Lịch sử tarot (phần hai)

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

Nhận biết bản thể chính mình
Nhiều huyền thoại xung quanh Tarot dường như bắt nguồn từ thời kỳ Phục Hưng, khi một tinh thần học tập mới ở Ý lan rộng khắp châu Âu. Giữa thế kỷ 14 trở đi, học giả ngày càng quan tâm đến các tác phẩm Hy Lạp và La Mã cổ đại. Sự phát triển in ấn làm cho các văn bản cổ điển, tôn giáo, khoa học, triết học, cùng nhiều thông tin quảng bá trong công chúng rộng rãi hơn bao giờ hết.
Đối với một số bộ óc đang kiếm tìm các vị thần và nữ thần Hy Lạp trong thời kỳ Phục Hưng, đều mang phạm vi ảnh hưởng khác nhau. Học thuyết phàm ngã xen lẫn linh hồn, đôi khi còn ẩn chứa những mặt tối sâu thẳm trong nội tâm, là những biểu tượng vô cùng sáng tạo, độc đáo so với các tôn giáo khi ấy, mà lại rất hoà hợp với vũ trụ rộng lớn bao la, tràn đầy những điều phức tạp lạ lùng. Phía trên cánh cửa đền thờ Apollo ở Delphi có dòng chữ "know thyself", nhưng đây là một khái niệm xa lạ đối với Giáo hội Kitô, những người chỉ tin và tuân thủ nghiêm ngặt giáo lý- nghiên cứu vĩ đại nhất của loài người không phải là con người. Học giả thời Phục hưng được truyền cảm hứng từ các nhà triết học Platonic và Hermetic, những người nhấn mạnh tầm quan trọng của sự phát triển cá nhân. Nghệ sĩ, nhà điêu khắc thời đó bắt đầu miêu tả các vị thần và nữ thần cổ điển bên cạnh các nhân vật tôn giáo thông thường.
Bói toán trong tu viện
Bất chấp sự phản đối của Giáo hội với tệ nạn bài bạc, có thể chính tu viện đã giúp bảo tồn Tarot. Các nhà sư thời trung cổ ưa thích một hệ thống đào tạo trí nhớ được gọi là mnemonics, trong đó sử dụng một loạt các hình ảnh tượng trưng như một sự trợ giúp cho hồi ức. (Trạm thập giá trong các nhà thờ Công giáo, vốn tập trung nghiên cứu các sự kiện dẫn đến cái chết của Jesus, có thể được coi là sự tiếp nối hiện đại của điều này.) Một hệ thống ghi nhớ thời trung cổ như vậy thuộc bộ bài Balini trước đây từng được cho là của Nghệ sĩ và thợ khắc người Ý Andrea Mantegna nhưng bây giờ xác định lại nó có niên đại từ trước đó. Bộ bài, gồm 50 hình ảnh ngoại giáo, được Đức Giáo hoàng và các hồng y sử dụng ở hội đồng giáo hội, trong vòng bảy tháng năm 1459 để giải tỏa nhàm chán. Bảo quản trong các thư viện của tu viện là những cuốn sách ma thuật cổ liên quan đến giả kim thuật và chiêm tinh học, những cuốn sách thiêng liêng của các giáo phái bị đàn áp, như Gnostics và Albigensian, cho thấy các vị thần cổ điển trong nhiều vỏ bọc khác nhau, được các nhà sư nghiên cứu ví dụ như biểu hiện của quỷ Satan.
Ký ức, Thiền và Phép thuật
Biểu tượng trong bài Tarot được một số người cho rằng rút ra từ một cuốn sách học tập của Gninto hoặc Albigensian. Ngoài ra, có ý kiến cho rằng hệ thống ghi nhớ, bắt nguồn từ Hy Lạp cổ đại (tên gọi tiếng Hy Lạp có nghĩa là "chánh niệm"), liên quan đến thiền định trên một loạt hình ảnh với ý nghĩa tâm thức cao hơn, tượng trưng cho quy luật thiêng liêng của vũ trụ. Mục đích của thiền là đạt được trạng thái ý thức tâm linh nơi tâm hồn, có được sức mạnh nhờ thần linh. Các nhà sư không đơn độc trong việc sử dụng phép thuật. Với sự quan tâm của thời Phục hưng đối với người xưa, bùa hộ mệnh, biểu tượng ma thuật và hình ảnh cổ điển đã gắn liền với hệ thống ghi nhớ, rất có thể bộ ẩn chính bắt nguồn từ một trong số đó.
Thực tế lá ẩn chính 22 đã khiến một số người phát hiện ra nguồn gốc Kabbalah, bởi vì trong số học Kabbalah, 22 là số "tất cả mọi thứ": toàn bộ vũ trụ. Kabbalah là một tập hợp của truyền thống và kiến thức huyền bí của người Do Thái liên quan đến bản chất vũ trụ. Nguồn gốc cuối cùng của nó rất mơ hồ, mặc dù một số khía cạnh của nó có thể bắt nguồn từ Ai Cập cổ đại, nhưng nó lần đầu tiên xuất hiện ở Pháp và Tây Ban Nha thế kỷ 12 và 13, sau đó được các nhà nhân văn Kitô háo hức đón nhận trong thời kì Phục hưng. Bí truyền và trừu tượng, nó có một số ý tưởng tương đồng với thuyết Ngộ đạo, nhưng theo truyền thống được coi là có liên kết với ma thuật. Điều này đã làm cho những người theo thuyết Kabbalah coi là một sai lầm nguy hiểm về Kabbalah, nhưng những nhà huyền học sau này đã khai thác và tự thêm những diễn giải của riêng họ vào các tác phẩm gốc.
Tầm quan trọng của thuyết Kabbalah với số 22 được liên kết 22 chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Do Thái và 22 con đường trên Cây Sự Sống, liên kết tất cả các khía cạnh của thần linh làm nền tảng cho vũ trụ và bản chất của con người. Cây Sự Sống là cấu hình phát sinh của vũ trụ từ Chúa, đại diện cho nguồn gốc thần linh nơi con người và con đường mà con người có thể tiến hoá hợp nhất với thần linh. Số lượng biểu tượng của bộ ẩn chính, cùng sự hình thành đó có thể phản ánh quan điểm này trong việc xây dựng vũ trụ.
Thông tin về Ai Cập cổ đại
Quan điểm của Tarot như một bản tóm tắt trí tuệ cổ đại huyền bí, bằng sự nhiệt tình đặc biệt ở Pháp khoảng thế kỷ 18. Đây là "Thời đại khai sáng" trước Cách mạng Pháp, khi những lý tưởng nhân đạo đang phát triển và giáo điều lại một lần nữa bị thách thức. Các tổ chức bí mật và bán bí mật được thành lập, coi Hiệp sĩ Templar là những ví dụ trước đây về các ý tưởng chống giáo sĩ đang tồn tại. Hội Tam Điểm tuyên bố kế thừa nghi lễ cùng các huyền thuật bí truyền từ những Hiệp sĩ Templars.
Năm 1773, một học giả người Pháp cũng thuộc thành viên Hội Tam Điểm tên Antoine Court de Gebelin đã viết một loạt sách mang tên Le Monde Primitif, thảo luận về phong tục, khoa học, tôn giáo của thế giới cổ đại và so sánh chúng với nền văn minh thời đó. Trong tập 8, ông đã kiểm tra Tarot và phát ngôn nó có nguồn gốc từ Ai Cập cổ đại. Ông khẳng định rằng Tarot là tàn dư cuốn sách thiêng liêng của vị thần Ai Cập Thoth, người bảo trợ cho các kinh sư và pháp sư, có nhiệm vụ cân đo trái tim con người sau khi chết. Người Hy Lạp và La Mã đã liên kết Thoth với vị thần sứ giả Hermes / Mercury của họ. Họ coi ông là người sáng lập ra thuật giả kim, trong đó thủy ngân, nguyên tố đặt theo tên của vị thần, được ban cho sức mạnh to lớn. Thoth đã giành được danh hiệu Hermes Trismegistus (The Thrice Great Hermes) từ những người theo thuyết Neoplaton, đặt tên là "nghệ thuật hermetics" để vinh danh ông. Theo truyền thuyết, 42 cuốn sách ẩn dật được viết theo lệnh của Hermes Trismegistus, đặt ra triết lý Ai Cập cổ đại. Người ta tin rằng các mảnh còn sót lại, dưới dạng Tarot, đã được thiên hạ bảo tồn sau cuộc di cư từ Ai Cập cổ đại.
Lần đầu tiên thấy Tarot, de Gebelin nhận ra những lá bài có nguồn gốc rất xa xưa và ông lưu ý rằng mặc dù chúng được sử dụng trong nhiều thế kỷ ở Bỉ, Ý, Đức và Tây Ban Nha, để đánh bạc và bói toán, nhưng chúng ít được biết ở Pháp bên ngoài miền nam của đất nước và cảng Brussilles một cách tường tận. Đây là khu vực có nhiều người Gypsies sinh sống. Người Gypsies, đến Pháp vào thế kỷ 15, ban đầu được cho là đến từ Ai Cập (tên Gypsy bắt nguồn từ "Ai Cập"), mặc dù họ có nguồn gốc từ Ấn Độ, và di cư qua Ba Tư đến Châu Âu.
Những ý tưởng của De Gebelin đã được một thợ cắt tóc người Paris tên là Alliette nhiệt tình đưa lên, người đã trở nên nổi tiếng với tư cách là một thầy bói dưới bút danh Etteilla (tên ông viết ngược). Cuốn sách về Tarot của ông, xuất bản năm 1775, kèm một bộ bài tự mình phát minh, gây chú ý về việc khoe mẽ thể hiện và mang tính kinh tế hơn là sự xác thực trong nghiên cứu. Ông nhấn mạnh khía cạnh bói toán của các lá bài, và mối liên hệ của chúng với chiêm tinh và Kabbalah, nhưng những thay đổi và diễn giải của ông đã bị các học giả chê bai và coi thường. Etteilla không phải là thầy bói Pháp duy nhất chuyển sang viết sách. Một trong những người kế vị nổi tiếng nhất của ông là Marie Le Normand, nổi danh khi bà chắc chắn dự đoán của mình về cuộc hôn nhân Napoleon với Josephine. Bà đã phát triển các phương pháp bói toán mang phong cách cá nhân, cuốn sách nói về các phương pháp ấy cùng bộ bài của riêng bà, dựa trên Tarot, hiện nay vẫn còn tồn tại.
Đến cuối thế kỷ 18, lý thuyết de Gebelin đã khởi sắc bởi mối bận tâm xung quanh cuộc thám hiểm của ngài Napoleon đến Ai Cập. Sự xuất hiện ở Pháp của máy tính bảng, tượng, giấy cói và các cổ vật khác, mang chữ tượng hình bí ẩn của chúng, đã thúc đẩy niềm đam mê mọi thứ với Ai Cập. Sự hào hứng thành công thay bằng nỗi thất vọng, khi viên đá Rosetta, được phát hiện vào năm 1799, nơi cung cấp chìa khóa cho văn bản Ai Cập cổ đại, đã không tiết lộ bất kỳ liên kết nào với Tarot.
Các học giả đầu thế kỷ 19, như Jean Duchesne (viết năm 1844) và William Hayo (viết năm 1848), đã bác bỏ lý thuyết Ai Cập là quá xa vời, và tuyên bố Tarot thuộc về Châu Âu, Samuel Singer, viết vào năm 1816, đã ưa thích việc tìm kiếm Covelluzo từ thế kỷ 15, rằng các thẻ bài có nguồn gốc từ Ả Rập.
Kết nối với Gypsy
Sự liên kết của Tarot với Gypsy ít bị loại bỏ. Học giả Pháp Boiteau Keyboardmbley, người đã viết một chuyên luận về chơi bài vào năm 1844 và JA Vaillant, người đã viết một chuyên luận về Gypsy (hay Roma, họ cũng được biết đến với tên bản địa Rom) vào năm 1857, cả hai đều tuyên bố Tarot thuộc về người Roma. D'Ambley đã xem nhẹ ảnh hưởng phương Đông, vì anh ta phát hiện được trong các lá bài xuất phát từ thời đại khi Gypsy trốn khỏi Ấn Độ đến Ba Tư trước khi đến châu Âu. Vaillant đã sống với Gypsy và dựa trên ý kiến của mình về kiến thức chuyên môn ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử của họ.
Giả thuyết này đã bị đồng nghiệp người Pháp Romain Merlin bác bỏ, viết vào năm 1869, với lý do Tarot đã được biết đến ở châu Âu từ lâu trước khi ghi nhận của người Roma tại Luneburg, Đức,năm 1417. Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy Gypsy lang thang ở châu Âu sớm hơn đáng kể. Giống như de Gebelin, nhà văn Paul Huson, một trong những nhà cầm quyền hiện đại giỏi nhất về nguồn gốc của Tarot, đã ghi nhận sự hiện diện của họ ở miền Nam nước Pháp, và đổi mới suy đoán về mối liên hệ giữa những người Gypsies và Ai Cập. Ông chỉ ra rằng đền thờ Thánh Sara, vị thánh bảo trợ cho dân Gypsy, tại Les Saintes Maries de la Mer ở vùng Camargue miền nam nước Pháp, nằm trên vị trí huyền thoại của một nhà thờ cổ xưa đối với Mithras. Các linh hồn Mithras đã đồng hóa vị thần chết của Ai Cập, người được đổi tên thành Sarapis.
Theo một nhà văn hiện đại khác, Wenzell Brown, Gypsy từng tuyên bố sở hữu một cuốn sách bí mật thời cổ đại, nội dung ghi hướng dẫn bói toán bằng bài. Tuy nhiên, phương pháp bói toán của họ rõ ràng được lưu truyền từ mẹ sang con gái và không có bản sao nào của cuốn sách bị cáo buộc đã được phát hiện. Một hiệp hội thuyết phục hơn nằm trong ngôn ngữ Romany, xuất phát từ một dạng tiếng Phạn thuần túy, lâu đời nhất trong các ngôn ngữ Ấn- Âu. Từ Romany của bộ bài là Tar, từ tiếng Phạn Taru.
Năm 1855, Alphonse Louis Constant, một nhà huyền bí học và nhà văn nổi tiếng người Pháp về ma thuật, với bút danh Eliphas Levi, đặt niềm tin của mình đằng sau giả thuyết rằng Tarot đến từ một nền văn minh cổ đại ở Trung Đông và được người Roma mang đến châu Âu. Levi, người đã được đào tạo giữ chức tư tế, tự nhận mình cả đời làm Công giáo, đã phát triển cách giải thích mới về Tarot dựa trên Kabbalah. Đây là thời kỳ rất quan tâm đến những điều huyền bí và các tác phẩm của Levi trong lĩnh vực này có ảnh hưởng lớn. Ý tưởng của ông tiếp tục định hình thái độ nhìn nhận đối với Tarot cho đến ít nhất là những năm 1920, một bộ bài dựa trên ý tưởng của ông, được thiết kế bởi Oswald Wirth, tồn tại đến ngày nay.
Rosicrucian
Các tác phẩm của Levi đã truyền cảm hứng cho một nhóm các nhà huyền bí, pháp sư và các nhà thơ tiêu biểu tìm ra phong trào dựa trên ý tưởng của Rosicrucian – một tổ chức đầu thế kỷ 17 dành cho việc theo đuổi kiến thức và suy đoán thần bí. Trong thế kỷ 18, chủ nghĩa Rosicrucian bị vướng mắc với hội Tam Điểm, đã có sự chú ý đáng kể vào biểu tượng và nghi lễ bí truyền. Rosicrucian thế kỷ 19 bao gồm Papus (Gerard Encausse), bác sĩ y khoa, người đã thành lập một trường phái huyền bí vào những năm 1890. Năm 1889, ông xuất bản cuốn Tarot of the Bohemians, bày tỏ niềm tin của mình rằng bộ ẩn chính tượng trưng cho hành trình tâm linh của nhân loại. Ông đã kết hợp lý thuyết của Levi và các thẻ của Wirth, liên kết bộ ẩn phụ với hệ thống số tiếng Do Thái và đưa ra diễn giải về các lá bài này xuyên suốt qua ba phần: bắt đầu, cao trào, suy thoái.
Các nguyên tố tương quan với Kabbalah và 22 con đường thuộc Cây Sự sống, là thông báo của các giáo lý từ hội kín Golden Dawn, một tổ chức xã hội huyền thuật Anh, được thành lập vào năm 1887 -88, nhiều thành viên của họ là người Rosicrucian. Một trong những người sáng lập tổ chức là học giả danh tiếng, Samuel MacGregor Mathers, người đã định nghĩa Tarot là " luận thuyết về ý chí con người và giác ngộ tâm linh." Ông đã thay đổi và mở rộng các ý tưởng của Levi, thay đổi chuỗi số của bộ ẩn chính và kết hợp chiêm tinh vào các diễn giải. Một thành viên khác của tổ chức, người sùng bái khét tiếng của Aleister Crowley huyền bí, đã diễn giải lại biểu tượng Tarot và thiết kế bộ bài của riêng mình, được gọi là bộ bài Thoth. Ông tin rằng The Fool nên là lá bắt đầu chuỗi ẩn chính, đánh số 0, và hầu hết các bộ bài hiện đại đều theo suy nghĩ của ông.
Bộ bài mới
Năm 1916, nhà văn huyền bí người Mỹ Arthur Edward Waite, cũng là thành viên của Golden Dawn, đã làm việc với nghệ sĩ Pamela Colman Smith trong việc thiết kế một bộ bài Tarot mới. Được biết đến với cái tên Rider-Waite, Rider xuất phát từ tên của nhà xuất bản Luân Đôn – nó đã rời khỏi truyền thống bằng cách kết hợp các khái niệm Rosicrucian vào một số lá ẩn chính và nổi bật hơn là tái tạo bộ ẩn phụ để thể hiện hoàn cảnh thay vì mô hình biểu tượng. Mặc dù Waite và Smith đã nhận nhiều lời chỉ trích từ các nhà huyền học về việc sửa đổi quy tắc cổ điển lâu đời, và sự không hấp dẫn của bộ bài mới. Nhưng cách giải thích của họ khiến Tarot dễ tiếp cận hơn và bộ Rider là một trong những bộ được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay.
Hành trình tìm kiếm nguồn gốc lịch sử lẫn ý nghĩa ẩn tàng trong Tarot vẫn trải dài bất tận. Dù nguồn gốc của nó là gì đi chăng nữa, thì không bao giờ có cách giải thích thoả đáng, tường minh dành cho các lá bài. Bí ẩn của Tarot nằm ngoài lời nói, và sự hiểu biết rút ra từ nó có thể đưa đường chỉ lối cho chúng ta tiến gần ánh sáng hay tìm về bản lai chân diện mục chính mình...

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro