Châm ngôn nào trong phim “Mười hai canh giờ Trường An” khiến bạn sáng mắt sáng lòng?

(lược dịch)
Bài hôm trước đăng bị anh Mark khóa nick nên mất hẳn rồi, đành đăng lại cho anh em đọc vậy
(Vì phim mới ra một nửa nên có lẽ sẽ có bài dịch phần 2 với sự xuất hiện của nhiều triết gia hơn nữa)
Người dịch: #清风ThanhPhong
[198 bình luận] [1084 quan tâm] [629,297 lượt xem]
Link: https://www.zhihu.com/question/335104388

[Ngôn Thâm] [471+]
Xem “Mười hai canh giờ Trường An”, cảm thấy phim cho ra lò cả loạt châm ngôn triết học về việc sinh tồn ở nơi làm việc, trong phim ai cũng lão luyện kỹ năng sống còn ở chốn kiếm cơm, nhiều câu thoại có thể tôn làm “thánh kinh” công sở.
Cốt phim nói trắng ra là câu chuyện kể về mục tiêu và lý tưởng trong cuộc sống hiện thực của bạn nhỏ Lý Tất muốn làm Tể Tướng, mà muốn đội cái mũ quan nào thì phải chịu được sức nặng của chức vị đó, mỗi việc bạn nhỏ làm, mỗi quyết định đưa ra, đều vô cùng quan trọng, không được sai sót.
“Ta có trách nhiệm đảm bảo việc phải làm không phạm sai sót, nếu không, công danh chớp mắt sẽ hóa thành tội danh.” – Lý Tất
Từ câu này, ta có thể cảm nhận được áp lực và trách nhiệm đè nặng trên vai bạn nhỏ.
Mà Lâm Cửu Lang dù là vai phản diện trong phim, nhưng đã làm đến chức Hữu Tướng, nếu không biết chút văn vẻ nào thì mới là lạ, rất nhiều người cho rằng lời ông ta nói là “thánh kinh” chốn công sở, những câu liên quan đến việc trao đổi và báo cáo, rồi cả cách làm việc mà ông này nói ra cũng rất hữu ích với cuộc sống văn phòng của chúng ta hiện nay, những câu nói dưới đây có thể giúp chúng ta sáng mắt sáng lòng.
“Bọn trẻ luôn không hiểu đạo lý này, lời lẽ không phải cứ nói ra thì sẽ hữu ích, còn phải xem người nghe có muốn nghe không đã.” – Lâm Cửu Lang
“Ngươi làm việc vẫn chưa hiểu quy củ, chưa nghĩ ra cách giải quyết mà cũng dám báo lên.” – Lâm Cửu Lang
“Từ chi tiết nhỏ, mới tỏ tài năng.” – Lâm Cửu Lang
“Trên đời không có người hoàn mỹ. Ngươi trung thành với ai, là đã quyết định không nhìn vào sở đoản của người đó nữa, rất nhiều kẻ bình thường không làm được như vậy, làm được mới là trung thành tuyệt đối.” – Lâm Cửu Lang
Trong phim, Đàn Kỳ tuy thân phận là thị nữ của Lý Tất, công việc hằng ngày là chăm lo việc ăn uống đi lại cho Lý Tất, nhưng chị gái này không chỉ đơn giản là một thị nữ, ngay cả Trương Tiểu Kính (Trans: tử tù được Lý Tất điều ra ngoài để phá án, một trong 2 nam chính của phim) cũng từng nói vậy. Trong toàn bộ nhiệm vụ, Đàn Kỳ không chỉ quan sát tỉ mỉ tinh ý, mà còn có thể đứng ở góc độ tổng quát để suy luận vấn đề, những danh ngôn mà chị gái này cống hiến cũng chẳng ít.
“Người thông minh, biết điều gì nên nói, điều gì không nên nói.” – Đàn Kỳ
Lúc cấp trên của mình bị bắt nạt, có thể kịp thời đứng ra nói đỡ cấp trên, giúp cấp trên bảo vệ danh dự bản thân.
“Công tử nhà ta tuân thủ lễ nghi, không có nghĩa là để mặc cho các người bắt nạt.” – Đàn Kỳ
>[Dạ Xoa mỉm cười] [103+]:
“Một ngày làm thầy, cả đời làm cha, các vị đang lúc tuổi trẻ sung sức, đừng chỉ quan tâm đến mỗi việc trước mắt (tương lai gần).” – Trương Tiểu Kính
>> [Mười dặm] [31+]: Câu trên đời không có người hoàn mỹ là Từ Tân nói mà.
>>> [van Nistelrooy] [71+]:
“Ngoài mềm trong mềm, người ta nhục mạ. Ngoài cứng trong cứng, người ta hủy hoại. Ngoài cứng trong mềm, người ta khinh thường. Ngoài mềm trong cứng, mới nên nghiệp lớn.” – Hà Chấp Chính (Hạ Tri Chương)

[Hồ Tân Bân] [223+]
Đoạn hội thoại này cũng thú vị nữa nè, đoạn Cao Lực Sĩ truyền khẩu dụ ấy.
Hồi trước thấy nói chuyện kiểu này khoa trương quá, đời thực làm gì có ai nói năng với nhau kiểu đấy, hiểu lời nói của nhau theo ý đấy. Sau khi đã công tác được vài năm rồi mới cảm thấy, khi bạn thực sự gặp được những người và cấp trên có trình độ, thì hiện thực chính là như vậy. Họ chẳng bao giờ nói toẹt ra hết, ngấm ngầm ám chỉ thì vô số, nếu bạn thông minh thì sẽ hiểu, không thông minh thì ăn cám rồi.
Thực ra bình thường, anh em mình với nhau cũng sẽ có chuyện không nói trắng ra, toàn chém lớt phớt bề mặt, để dẫn ra nguyên nhân thực sự, thế nên mới có câu: “Nói chuyện với người IQ cao thì đỡ mệt,” cách hiểu cũng tương tự. Ý tứ mặt chữ và ám chỉ ngầm đều phải hiểu, đúng là cả một bầu trời học thức!
Ví dụ, mọi người tụ tập đánh chén, thím hỏi đồng nghiệp xem dạo này chú ta với nhỏ bạn gái thế nào?
Chú ta đáp: Vẫn thế.
Thực ra là đang ám chỉ: Vẫn thế tức là không khác gì trước kia, không có tiến triển, chắc sắp đường tình đôi ngả rồi, buồn lắm đây, chán lắm đây. Có tiến triển gì thì đã khoe từ sớm rồi.
Nhưng chú ta không huỵch toẹt ra: Bọn này chia tay rồi.
Thím mà hiểu được ẩn ý trong lời chú ta nói, thì sẽ biết nên tiếp tục nói chuyện kiểu gì, nhậu nhẹt kiểu gì, chém gió kiểu gì.
Thím mà nghe không ra, không hiểu ẩn ý phía sau, còn tiếp tục xoáy vào nỗi đau của người ta, muốn kiếm chuyện phỏng?
Quách tướng quân (Cao Lực Sĩ): “Thánh nhân (hoàng đế) nói: Lý Tất làm việc tận trung, một lòng bảo vệ con dân Đại Đường bình an, những nỗi khổ hôm nay phải chịu, ta đều biết hết. Nghe có hiểu không?”
Lý Tất: “Lý Tất hiểu rồi ạ.”
Quách tướng quân: “Hiểu cái rắm. Quách ta truyền khẩu dụ mấy chục năm nay, gặp không ít kẻ ngốc, mới nghe xong thì vui mừng hớn hở, ngày hôm sau bị chém đầu, tịch thu gia sản ngay.
Lý Tất làm việc tận trung, tận trung với ai, với thánh nhân hay với thái tử? Một lòng bảo vệ con dân Đại Đường bình an, vậy ngươi đặt sự an nguy của thánh nhân ở vị trí nào? Những nỗi khổ hôm nay phải chịu, ai bắt ngươi phải chịu khổ thế, có phải Lý Tất ngươi làm việc thì không cho phép ai được can thiệp không? Ta đều biết hết, cái gì thánh nhân cũng biết hết.”
(Trans: Sau đoạn này là “Việc ngươi có báo lên hay không thì thánh nhân đều biết hết.” Ý là đừng có hòng giấu hoàng đến cái gì, cũng nên biết hoàng đế mới là chủ nhân thực sự, không phải thái tử.)
> [Giương ngang cây mác] [55+]: Em mà ở thời cổ đại chắc chính là đứa ngày đầu thì hớn ha hớn hở, hôm sau bị tịch thu gia sản, chém đầu đó các bác ạ.
>> [Mong được ngơi nghỉ] [2+]: Vậy đoạn này nên hiểu như nào (Em chưa xem phim, chỉ thuần túy muốn hỏi thôi ạ), bác nào tốt bụng phổ cập giáo dục chút đi.
>>> [Hạt cát] [2+]: Bảo Lý Tất nên hiểu ai mới là trùm cuối ở đây, nên dừng tay thì dừng tay, đừng quản bừa những chuyện không nên quản.

[Thời Tiểu Ngộ] [127+]
“Thơ văn như đao, không cầm chắc, thì đừng tùy tiện làm.”
Đây là câu thoại đầu tiên trong phim làm tôi chấn động. Mỗi một chữ đều đang cứa vào lòng người.
(Trans: đây là lời của Hà Chấp Chính, khi kể về việc thơ văn của mình làm ra bị người khác diễn giải sai ý nghĩa ban đầu trước mặt hoàng đế)
--- Trương Tiểu Kính ---
Đồng Nhi: “Có phải ta rất ngu ngốc không?”
Trương Tiểu Kính: “Không, đó là vì cô lựa chọn nhìn vào những thứ tốt đẹp.”
Trương Tiểu Kính đúng là người dễ mềm lòng, lời này mới dịu dàng làm sao.
(Trans: đoạn này kỹ nữ Đồng Nhi và tình lang bị bắt, tình lang chọn cơ hội rời bỏ ngục tối chứ không chọn ở lại sống chết có nhau cùng Đồng Nhi như đã thề non hẹn biển.)
“Đừng cho rằng thông minh là có thể vẹn cả đôi đường, đời chính là vậy, càng muốn vẹn cả đôi đường, càng chẳng thể vẹn nổi bất cứ đường nào.”
Lại là lời của Trương Tiểu Kính, lúc này nói với Lý Tất, hắn sống quá tỉnh táo, tỉnh táo đến mức nhìn thấu tâm sự của bạn nhỏ thiếu niên thiên tài kia.
(Trans: Lý Tất vừa muốn cứu bách tính, vừa muốn bảo vệ thái tử, lâm vào tình huống tiến thoái lưỡng nan là có tiếp tục tra án hay không, tra thế nào để không ảnh hưởng thái tử.)
--- Trình Tham ---
“Không có ghi chép bằng thơ văn của chúng tôi, bao nhiêu anh hùng nghĩa sĩ chỉ có thể sống một đời, chỉ có thể ảnh hưởng những người xung quanh, như vậy sao đủ. Có ghi chép bằng thơ văn của chúng tôi, họ có thể sống muôn đời ngàn kiếp trong lòng mọi người. Thơ văn ghi lại về con người, về cái đẹp. Có thể cho người đời sau biết chúng ta sống thế nào, cũng cho người đời sau biết, họ nên sống thế nào.”
Trình Tham, một chàng thiếu niên ngây thơ chân thành.
--- Tào Phá Diên ---
“Trường An có yêu thuật, biến sói thành chó hết rồi.”
Tào Phá Diên, Trường An này, hắn đã nhìn thấu rồi. Thứ có yêu thuật, há chỉ mình Trường An?
(Trans: Tào Phá Diên thể hiện sự thất vọng khi thấy đồng bọn Lang Vệ của mình ở Trường An đã tha hóa, chẳng còn khí phách kiêu ngạo như xưa.”
--- Từ Tân ---
“Nhìn vào thì là việc nhỏ, nhưng nỗi thất vọng trong lòng người, bắt đầu dấy lên từ chính những việc nhỏ thế này.”
Từ Tân, một người thật thà nhìn việc thực tế.
(Trans: Từ Tân bán nhà bán ruộng để lấy tiền nghiên cứu làm giấy, cho rằng làm ra giấy rẻ, sản lượng lớn, có thể giúp các quan thu thập thông tin dân tình thấu đáo hơn, ghi chép đầy đủ hơn, vì giấy trước đó rất đắt, phải tiết kiệm, nên có thu thập được nhiều cũng chẳng chỗ ghi, khiến các quan thu thập thông tin dần mất đi nhiệt tình lúc làm việc. Lý Tất khi đó đang tra án Lang Vệ âm mưu phá hoại Trường An, cho rằng Từ Tân chỉ lo việc nhỏ, không tập trung vào việc lớn là phá án.)
--- Đàn Kỳ ---
“Công tử đã lựa chọn, Đàn Kỳ cũng lựa chọn, công tử có thể chịu trách nhiệm cho lựa chọn của mình, Đàn Kỳ cũng vậy.”
Đàn Kỳ, một cô gái đặc biệt.
> [Gió nổi Thương Linh]: Đoạn Từ Tân làm giấy xem đau lòng thực sự.
>> [Vân Thạch Quân]: Đoạn của Đinh Đồng Nhi quá đỉnh.

[Xin gọi tôi là siêu việt] [101+]
“Nếu việc gì cũng dễ dàng, thế còn gọi gì là lựa chọn.” – Quách Lợi Sĩ (Cao Lực Sĩ)
Trên đời làm gì có việc dễ dàng, bởi vì chẳng dễ dàng gì, nên mới luôn phải đưa ra rất nhiều quyết định và lựa chọn.
Đối với đa số mọi người, cuộc đời này là một quá trình lựa chọn, mà đối với Lý Tất, 24 giờ này, cậu nhóc phải đưa ra rất nhiều lựa chọn, mà không được có bất kỳ sai lầm nào, vì quyết định của cậu đại diện cho hướng đi của một nhóm người khác, cậu phải chịu trách nhiệm với muôn dân trăm họ ở Trường An. Đây chỉ là một ngày trong cuộc đời cậu, mà đã khó khăn đến vậy.
Đối với người thường chúng ta cũng thế, cả cuộc đời ta đều không ngừng đưa ra đủ kiểu lựa chọn, vì lựa chọn rồi có thể sống dễ dàng hơn chút ít, mà mỗi lựa chọn sẽ đưa ta đến bước đường nào, nó đầy biến số mà ta chưa hề hay biết.
> [Bánh trôi, trôi trôi trôi trôi] [21+] Tôi thấy ông là người đầu tiên nói nhấn mạnh vào lựa chọn, thực ra cả bộ phim đều chỉ đang nói đến một điều - lựa chọn! Rất nhiều người xem phim mà cứ lơ ma lơ mơ, tại sao lại thế này, vì sao đột nhiên xen tình tiết kia vào, thực ra chúng đều đang ám chỉ hoặc nhắc nhở sắp tới sẽ có người phải đưa ra lựa chọn.

[Người phổ thông bình thường] [246+]
“Ngoài mềm trong mềm, người ta nhục mạ. Ngoài cứng trong cứng, người ta hủy hoại. Ngoài cứng trong mềm, người ta khinh thường. Ngoài mềm trong cứng, mới nên nghiệp lớn.” – Hà Chấp Chính (Hạ Tri Chương)
(Trans: Được con nuôi của Hà Chấp Chính thuật lại cho Long Ba.)
> [Thanh Kiện Tổ] [22+]: Nói xong thì tự vả, còn bị móc mắt.
>> [Cặp sách sục sôi] [8+]: Vì cha này không biết đến câu của Hữu Tướng, lời lẽ chỉ nói ra chẳng hữu ích gì đâu, phải xem người nghe có muốn nghe không đã.