Lão tỉnh dậy và ngồi một góc nhớ về cái ngày lão còn lọt lòng mẹ. Những bước chân chập chững đầu đời bà dắt lão đi trên con đường đầy đất đá, ngoảnh đi ngoảnh lại lão đã sống quá nửa đời người. Bà Dật đặt tên lão là Thái, thằng thứ hai là Bình, thằng thứ ba tên Thuỷ, định bụng đẻ đứa nữa nếu là con trai tiếp sẽ đặt là Sơn. Vậy là nhà có non có nước, mong ước một ngày hai miền bắc nam thống nhất, chồng bà sẽ quay trở về. Thế khi mà hoà bình rồi, ông ấy mãi mãi không quay về được nữa. Ba anh em tuổi thơ lớn lên cùng nhau, đào được củ khoai sẻ nửa, củ sắn chia ba, ngồi bên bờ ao nhìn nhau cười khúc khích trước khi về nhà ăn đòn vì cái tội bới trộm của nhà người ta. Giờ còn một mình lão sống vạ vật qua ngày đoạn tháng. Lão cứ ngẩn người như thế cho tới tận trưa, con Câm từ đâu chạy về trên tay cầm nửa cái bánh chưng chắc lại xin được của ai đó. Nó nhường cho lão ăn, nó nhìn lão hai mắt long lanh và vẫn điệu cười hồn nhiên ấy. Lão chợt nghĩ ngay đến câu chuyện chí phèo thị nở, phải, lão giờ trong mắt mọi người cũng có khác gì chí phèo đâu. Thế nhưng con Câm thì kém lão nhiều tuổi quá, chỉ ở hàng con cháu của lão thôi. Lão không nghĩ tới những chuyện xa xôi linh tinh đâu, lão thấy con bé nó tội nghiệp, mà nó coi lão là người tốt nên lão vui lắm. Lão nghĩ ít nhất có làm ăn mày hay nhặt rác thì lão cũng sẽ bảo vệ nó, không để nó bị người ta trêu hay bắt nạt nữa. Lão trìu mến nhìn nó đang ôm khúc gỗ vào lòng xong à ơi như em bé, lão mới nói vu vơ

- Kể ra mày làm con gái tao thì cũng được nhỉ

Nghe thế nó tự dưng khựng lại, hình như nó hiểu, nó quay sang nhìn lão lắp bắp

- Onnn ái, on áiii á

Lão giật mình vì mọi khi nó dở hơi dở hám nói gì cũng cười mà nay tự dưng nó như người bình thường. Lão im lặng không nói câu gì. Nó lại quay người xong cúi mặt xuống nó lấy tay chỉ vào nó rồi lại chỉ sang lão, cứ một mình nói lẩm bẩm

- On áii , ...ố ( bố ) ..on ái.. ố ố

Như kiểu nó sực nhớ ra điều gì, nó ôm đầu xong gào lên," ố ố ố ...ss.. ợ ắm " rồi nó một mạch chạy ra khỏi miếu, lão đuổi theo không kịp. Trong lòng lão bứt rứt quá, không biết mình nói thế nào mà làm con bé nó sợ, sẩm tối rồi không thấy nó quay lại miếu, lão bắt đầu đi tìm nó, lão ra chợ hỏi thì người ta bảo nó không lảng vảng ở đây. Thế là lão lại đạp xe chạy khắp nơi để tìm nó.

Con Câm thì lúc ấy chẳng biết khiếp hãi cái gì, trốn vào góc vườn nhà người ta run như cầy sấy ngồi đến tận tối mịt. Đến khi tỉnh tỉnh rồi thì trượt chân ngã luôn xuống sao uống nước òng ọc vẫy vùng kêu rú lên. May sao bà Tám đang giặt quần áo ở đấy bà cầm lấy cái que cho nó bám vào rồi kéo nó lên bờ : 

- Giời ơi, mày con cái nhà ai sao chui vào đây.

Con Câm cứ ú ớ lắc đầu không biết nói gì, chân tay quờ loạn xạ để tả cho bà Tám hiểu.

- Tội nhở, thôi ra cái lều kia tắm xong tao vào tao tìm cho bộ quần áo khác. Ở yên đấy.

Bà Tám đang cặm cụi tìm quần áo cũ cho con Câm thì có người ý ới gọi bà đi lấy hàng sáng mai còn xuống chợ Mễ bán. Thế là bà cầm tạm mảnh vải mang ra cái nhà tắm ở vườn đưa cho nó bảo nó quấn tạm rồi chờ bà về bà kiếm cái gì cho mà ăn. Ăn xong đi đâu thì đi. Con Câm nghe thấy đồ ăn thì mắt sáng quắc, nó gật đầu lia lịa ngồi im trong đấy. Ông Liêm chồng bà Tám vừa về nhà, trên tay còn xách miếng thịt quay nóng hổi, theo thói quen là ra vườn cho cá ăn xong vào tắm. Không biết bên trong có người thế là cứ xộc vào, con Câm giật mình đứng phắt dậy thì cái mảnh vải che người nó cũng tuột theo, trời phú cho nó cái làn da dầm mưa dãi nắng thế mà cứ trắng bóc, lão già úi giời một tiếng rồi đóng vội cái cửa lại xong quay trở vào nhà gọi bà Tám ra hỏi chuyện. Gọi mấy tiếng không thấy bà Tám ở nhà, lão già mới trở ra góc vườn để hỏi xem nó con cái nhà ai mà lạc vào đây. Thế nhưng khi lão già ngó qua khe cửa, lão già vẫn thấy nó chưa chịu che cái khăn lên người. Tim lão đập thình thịch, thú tính trong người lão trỗi dậy, lão giả vờ bước vào hỏi dò mấy câu. Nó không biết trả lời thế nào, mắt nó thì cứ dán vào cái miếng thịt quay của lão. Lão già hiểu ra vấn đề, giơ cái miếng thịt trước mắt để nó với theo, nó cầm nhưng không ăn, nó ngửi xong ngồi tơ hơ gói miếng thịt lại bằng lá chuối khô. Nó cứ tủm tỉm cười một mình, lão Liêm mon men ngồi sang bên cạnh nó, tay lão nhẹ nhàng vuốt ve sau lưng, cái mùi da thịt của người con gái trẻ tuổi khác hẳn với người vợ già tần tảo của lão, bao lâu rồi lão chưa biết đến cái của lạ. Con Câm thấy lão chạm vào lưng thì khẽ co người lại, lão càng thích, nó chưa biết gì. Lão đưa mũi lại gần hít hà cơ thể nó rồi đè bật nó xuống làm chuyện đồi bại. Con Câm lúc này mới sợ vào gào lên giãy dụa, lão bịt mồm nó và tiếp tục giở trò, nhưng nó giãy mạnh quá, đầu gối nó thụi vào bụng lão một cái rõ đau. Lão sôi máu tát một cái thật mạnh vào mặt nó, giằng co một hồi nó đẩy được lão sang một bên, rồi chạy qua bờ rào phi ra bên ngoài đường. Lão Liêm lúc này điên tiết vớ lấy cái gậy đuổi theo con Câm

- Mẹ con đĩ, mày chết với tao

Nó không mảnh vải che thân vừa chạy vừa khóc tu tu, thì may sao gặp lão Thái đang đi tìm nó. Tên già kia đuổi đến nơi thì nó đang trốn sau người lão Thái rồi. Lão Thái chau mày lại và hiểu luôn chuyện gì vừa xảy ra. Lão quẳng cái xe đạp xuống đất nhảy bổ tới túm lấy cổ áo tên già đấm túi bụi vào người và chửi

- Thằng chó chết, mày có còn là con người không, đến cả con điên mày cũng không tha

Lão Liêm sợ hãi bò lê lết ôm lấy chân lão Thái

- Tôi sai rồi, tôi trót dại, anh tha cho tôi.

Bà Tám đi lấy hàng về thấy nhốn nháo ngoài đường chạy ra hóng hớt thì ối giời là lão chồng bà ấy. Bà lăn ra đường ăn vạ

- Ôi làng nước ơi, giời cao đất dầy ơi xuống đây mà xem chồng tôi này. Tôi có để ông thiếu thốn gì đâu mà ông phải đi làm thế với con điên. Chả thà ông cặp bồ cặp bịch với con thổ tả nào đấy tôi còn đỡ nhục nhã như thế này

Mặc kệ cho gia đình bà ấy tự giải quyết với nhau. Lão chở con Câm về miếu hoang, nó vẫn còn chưa hoàn hồn, ngồi co rúm ở một góc. Lão đi mua bánh giò cho nó nhưng nó không chịu ăn, mỗi lẫn lão đứng dậy hay làm gì đấy nó lại liếc mắt theo. Chắc nó sợ lão bỏ rơi nó, nó bò ra rúc đầu vào lòng lão rồi nằm. Lão càng thấy thương nó hơn. Từ sau hôm đó nó cứ lẽo đẽo theo lão, không rời nửa bước, sợ cái gì nó sẽ trốn ngay sau lưng lão, nó coi lão là nơi an toàn nhất rồi. Thỉnh thoảng người ở chợ lại hỏi

- Này, mày nuôi nó đấy à. Bố khỉ, ốc không mang nổi mình ốc còn đeo cọc cho rêu.

- Chứ biết sao giờ, để nó lang thang tội nó, tôi với nó thì khác gì nhau.

Lão coi nó như con từ lúc nào không hay, hình như nó cũng cảm nhận được tình cảm của lão dành cho nó, nên nó nghe lời lão lắm. Dần dần nó cũng bớt điên hơn, tỉnh táo với tiếp thu được nhiều cái lão dạy rồi. Lão dặn không được nhặt đồ linh tinh người ta vứt đi mang về nữa, cũng không được theo người lạ. Còn lão thì đi làm đồng nát, lão dạy nó tính toán với nhận mặt chữ với tiền. Ban đầu nó cứ nhầm lung tung làm lão phát cáu, nhưng mà giờ nó cũng biết cộng trừ cơ bản. Ai cho tiền nó cũng cúi đầu cảm ơn người ta. Hai con người ở hoàn cảnh cùng cực nhất bám víu lấy nhau mà sống, mấy người quanh đấy họ dần dần cũng bớt đi những ánh mắt kỳ thị với hai người. Hôm nay lão trúng quả đậm nên quyết định nghỉ sớm, mồm huýt sáo ra chợ mua con cá tươi về nấu riêu cho con Câm ăn. Bà bán cá bon mồm

- Chú nay sộp nhỉ, mua nguyên con cá to cho con gái đấy hở.

- Vâng, chị chọn tôi con nào nó chắc chắc tí nhá, tiền bao nhiêu cũng được. Hề hề

Lão tay xách con cá, về cái miếu hoang í ới gọi từ bên ngoài. Không thấy tiếng trả lời, lão nghĩ nó vẫn đang ngủ say nhưng đến khi vào trong thì lão không thấy nó nữa, lão chột dạ lo lắng, sợ nó lang thang ra ngoài nhỡ bị kẻ xấu lợi dụng. Lão vất con cá đấy chạy đi tìm, lần này lão có linh cảm xấu lắm, kiểu như lão sẽ không bao giờ có thể tìm được nó nữa. Tối mịt rồi mà không thấy tin tức gì, lão đành bỏ về hy vọng nó chỉ quanh quẩn đâu đó rồi lại chạy về miếu đợi lão như mọi ngày. Nhưng không có, con cá đã ươn vẫn nằm trên mặt đất trong ngôi miếu đầy ắp ve chai. Lão nghe có tiếng gọi

- Thái ơi, tao bẩu

Bà cụ bán nước ở gốc đa thập thò bên ngoài đang vời lão

- Này, chiều tao sang nhưng không thấy mày, cái con bé con sáng nó lên cơn, nó cứ tự cắn xé rồi cào cấu người nó, thế người ta gọi cấp cứu đưa đi, chết dọc đường rồi hay sao ý. Tao nghe người ta nói thế.

Lão  xây xẩm mặt mày, chân tay nhũn cả ra ngồi bệt xuống đất. Hai hàng nước mắt lão giàn dụa chảy như mưa. Đến cái tia hy vọng cuối cùng của lão mà ông trời cũng lấy đi nốt, vậy là lão mất hết, lão chẳng còn gì cả, lão chỉ muốn sống như một người bình thường mà sao khó đến như vậy. Lão trả giá cho sai lầm đến giờ chẳng nhẽ vẫn còn chưa đủ hay sao. Lão nghĩ cũng nhiều rồi, có hai đứa con gái, con ruột thì không có tung tích cũng chẳng biết sống hay chết, giờ đến con câm lão còn chưa dám gọi nó 1 tiếng con ngày nào, nó cũng bỏ lão đi nốt, lão ngả người xuống đất, nằm thiếp đi.

- Yêu cầu anh Thái rời khỏi nơi trú ẩn.

Mới sáng lão đã nghe tiếng loa eo éo ở bên ngoài. Cán bộ phường đến thực hiện công tác phá miếu để thu hồi đất cho nhà nước. Lão giả vờ điếc cứ nằm lì bên trong. Nội trong nay mai lão không đi thì người ta cũng vào cưỡng chế lão thôi. Lão ngồi ra bậc thềm nhìn đoàn người kéo nhau rời đi, trong lòng lão bây giờ là một mớ cảm xúc hỗn độn. Kỷ niệm nơi miếu hoang cứ thế ùa về như một nhát dao cứ đâm từ từ vào con tim vốn đã vỡ vụn của lão. Lão cứ nằm nghiêng hết bên này sang bên khác trên cái sập gỗ đã mục, nằm chán lão lại ngồi dậy nhìn ra ngoài đường. Lão thấy có tiếng người đấm đá nhau túi bụi, một tên gầy gò ốm yếu chạy vào trong miếu, ngay lập tức bị hai người thanh niên to cao quật ngã tại chỗ và còng tay. Khỏi nói cũng biết đó là công an mặc thường phục, họ lúc soát người hắn và liên tục hỏi " Hàng đâu " sau đó thì hắn bị đưa về phường. Trước khi đi hắn còn liếc mắt sang nhìn lão và nhếch mép cười đểu. Lão không hiểu, vì lão và hắn không có quen biết nhau, kể cả hắn cùng đường khai khống lão là đồng phạm thì công an họ cũng xác minh được thôi. Lão phát hiện dưới mép cửa có cục gì nho nhỏ màu trắng bọc trong giấy bạc. Cái hình ảnh này quen thuộc lắm, lão nhặt lên và mở ra, là thuốc phiện, chính là thuốc phiện. Cả người lão như có luồng điện xoẹt qua vậy, hai tay lão run rẩy, lão đã bỏ cái thứ hại đời lão gần 20 năm nay rồi. Lão ném nó xuống đất và ngồi lùi lại. Nhưng cái thứ màu trắng bé bằng đầu đũa kia như thể nó có linh hồn vậy, nó phát ra tiếng gọi ở sâu trong trí óc của lão. Lão lại nâng nó lên như cách ngày xưa lão từng làm, lão hứa sẽ chơi nốt lần này, chỉ một lần này thôi, rồi lão sẽ sống tốt, lão sẽ đi làm, sẽ kiếm tiền. Lão sẽ mua lấy mảnh đất nhỏ, nuôi gà trồng rau. Sống một cuộc sống an nhiên khi về già, lão sẽ mua sẵn phần đất của mình để sau này chết sẽ nằm cạnh các em. Lão nhắm mắt và mơ màng như thế, lão thấy bà Dật và hai đứa em đang đứng đợi lão ở cái gốc đa bờ ao nơi lão lớn lên. Mẹ lão tóc bạc phơ hết rồi, thằng Bình với thằng Thuỷ cũng già hẳn đi, đúng là không ai tránh được thời gian cả, lão đi về phía ba người, mấy mẹ con cùng vui vẻ dắt tay nhau trên con đường mòn, trong vòng tay của mẹ, lão thấy mình nhỏ bé quá, lão rưng rưng nước mắt và mếu máo

- Con xin lỗi mẹ.

Trưa hôm sau người ta đứng chen nhau xì xào ngoài ngôi miếu, có bóng dáng cả mấy người mặc đồ trắng với cán bộ phường ghi ghi chép chép gì đó. Người ta thấy lão đã chết nằm còng queo ở giữa miếu, máu mắt và máu mồm chảy đã khô thành vệt. Tay trái lão vẫn còn bóp chặt cái bật lửa. Thế là hết một kiếp người. Mộ lão được người ta góp tiền đặt cạnh hai đứa em, vài người lẩm bẩm

- Mày có sống khôn thác thiêng thì chết mày cho chúng tao xin con đề.

.....

Sau này đến thời của tôi nhà nước đã làm mạnh tay tệ nạn xã hội, những người nghiện được tạo điều kiện đi cai miễn phí, cai thành công còn có bằng khen của xã. Những đối tượng buôn bán thì bị xử phạt thật nặng. Bình yên trở lại và người dân không còn nỗi ám ánh như những ngày xưa đó nữa.

Bữa đó tôi đang cặm cụi lau cái bàn ở nhà ông nội thì thấy có một người phụ nữ cũng trung tuổi rồi.

- Cậu cho tôi hỏi ông Lê Văn Doanh với ạ

Tôi lễ phép thưa lại

- Cháu chào bác, bác tìm ông cháu ạ, ông cháu mất được mấy năm nay rồi.

Bà ấy có chút sững người, sau đó có xin tôi vào thắp nén nhang cho ông. Rồi bà xụt xùi đi ra hỏi tôi về ông Thái. Bà có kể là lúc còn nhỏ bà bị bố ruột uống rượu say rồi đánh đập, mẹ bỏ đi lấy chồng nữa thì bị bố dượng xâm hại. Sợ quá bỏ nhà xong phát bệnh điên rồi mất khả năng nói, đến thời gian sau mẹ với họ hàng tìm về được nên khỏi bệnh rồi. Tôi có hỏi bà ấy sao lại biết ông Thái nhà tôi thì bà ấy không trả lời. Bà xin tôi chỉ chỗ ra mộ của ông ấy, một mình bả lủi thủi dọn dẹp hết cả ba ngôi mộ cỏ đã mọc cao, lác đác vài chân nhang và những bông hoa cúc héo. Tôi cũng không hỏi thêm gì cả vì thế sẽ gây khó xử cho người ta.

Sang đến năm nay tôi ra mộ thì thấy có thêm bên cạnh một ngôi mộ nữa. Tôi không chắc là có phải đúng người phụ nữ năm đó đến nhà hỏi tôi không. Chỉ thấy trên bia đá có khắc tên của bà là Hoàng Thị Duyên và có dòng chữ chạy dọc ở bên cạnh

Con gái bố Lê Thái

"  Lê Câm  "