Thủy ngân -phương thuốc "trường sinh bất tử" của Tần vương?

Tần Thủy Hoàng không chỉ là một vị vua mang tiếng tàn ác, giết người không ghê tay mà còn là một vị vua hoang tưởng với giấc mơ bất tử. Vị Tần vương dần trở nên điên khùng bởi các loại hóa chất kỳ dị nhằm duy trì sự bất tử để "vĩnh viễn trị vì trên ngôi báu". Ngay việc xây dựng cả một thế giới thu nhỏ với cung vua có đầy đủ binh lính bảo vệ quanh ngôi mộ của Tần Thủy Hoàng đã thể hiện rõ điều này.

Có lẽ, Tần Thủy Hoàng là vị vua duy nhất sợ cái chết đến mức điên dại. Vị vua này sẵn sàng bỏ cả hoàng cung để đi tìm thuốc trường sinh bất tử. Và rồi cuối cùng, vị hoàng đế này cũng tìm ra phương thuốc "quý giá" đó.

Đội quân chiến binh đất nung bên trong lăng mộ khai quật được.

Trong một lần lang thang ở Quốc sử quán (nơi lưu trữ sách sử), Tần Thủy Hoàng bất ngờ tìm thấy một cuốn sách cổ về y học thời xưa. Cuốn sách này có đề cập đến một chất có thể ban cho con người một cuộc sống bất tử, trẻ mãi không già, đó chính là thủy ngân lỏng. Quá đỗi vui mừng, Tần Thủy Hoàng liền cho người đi khắp nơi, thu thập lượng lớn thủy ngân về cung. Thậm chí, Tần Thủy Hoàng còn cho xây một con sông thủy ngân lỏng vây quanh cung điện ngầm của mình.

Nguồn thông tin duy nhất về lăng mộ Tần Thủy Hoàng cũng như dòng sông thủy ngân được ghi chép rất cẩn thận trong cuốn Sử ký của Tư Mã Thiên, sống vào đời Hán. Cuốn sách ra đời một thế kỷ sau khi Tần Thủy Hoàng chết. Tư Mã Thiên miêu tả rằng, hơn 700.000 người đã được huy động đào hầm ngầm xuyên dưới ba con sông. Khu hầm mộ được lát toàn bộ bằng đồng. Các nghệ nhân đã trang trí trần bằng châu báu mô phỏng bầu trời và các vì tinh tú, tạo ra sông và biển bằng thủy ngân, được xem là sức mạnh bảo tồn sự sống thời đó. Thậm chí, dân gian còn thêu dệt một loại máy đặc biệt đã được tạo ra nhằm giúp dòng sông thủy ngân luôn chảy.

Chính con sông chứa đầy thủy ngân ghi trong sử sách là lý do khác khiến các nhà khoa học phải bất đắc dĩ dừng việc khám phá. Thủy ngân ở đây có nồng độ rất cao, nếu cố khai quật vào sâu bên trong sẽ gây nguy hiểm như xói mòn, sạt lở đất ở khu vực xung quanh và tạo điều kiện cho thủy ngân thoát ra ngoài, gây ô nhiễm. Tuy nhiên, các sử gia vẫn đặt ra nghi vấn, lượng thủy ngân để tạo nên sông và biển cũng lên tới hàng chục ngàn tấn, liệu Tần Thủy Hoàng có đủ khả năng để thu thập được số thủy ngân lớn như vậy? Nhưng vì mộ Tần vương chưa được khai quật nên họ không thể biết chắc chắn những điều Tư Mã Thiên mô tả đúng đến đâu.

Trong nỗ lực kiểm chứng câu chuyện của Tư Mã Thiên về dòng sông thủy ngân, 4.000 di vật được tìm thấy đã có phản ứng với radar xác định dấu hiệu hơi thủy ngân. Thật đáng ngạc nhiên, các kết quả xét nghiệm đã khẳng định những dấu hiệu tìm được là của thủy ngân, nhất là khu vực lăng mộ. Mọi bằng chứng đều hướng tới giả định: Có một dòng sông thủy ngân chảy quanh mộ Tần Thủy Hoàng, thậm chí là xung quanh tấm bản đồ nhà Tần.

Nhà khảo cổ Romney nói: "Có lẽ, thủy ngân chính là lý do khiến Tần Thủy Hoàng chết. Tần vương đã nuốt thủy ngân với ước muốn được trường thọ nhưng không ngờ, nó lại đặt dấu chấm hết cho cuộc đời vị vua tàn bạo ở tuổi 49".

Trong cuốn Sử ký của Tư Mã Thiên có ghi: Tần Thủy Hoàng chết vì bạo bệnh và rất nhiều những cuốn sử khác cũng thừa nhận điều "dường như" đã hiển nhiên này. Cũng theo Sử ký, Tần Vương từ nhỏ đã mang bệnh, thể chất yếu đuối, lại làm việc quá sức, mỗi ngày phê duyệt văn thư lên tới 60 cân. Bởi thế, nguyên do dẫn đến cái chết của Tần Thủy Hoàng được kết luận là do mắc bệnh, cộng thêm sức ép của việc triều chính nặng nề, tham vọng bá quyền lúc nào cũng đè nặng trên vai của vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa. Vậy, đâu là sự thật cho cái chết của Tần Thủy Hoàng? Liệu Tần vương có thực sự bị bạo bệnh hay không? Câu trả lời nằm trong chính khu lăng mộ trung tâm chưa được khai quật.