đan chỉ những mũi cơ bản, và chỉ vài ngày sau, ta cùng phụ việc với chị, cả hai mang áo ra chợ bán.
***
Biến cố đầu tiên xảy đến với nhà ta, đó là vào lúc ta mười tuổi, chị ta mười bảy.
Chị ta bước qua tuổi thiếu nữ, khuôn mặt trắng hồng thừa hưởng của mẹ, làn da mịn màng, đôi mắt long lanh ngấn nước. Chị đẹp đến mức trai làng xếp thành hàng, ngày nào cũng có hoa và quà gửi đến tận thềm nhà. Ta không thể yên phận trong nhà như xưa nữa, ngày qua ngày đám con trai lại hú hét gọi tên chị, tỏ tình đòi hẹn thề yêu đương với chị.
Kí ức quãng thời gian đó, ta nhớ rất rõ. Chị không những khước từ tất cả các gã trai làng đỏm dáng, mà còn khiến cho họ nhiều đêm mất ngủ. Chị nói rằng, ai lo được cuộc sống cho 2 chị em tôi, tôi sẽ lấy người đó.
Cả làng không hề có lấy một kẻ giàu có. Chị nói như vậy, tức là gián tiếp tuyên bố không muốn lấy chồng.
Sau vụ đó, trai làng không còn làm phiền ta như xưa. Ta vừa phụ chị đan áo, vừa tích cực học hành lấy một chút chữ. Vì không có tiền, ta bắt đầu học lỏm từ đứa bạn trong làng. Tư chất ta cũng vốn nhanh trí, cho nên chữ vào đầu rất nhiều, chỉ vài tháng sau đã vượt xa những đứa được cha mẹ cho đi học.
Bọn chúng không thiếu những đứa ganh ghét, đố kị với tài học của ta. Có đứa còn thản nhiên chê bai: “ Mày chẳng phải là con nhỏ không cha không mẹ, không được dạy dỗ sao? Đừng tưởng dựa vào chị mày là hay, nói cho mày biết, chị mày cũng như phụ mẫu mày, đều là những tiểu nô hầu nhỏ bé, cả quyền công dân cũng không có!”
Tim ta dường như rúng động, một dòng nham thạch ngủ sâu trong ta bỗng tuôn trào vội vã. Ta điên cuồng nắm lấy tóc con bé, giựt qua giựt lại, dùng cả thân người chồm lên nó, nhằm thẳng vào người mà đánh.
Con bé đau đớn thét lên, rồi cả lũ nháo nhào can ta ra khỏi. Hôm đó, cả làng dường như phải họp bàn lại rất lâu, cuối cùng họ ép ta phải quỳ xuống vùng đồng hoang phía sau làng, phải đến khuya mới được thả về. Ta ấm ức khóc, nhưng chính chị ta cũng không thể nào bênh vực ta được nữa, đành phải giả câm giả điếc nhìn bọn họ đưa ta ra khỏi làng.
Đêm đó, quả thực là một đêm rất lạnh.
***