Đoạn trích chị em Thúy Kiều nằm ở phần đầu tiên của tác phẩm "Gặp gỡ và đính ước" bao gồm 24 câu tập chung miêu tả vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều, Thúy Vân. Ở đoạn trích, tác giả đã bày tỏ sự trân trọng đối với vẻ đẹp của con người, ông sử dụng bút pháp quen được trong văn học cổ bằng cách khắc họa vẻ đẹp của nhân vật bằng những hình tượng thiên nhiên đẹp và cao quý như trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết, núi để ẩn dụ vẻ đẹp của con người. Đây chính là nghệ thuật ước lệ, cách miêu tả như vậy không miêu tả vẻ đẹp một cách cụ thể mà để cho người đọc từ đó tự cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật theo cách hiểu riêng của mình, đây chính là cái tài cái tình của nhà thơ Nguyễn Du.

"Đầu lòng hai ả tố nga

Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân

Mai cốt cách, tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười"

Bốn câu thơ đầu tác giả giới thiệu về thứ tự của hai chị em và miêu tả vẻ đẹp chung của hai người bằng hình ảnh "hai ả tố nga", hai câu thơ còn lại tác giả lấy hình tượng của "mai" và tuyết" để miêu tả vẻ đẹp của hai nàng "mười phân vẹn mười", tuy nhiên dù đẹp nhưng mỗi người đều có những nét đẹp riêng biên "mỗi người một vẻ". Cả hai nàng đều mang vẻ đẹp thật thanh tao, cao quý với cốt cách như hoa mai và tâm hồn trong trắng như tuyết, có thể nói cả hai chị em đều mang vẻ đẹp của những người phụ nữ mang chuẩn cái đẹp của thời xưa thanh tao, quý phái, đẹp tựa tiên nhân. Bốn câu thơ tiếp tác giả chủ yếu miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân:

"Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang

Hoa cười ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da"

Hai từ "trang trọng" thôi cũng đủ để nói lên hết tất cả vẻ đẹp của Thúy Vân, nàng mang trong mình một vẻ đẹp quý phái, sang trọng mà ít người con gái nào có thể sánh được. Miêu tả Thúy Vân, Nguyễn Du chủ yếu sử dụng bút pháp ước lệ lấy hình tượng thiên nhiên để miêu tả hết vẻ đẹp của nàng như trăng, ngài, hoa, ngọc, mây, tuyết. Khi tả Vân ngòi bút của tác giả lại cụ thể hơn là tả Kiều, cụ thể trong bút pháp liệt kê: khuôn mặt, đôi lông mày, nụ cười, giọng nói, mái tóc, làn da. Để làm nổi bật nhân vật thì những đặc điểm đều đi kèm với một hình tượng thiên nhiên làm nổi bật lên vẻ đẹp sang trọng, quý phái của người thiếu nữ. Khuôn mặt tròn như trăng rằm, đôi mày đậm như con ngài, nụ cười tươi như hoa, giọng nói trong như ngọc, mái tóc đen óng nhẹ như mây, làn da còn trắng hơn cả tuyết. Vẻ đẹp của nàng là vẻ đẹp mang tính cách, số phận, hòa hợp với thiên nhiên vì vậy cuộc đời của nàng sau này sẽ rất suôn sẻ, bình yên. Trong 12 câu tiếp theo, tác giả đều sử dụng để miêu tả vẻ đẹp của Kiều nhưng không chỉ là vẻ đẹp bên ngoài, mà trong đó còn xen lẫn cả tính cách và tài năng của nàng:

"Kiều càng sắc xảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn

Làn thu thủy, nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm liễn hờn kém xanh

Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm

Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên chương

Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân"

Chỉ với câu thơ đầu của đoạn, ta đã có thể cảm nhận được vẻ đẹp của Kiều là vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt thế, nàng Vân đã đẹp động lòng người thì nàng Kiều lại càng xinh đẹp mặn mà hơn. Trong 4 câu thơ trước, tác giả miêu tả Vân trước sau đó mới miêu tả vẻ đẹp của Kiều để làm nổi bật sắc đẹp của nàng, đây chính là nghệ thuật đòn bẩy. Ở Kiều tác giả không miêu tả rõ và cụ thể như là miêu tả Vân, mà chỉ tập chung miêu tả đôi mắt và đôi lông mày của nàng, tác giả vẫn sử dụng bút pháp ước lệ để miêu tả nàng Kiều với đôi mắt trong veo như hồ nước mùa thu và đôi lông mày xanh tươi thanh tú tựa như núi mùa xuân. Tại sao mà tác giả lại tập chung miêu tả về đôi mắt của nàng như vậy? Vì từ thời xa xưa, đôi mắt đã được coi là cửa sổ tâm hồn, từ đôi mắt của con người có thể nhìn thấy được cái tinh anh của tâm hồn và trí tuệ. Nàng Kiều xinh đẹp tuyệt trần, thế nhưng sắc đẹp lại phải thua xa tài năng của nàng "sắc đành đòi một tài đành họa hai", chẳng những tài năng nàng lại còn là một con người rất thông minh có thể nói nàng Kiều hội tụ đủ tất cả những tiêu chuẩn đúng mực của người phụ nữ xưa đó là thông thạo đủ cầm, kì, thi họa. Mà tài đàn của nàng lại càng tuyệt diệu hơn khi nó đã trở thành sở trường "nghề riêng" vượt lên trên mọi người "ăn đứt". Không những vậy nàng còn tự tay sáng tác ra một thiên "Bạc mệnh". Sắc đẹp, tài năng của nàng cũng mang tính cách số phận, nhưng vẻ đẹp của nàng lại đẹp đến nỗi khiến tạo hóa phải ghen ghét điều ấy cũng đã ngầm thông báo về cuộc đời đầy sóng gió, khổ đau sau này.

"Phong lưu rất mực hồng quần

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai"

Bốn câu thơ cuối tác giả miêu tả về nếp sống của chị em Thúy Kiều, cả hai chị em không chỉ có sắc có tài mà nếp sống cũng vô cùng đức hạnh, mặc dù đã tới tuổi cập kê nhưng vẫn sống một cuộc sống "trướng rủ màn che" mặc cho bao người mong muốn được chăm sóc cho hai nàng, nhưng cả hai gạt tất cả những điều đó sang một bên sống một cuộc sống êm đềm không lo âu.