Khôn đòn quan, gái ngoan đòn chồng

Việc ấy đã xảy ra giữa chợ, cso bao nhiêu người biết. Bao nhiêu người ấy là đàn bà cả. Bà thì lắc đầu, bà thì chép miệng. Có những bà cẩn thận với tai tiếng quá, rụt cổ lại, làm cái điệu bộ của một người khi rùng mình; ấy là các bà ghê tởm quá. Còn những người chừng mực thì bình tĩnh hơn một chút: họ chỉ vác cái mặt lên cười bằng mũi, và đưa cái môi dưới ra như cái thìa. Ai cũng bảo: Ấy! Tôi thì tôi chịu đấy; có đói cho chết thì cũng chỉ riết chặt thắt lưng vào mà nhịn, chứ làm thế thì bố tôi có sống lại mà bảo tôi, tôi cũng không dám làm..." Ai cũng bảo. Kể cả chị cu Bẻm vẫn lấy trộm mít của hàng xóm đem ra tỉnh bán với chị Thung mắt toét vẫn giả tảng thông manh để câu trộm gà. Ai cũng bảo, và ai cũng thấy như là hả dạ. Kể thì cũng phải. Cái xấu của người khác bao giờ chẳng làm ta sung sướng? Ta thấy ta còn tốt hơn chán người!

Cố nhiên là câu chuyện đồn đi. Thoạt tiên là các bà vợ về kể lại với chồng. Rồi các ông chồng đem kể lại với nhau. Bây giờ thì cả làng ai cũng biết. Ai cũng biết con vợ thằng Lúng, mặt mũi như thế ấy, mà gian vô cũng. Chẳng gian mà lại làm cái trò nhập nhòa như thế này... Chẳng biết y xin ai hay là nhặt đâu được có mỗi một đồng xu. Nếu không xin, không nhặt được, thì hẳn là đồ ăn cắp. Bởi y làm gì mà có xu! Vườn có ba sào, chồng thua bạc cố rồi. Đồ bòn, thức bán không. Đi dệt cửi thuê cho người ta ngày đượcợc một hào thì chồng lấy cả một hào, thiếu một đồng xèn nó đánh cho gãy gối. Và nó chẳng đánh thì cũng không dám thiếu: thiếu lấy gì đổ vào mồm? Gạo nước năm nay... Có một hào mà những hai miệng ăn, mà lại còn chực thiếu nữa thì có lẽ đến phải đếm mà chia nhau từng hạt. Bởi vì hai vợ chồng chỉ trông vào tiền của vợ để mà ăn gạo. Chồng chẳng chịu bỏ ra một đồng trinh. Hắn dận trai mỗi ngày cũng được vài hào. Có ngày bốn, năm hào thì cũng hết. Tiền hắn làm, uống rượu chưa chắc đủ. Huống chi lại còn đánh bạc.

Vậy đồng xu của vợ Lúng, không nhặt được hay ăn cắp, thì chắc là y xin. Y buộc vào dải yếm trông chặt lắm. Lại hàng bánh dày, y hí hoáy cời một lúc lâu mới được. Hay là y giả đận làm ra thế thì chẳng hiểu. Làm thế để đợi một lúc có thật nhiều người ăn. Bởi vì lúc lâu mới được. Bởi vì lúc y ngồi xuống thì đã có bốn, năm bà đang ăn rồi. Chị hàng bánh tới ta tới tấp. Vợ Lúng mân mê một cái rồi nhặt lấy một tấm bánh đầy đặn, đưa lên ngoạm một miếng hết già nửa tấm. Còn non nửa tấm, y ném tọt vào miệng nốt. Y đưa đồng xu ra. Chị hàng bánh trợn mắt:

- Sao lại có một xu?

- Tôi ăn một tấm.

Thế là chẳng nói thêm nửa tiếng, chị hàng bánh nhảy ra bóp cổ y. Y giẫy giụa. Nhưng cái cổ y ngẵng quá, chỉ vừa một chét. Y lại yếu. Mà con mẹ hàng bánh sao mà khỏe thế. Nó dúi đầu y xuống. Mắt y trợn ngược. Y kêu ằng ặc. Miệng y há hốc. Miếng bánh dày nảy ra. Bây giờ chị hàng bánh mới chịu buông cổ y và reo lên:

- Xem nào!

Một tay chị vẫn xoáy lấy áo y, một tay chị cuối xuống nhặt miếng bánh đầm đìa dãi dớt. Chị tách miếng bánh làm hai đưa cho những bà đứng đấy xem và phân bua:

- Các ông bà trông giùm tôi xem chị ấy ăn một tấm bánh hay hai tấm bánh này! Một tấm mà lại tách ra được thế này. Bán hàng mà không mắt năm, mắt mười thì mất chốc cởi váy mà bán đi? Tôi biết chị ta chập hai tấm vào làm một, nhưng tôi cứ lờ đi, để rồi xem chị ta làm ăn thế nào. Ấy thế mà chị ấy nhất định cãi là một tấm. Các ông các bà thử trông giúp tôi xem một tấm hay hai tấm mà nólại như thế này?

Bao nhiêu người xúm lại, đứng vây thành cái cũi. Chị hàng bánh biết y không còn chạy được mới chịu buông áo ra. Chị chỉ vào mặt y, the thé:

- Cái mặt nhà chị! Chị thử mở mắt ra trông xem một tấm hay hai tấm, nào!

Cái mặt bủng beo của y xám như chàm. Nó không còn đỏ được, bởi y làm gì có máu. Cái miệng y há ra như chực nói, nhưng nói thế nào? Chứng cớ trờ trờ ra đấy. Y cứng hàm. Những tiếng ấp úng trong cổ họng một lúc lâu mới bật ra được:

- Thì tôi giả... tôi giả hai xu...

Nhưng y làm gì còn xu! Y cúi mặt, nước mắt ra ròng ròng. Chị hàng bánh lộn tiết lên. Chị xỉa tay vào tận mặt y:

- Thôi! Tôi cũng thí cho nhà chị. Tôi chỉ lu loa lên thế để cho cả chợ người ta biết; rồi giờ người ta vạch vôi lấy mặt chị, để thấy cái mặt nhà chị đâu thì người ta kiềng nó ra.

Câu chuyện đến tai Lúng. Lúng thâm tím mặt. Gía lúc ấy vợ hắn có nhà thì hắn đã đâm chết vợ. Nhưng vợ hắn còn đi dệt cửi. Hắn đành nén giận, để đi làm trai đã. Hôm ấy hắn dận được nhiều trai lắm. Toàn những con to cả. Trai, chỉ ăn thua cái vỏ. Bán cho người ta làm cúc hay khảm xà cừ chẳng hiểu. Chỉ biết người ta mua nhiều lắm. Lần này, tính nguyên vỉ đã được năm, sáu hào. Ruột chỉ được hơn hào chỉ. Hắn không thèm bán nữa. Hắn đem nấu một nồi cháo ăn.

Cháo bắc lên bếp rồi, hắn chạy đi mua rượu. Cả chai. Với một cái đùi vịt hai hào nữa. Phải uống thật say mới được! Rượu có rồi. Cái nhắm có rồi. Nồi cháo đã gầy mấy nhẵng che thật chắc. chỉ lát nữa thôi sẽ sôi lúc búc. Nhưng hắn chưa uống vội. Hắn đi chặt một đoạn cây to. Một đầu khoanh lại thành một cái vòng để xỏ tay vào, cầm cho dễ. Vả lại kiểu roi mây phải thế. Hắn vụt thử lên không khí kêu vun vút. À! Tốt tệ! Hắn nhếch môi cười một tiếng ngắn. Còn phải đi tìm cái đòn gánh và sợi dây thừng nữa. Hắn ngồi xếp bằng. Hai tay hắn thõng xuống hai đùi. Hai đùi hắn rung rung. Hắn nhìn chằm chặp vào cái đùi vịt và chai rượu vịt. Nước dãi hắn chảy ra. Hắn thèm uống lắm, nhưng chưa uống vội. Còn đợi vợ.

Đậy! Y đã về. Nhẹ và mạnh như con báo, hắn nhảy vọt từ trên giường xuống đất. Chưa kịp trông rõ hắn, y đã bị tay hắn chộp. Y kinh ngạc:

- Ô hay!

- Mày lại đây!

Hắn nắm lấy cổ  y, đẩy y vào chỗ cột nhà. Y không kháng cự, bởi kháng cự chỉ là vô ích. Hắn cởi cái thắt lưng của y, trói ngang lưng y vào cái cột. Như thế đã tha hồ vững chãi. Nhưng hắn còn muốn vững chãi hơn nhiều nữa. Hắn đặt ngay cái đòn gánh ở bên ngoài cột, dàng hai tay vợ dang ra, lấy sợ thừng quấn. Hắn quấn cánh tay vợ vào đòn gánh. Được rồi! Hắn trở lại giường, rót rượu ra chén, uống. Vợ hắn hu hu khóc. Còn khóc gì nữa! Oan lắm đấy! Hắn khà một cái, cầm cái đùi vịt, chấm một tí muối, cắn, nhai nhồm nhoàm. Hăn vừa nhai vừa kể lại tội y cho y biết. Bao nhiêu là tội! Hắn cứ uống một ngụm rượu thì lại bật ra. Toàn những tội ăn vụng, ăn trộm, ăn cắp, ăn mày, ăn nhặt! Chao ôi! Vợ hắn bêu hắn quá! Vợ hắn làm hắn nhuốc nhơ với làng xóm. Sao vợ hắn lại cứ sống mà làm tội hắn? Sao vợ hắn chẳng chết đi cho rồi?... Không chết, hắn sẽ đánh cho mà chết. Trăm nết mất cả trăm, con sống làm gì nữa? Sống làm gì cho nhục nhã? Hắn bỗng nhiên vùng dậy, cầm cái roi mây chạy lại, nghiến răng vụt đen đét vào mông y. Y đau quắn đít. Y nhẵn mặt lại. Y van lạy. Y gào. Trời ơi! Y gào!...

Hắn vụt xong một chặp rồi, nghỉ tay. Lại uống. Lại nhồm nhoàm vừa nhai vừa kể tội. Kể tội xong lại đánh. Đánh một chập rồi lại uống. Uống rồi lại đánh. Cứ như thế mãi. Đến nỗi vợ hắn tê mông, không còn thấy đau. 

Bấy giờ hắn mới thôi. Thôi bởi vì lưỡi hắn líu lại rồi. Mắt trông cái gì cũng chập chờn, cũng quay quay. Chân nọ vướng vào chân kia, không đứng lên được nữa. Rồi cũng không ngồi được nữa. Hắn lăn nhòe ra giường, mồm ú ớ. Rồi hắn ngủ. Hắn ngáy thật to, nghe khò khò...

Một người hàng xóm thấy im ắng rồi mới dám sang. Y rón rén vào nhà. Lúng vẫn ngủ mê, ngủ mết. Có mà vần xuống sông cũng được! Người hàng xóm lại gần cột, cởi trói cho vợ hắn.

Vợ Lúng thấy người đau ê ẩm. Hai cánh tay dừng máu tím bầm. Mông xót như mất hẳn một lần da. Y khệch khạng đi xuống bếp. Nồi cháo sôi lúc búc. Ui chà! Thơm quá! Mà đặt sệt rồi. Gía y không xuống, thì khê mất! Y tra muối. Y múc một bát ăn. Ôi chao ôi! Cái cháo trai sao mà ngon đến thế. Y làm luôn bát nữa, rồi bát nữa. Rồi bát nữa... Nồi cháo cạn. Chó! Cứ ăn hết đi cũng được. Không cho thằng quan ôn vật ăn nữa. Tài đánh lắm! Vả lại nó đã uống bao nhiêu rượu. Ăn một mình cả một cái đùi vịt. Ăn lắm, uống lắm rồi. Thì bây giờ đừng ăn... Y vét nồi sồn sột. Chị hàng xóm bảo:

- Khe khẽ chứ... Anh ấy dậy bây giờ thì được chết.

- Cho chết! Đói bỏ cha đi ấy, hãy ăn cho sướng đã.

Nói xong y nghiêng cái nồi ra ánh sáng. Còn cái gì đây nữa? Ồ miếng trai! Còn sót một miếng trai trong góc nồi. Làm nốt đi!

Tiểu thuyết thứ Bảy

Số 437, ngày 30-10-1942