Lịch sử Tarot (phần một)

Màu nền
Font chữ
Font size
Chiều cao dòng

Cội nguồn ban đầu của 78 lá bài Tarot chìm đắm trong bí ẩn và suy đoán. Một số người tin rằng nó bắt nguồn từ những cuốn sách thánh cổ thiêng liêng của Ai Cập. Nhưng có người lại cho rằng nó xuất xứ ở Ấn Độ hoặc Trung Quốc, và được đưa đến châu Âu bởi dân Gyspy. Một số lại nghĩ rằng chúng được phát minh bởi nhóm người Trung cổ theo học thuyết Kabbalah. Sự giao thoa giữa các tôn giáo huyền bí như Hy Lạp, Gnosticism, Neop/afonism, Hermetism, Catharism, Arabian, Ấn Độ cổ đại, Kabbalah Do Thái được phát hiện ẩn chứa trong các thẻ bài mang đầy tính biểu tượng. Nghiễm nhiên, Tarot được tuyên bố là kho tàng lưu trữ các bí mật của vũ trụ và nắm giữ chiếc chìa khóa cho bản chất thực sự của con người.
Bộ bài sớm nhất
Mô tả lâu đời nhất về bộ bài Tarot có từ năm 1392, đó là ba bộ bài được mua cho Vua Charles VI Pháp. Các lá bài, được ủy nhiệm từ nghệ sĩ Jacques Gringonneur, một nhà chiêm tinh học và cũng là tín đồ của Kabbalah chắc chắn từng có cuộc sống vô cùng xa hoa lộng lẫy, vì được thừa kế phần tài sản hoàng gia.
Mười bảy lá bài, vẽ trên vellum, viền quanh bằng vàng và hoạ bằng bạc, nhuộm màu bằng lapiz lazuli- một chất nhuộm đỏ sẫm còn được biết đến như "tro xác chết", từ lâu được coi là thuộc về bộ này. Hiện được đánh giá sản xuất ở Ý và Oflater.
Các lá bài Tarot chắc chắn ban đầu được thiết kế nhằm mục đích giải trí. Ví dụ tồn tại các cỗ bài từ thế kỷ 15 sử dụng trong các trò chơi hoặc dùng để giảng dạy – mô tả trật tự vũ trụ. Nhưng hồ sơ cho thấy rằng chơi bài vốn phổ biến ở Châu Âu sớm hơn thế. Đánh bạc bằng các thẻ bài đã bị cấm ở Đức vào năm 1378, nhưng 1379, chơi bài là một trong những sự kiện tại lễ hội Brussels, và trong cùng năm đó, sổ kế toán của Công tước Brabant ghi nhận tiền trả cho một bộ bài. Ngay năm tiếp theo, Bộ luật ở Nuremberg cho phép chơi bài, và ba năm sau, nó được phê chuẩn ở Florence. Nhưng năm 1397, người dân Paris vẫn bị cấm chơi trong những ngày làm việc.
Tarot còn được liên kết với cuộc thi thời trung cổ ở Ý, có tên gọi là Triumphs- Chiến thắng, và những lá bài ra đời sớm nhất này là quà tặng của các nghệ sĩ làm việc trong các cuộc thi, dành cho khách hàng thân quen của họ. Đây có lẽ là nguồn gốc của từ "Trumps" thuộc về những lá bài chính sau này.
Những lá bài này thường được chuyển nhượng cho các gia đình quý tộc, chứa đầy những câu chuyện kịch tính mang giá trị đạo đức, có thể liên quan đến các vở kịch bí ẩn cổ xưa. Nhằm tôn vinh một cuộc hôn nhân triều đại hoặc các vị chức sắc của Giáo hội hay để kỷ niệm một vị thánh nào đó. Cuộc thi phát triển thành các hoạt cảnh xa hoa, phức tạp mà cuối cùng yêu cầu phải được thiết kế từ các nghệ sĩ nổi tiếng, như Leonardo da Vinci, để trình diễn chúng. Một trò chơi bài tên là Triumphs tồn tại từ thế kỷ 14, có thể đã phát triển từ những lá bài kỷ niệm này, được những nghệ sĩ chuyển nhượng hoặc tặng lại như một món quà lưu niệm để tỏ lòng biết ơn.
Sự kiện thiêu huỷ các lá bài Tarot
Thời kỳ Trung cổ sau này, nhiều bộ bài Tarot đã bị đốt cháy bởi Giáo hội, mục đích xoá bỏ cờ bạc, thứ ám chỉ vận may đỏ đen, như cách để xua đuổi mọi người khỏi tội lỗi. Cuộc tấn công đầu tiên vào những cuộc chơi bài được viết năm 1377 bởi nhà sư Thụy Sĩ. Dường như bộ bài khi ấy không phải 78 lá bài, thậm chí không phải 22 lá bài chính mà là một bộ 56 lá bài – có thể là tiền thân của bộ bài chơi hiện đại.
Vào năm 1450, một tu sĩ dòng Phanxicô ở miền bắc nước Ý đã tố cáo hình ảnh ngoại giáo trên các tấm hình. Cuộc tấn công của ông vào các lá bài tiếp tục là chủ đề của một cuộc thập tự chinh chống lại hành vi đánh bạc rộng rãi của người Ý do Bernadine ở Sienna lãnh đạo. Năm 1423, Bernadine chịu trách nhiệm phá hủy nhiều cỗ bài thiết kế cho các gia đình lớn ở Ý. Bộ bài Visconti, thiết kế cho Filipo Visconti, Công tước Milan, may mắn được cứu khỏi ngọn lửa, và vẫn là một trong những bộ bài Tarot nổi tiếng nhất hiện nay.
In ấn bài Tarot
Bất chấp sự phản đối của tôn giáo, việc sử dụng các lá bài cho mục đích giải trí hay bói toán, vẫn tiếp tục phát triển. Nhờ sự phát triển in mộc ở châu u cho phép sản xuất bài trở thành một ngành công nghiệp, dành cho các họa sĩ cùng thợ nam, thợ nữ tại thành phố Nuremberg. Những nghệ sĩ hàng đầu tiếp tục được ủy quyền để sáng tạo nên những lá bài độc đáo cho các khách hàng giàu có. Sau khi nhìn thấy một bộ bài Tarot 98 lá ở Florence, được gọi là Minchiate, vào cuối thế kỷ 15, họa sĩ kiêm thợ khắc Albrecht Durer trở về Đức và tạo ra một phiên bản của riêng mình.
Năm 1463, nhà vua Anh Edward IV cảm thấy cần phải thông qua sắc lệnh, không cấm cờ bạc, mà cấm nhập khẩu bài nước ngoài.  Làm thẻ bài đã trở thành phi vụ thương mại thành công nhưng dẫn tới kết cục các nhà sản xuất Anh phải chịu áp lực về nguy cơ mất thăng bằng trong việc trao đổi hàng hoá nghiêm trọng.
Định hình bài Tarot
Do số lượng các bộ bài còn sót lại, một số người xác định nguồn gốc của Tarot ở Ý. Bộ bài thiết kế tại Bologna năm 1412 bởi Frances Fibbia, Hoàng tử Pisa lưu vong, được tuyên bố là người khởi tạo bộ bài 78 lá mà chúng ta biết ngày nay, mặc dù nó không có thẻ phụ nào dưới sáu. Được gọi là Tarocchino, bộ này rõ ràng là một trò chơi phát minh của chính hoàng tử, và được đánh giá cao trong thời gian đó. Nó đã kết hợp các thẻ nhỏ, phù hợp với bộ thẻ cũ hơn có khả năng đã từng được sử dụng dự đoán tương lai, cho tới ngày nay, một số thầy bói vẫn còn rút tất cả các thẻ được đánh số dưới sáu từ bộ bài của họ.
Một số người nghĩ rằng hoàng tử đã phát minh ra các biểu tượng Tarot hoặc điều chỉnh chúng từ một mô hình cũ hơn. Chắc chắn 22 lá bài chính của anh ấy dường như tượng trưng cho cuộc đấu tranh tinh thần và đạo đức của con người trong cuộc sống, chuỗi hành trình của anh kết thúc với lá Phán quyết (Judgment).
Nghệ sĩ Marziona de Tartona đã sao chép bộ bài Bologna vào năm 1415, thêm các thẻ còn thiếu dưới 6 và nâng tổng số lên 78.
Một bộ bài đầu tiên khác của Ý, Florentine (hay Minchiate) đã truyền cảm hứng cho Durer, bao gồm 78 lá bài Tarot, nhưng đã thêm 12 dấu hiệu chiêm tinh, bốn nguyên tố – đất, không khí, lửa, nước – và bốn trong bảy đặc tính như Niềm tin, Hi vọng, Bác ái, và Minh triết.
Trong nhiều thế kỷ, khi các nhà sử học và huyền học nghiên cứu Tarot, đã tạo ra các bộ bài của riêng mình. Chúng bao gồm các bộ bài thuộc trường phái Wirth, Grand Etteilla, Thoth và Rider. Một số biến thể vẫn giữ các thiết kế, tên hoặc biểu tượng cũ đi kèm với cách giải thích của riêng tác giả.
Các giả thuyết về nguồn gốc bài Tarot

Nguồn gốc Châu á
Biểu tượng phong phú trong các lá bài đã trở thành ma lực hấp dẫn bất tận, mở ra chân trời huyền linh thuật, không thể nào sáng tỏ được. 56 lá ẩn phụ có vẻ tương đối thân thuộc: tương ứng với Hearts, Diamonds, Clubs, và Spades. Tiếp đến là 22 lá ẩn chính, hoặc major arcana, kích thích trí tò mò nhất. Cũng bởi vì không ai biết nguồn gốc của Tarot một cách rõ ràng, nên rất nhiều giả thuyết được nêu ra.
Một nhà văn người Ý, thế kỷ 15 tên là Covelluzo tuyên bố rằng Tarot đã vào Ý từ Ả Rập, do các thương nhân Ả Rập mang đến. Chắc chắn, các cảng của Ý như Venice là trung tâm thương mại nhộn nhịp nhất thời kỳ trung cổ. Những du khách như Marco Polo, người đã đến thăm Trung Quốc, Ấn Độ và các khu vực khác của Châu Á trong thế kỷ 1 và đầu thế kỷ 14, mở ra thế giới mới. Các thương nhân biển mang đến triết lý huyền học phương Đông cùng với hàng hóa kỳ lạ của họ. Cho rằng chính họ đã giới thiệu các thẻ chơi hình tròn Trung Quốc, sau này được biến thể ở Venice để trở thành bộ ẩn phụ của Tarot.
Một số học giả hiện đại tin rằng bốn lá bài cổ trong Quốc gia Bibliotheque ở Paris có nguồn gốc từ Venice, và là mô hình của tất cả các bộ bài Tarot khác.
Một số người lại phát hiện ra mối liên hệ giữa bộ ẩn chính và giáo lý siêu hình của Ấn Độ, đáng chú ý nhất là Phật giáo, một tôn giáo và triết học được thành lập hơn 500 năm trước Chúa Kitô bởi Siddhartha Gautama (Đức Phật, hay "Người giác ngộ"). Chariot đại diện cho Juggernaut hoặc cỗ xe khải hoàn- thắng trận trở về; Bánh xe vận mệnh trở thành Bánh xe tái sinh; và Quỷ dữ để miêu tả Yama, thần chết. Các lá bài khác của bộ ẩn chính được cho là những yếu tố đến từ cuộc đời và kinh nghiệm của Đức Phật trước khi giác ngộ. Chắc chắn Tarot liên quan đến các khái niệm tương tự, được thể hiện theo văn hoá truyền thống phương Tây.
Mật mã dành cho thành viên đã kết nạp
Ý tưởng về Tarot như hệ thống mã hóa bảo tồn kiến thức quan trọng đã khiến một số người liên kết nó với thư viện lớn tại Alexandria ở Ai Cập, thành lập vào thế kỷ thứ 4 Be. Khi thư viện bị phá hủy khoảng 700 năm sau, họ tuyên bố rằng thành phố Fez ở Morocco đã trở thành trung tâm trí tuệ của thế giới cổ đại. Các học giả đến từ rất nhiều quốc gia để trao đổi nên cần hình thức giao tiếp dễ hiểu. Một cuốn sách về các biểu tượng thần bí đã được phát minh, và mã khóa của nó truyền dạy bằng miệng. Sau đó, đảm bảo kiến thức không bị mai mòn, nhưng chỉ có thể truy cập bởi những người đã từng thu nạp, các biểu tượng được sao chép trên thẻ chơi, và những người không biết gì về thông điệp dùng để giải trí.
Hiệp sĩ Templar
Một lý thuyết khác, được ủng hộ rộng rãi hơn cho rằng các lá bài phát minh bởi Hiệp sĩ Templars, một tổ chức quân sự khổ hạnh được hình thành từ những người thập tự chinh vào khoảng năm 1118, dưới sự lãnh đạo Hugh de Payen. Nhiệm vụ của họ là bảo vệ những người hành hương và các tuyến đường đến Thánh địa. Theo thời gian, tổ chức đã trở nên mạnh mẽ và giàu có đến mức được coi là mối đe dọa của Vua Philip IV Pháp. Năm 1307, ông đã tịch thu tài sản và buộc tội các Hiệp sĩ dựa trên cơ sở niềm tin của họ bấy giờ là sai trái. Các Hiệp sĩ Templar bị gán tội danh tôn thờ một vị thần tên Baphomet, chứa những bức tượng về vị thần này tại địa điểm họp hội mà Giáo hội coi nó đại diện cho quỷ dữ.
Các hình vẽ mô tả Mithras, một vị thần Ba Tư, truyền bá tín ngưỡng đến La Mã cổ đại và phổ biến khắp Đế quốc La Mã, vì lời hứa về việc cứu rỗi và sự sống đời đời của con người. Mithras liên kết mặt trời và chiêm tinh học, nghi thức của ông dính líu đến các nghi lễ khởi nguồn bí mật trong các ngôi đền dưới lòng đất. Nhiều Hiệp sĩ Templars, bao gồm cả lãnh đạo, đã bị tra tấn buộc thú tội – không thừa nhận công khai sau trường hợp của người dẫn đầu- nên đã bị thiêu sống trên giá treo.
Các Hiệp sĩ Templar chính thức tan rã vào năm 1312, nhưng các nhóm nhỏ vẫn còn sống sót và bí mật hoạt động trong vòng 200 năm, tiếp tục gây tò mò cho mọi người trong nhiều thế kỷ. Cho đến ngày nay, vẫn nhiều cá nhân và tổ chức tự xưng là người thừa kế bí nhiệm của các Hiệp sĩ Templar và nghi thức của họ. Các Hiệp sĩ từng theo đuổi các phương thức rèn luyện huyền bí; những điêu khắc biểu tượng ở địa điểm tụ tập gặp gỡ của họ cho thấy rằng họ có thể đã tham gia vào giả kim thuật, hình học, thần số học và chiêm tinh học. Nhờ vai trò quân sự của họ ở Cận Đông, họ đã tiếp xúc với những ý tưởng xa lạ bắt nguồn từ văn hóa Hồi giáo và Do Thái giáo. Họ cũng bị ảnh hưởng bởi các tân binh Cathar, những người đặc biệt tin vào thuyết Ngộ đạo – một hệ thống kết hợp thần thoại, triết học Hy Lạp cổ đại, tôn giáo cổ đại và Kitô giáo, coi vật chất là xấu xa và nhấn mạnh sự kết hợp cá nhân với thần linh. Cho dù chúng ta không nắm rõ các Hiệp sĩ thực sự tôn thờ thần linh, hay chỉ tô điểm cho các địa điểm gặp mặt của họ bằng những biểu tượng được coi là phù hợp cho một tổ chức quân sự, thì các biểu tượng liên kết với chúng có thể tìm thấy trong nhiều bộ bài Tarot, và hình ảnh của Quỷ dữ đến từ bộ bài thế kỷ 18 – có lẽ được lấy cảm hứng trong thời kỳ phục hưng đương đại theo sự hứng thú của tổ chức- liên quan tới những bức tượng Mithraic oai nghiêm gắn với các Hiệp sĩ Templars.

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro