‘Lầu dưới một người đàn ông bệnh hấp hối, bên kia vách một nhà xướng máy hát, phía đối diện chuẩn bị sinh hài tử. Trên lầu có mấy người cười hô hố, còn có tiếng chơi mạt chược. Trên thuyền giữa sông có người con gái khóc mẹ qua đời. Nhân loại vui buồn không giống nhau, tôi chỉ thấy họ ầm ĩ.’

—— Lỗ Tấn

***

Tô Tĩnh vừa nhìn thấy Tô Nam như gặp được vị cứu tinh, gào giọng gọi lớn: “Tô Nam! Tô Nam, em khuyên anh rể đi! Gần sắp năm mới rồi! Có ai tết nhất đến còn chạy tới nhà người khác…”

Người đàn ông đẩy Tô Tĩnh ra: “Nhà cho cô ở, tiền để cho cô! Mẹ nó, cô còn làm loạn! Loạn cái đếch gì!”

Tô Nam ngơ ngác quẫn bách, tâm trí bỗng chốc chỉ còn là một mảng trống rỗng, như lớp tuyết bị giày xéo giẫm đạp loang lổ không dáng hình.

“Tô Nam!” Tô Tĩnh lại nhào tới, túm chặt người đàn ông kia không buông: “Tô Nam! Em giúp chị khuyên anh rể đi! Tết đến nơi rồi!”

Cổ họng nóng rát như bị than củi thiêu đốt, phát không ra tiếng, cô hận mình không thể mất tiếng nói hoặc bốc hơi tan biến ngay ở nơi này.

Túi nylon bị gió thổi bay xoàn xoạt, cô tiến tới trước một bước, nhưng chỉ kéo tay Tô Tĩnh lại: “Chị… thôi bỏ đi.”

“Bỏ đi?! Dựa vào cái gì chị phải bỏ! Đây là nhà anh ấy mà, còn có Ninh Ninh, Ninh Ninh là con anh ấy, con bé còn nhỏ như vậy…” Rồi đột nhiên như không thể kìm nén được nữa, cổ họng bật ra tiếng nức nở, đầu ngón tay khô ráp đỏ bừng vì lạnh nhưng vẫn túm chặt ống tay áo người đàn ông: “Anh không được đi, nếu anh cương quyết đi đến chỗ người đàn bà đó một bước, em sẽ…” Ánh mắt cô ấy do dự dòm quanh rồi dừng ở chiếc ô tô tuy đã hơi có tuổi nhưng bề ngoài vẫn bóng loáng nơi đầu hẻm: “… đập đầu vào xe tự tử!”

Trong vô số những lần khuyên bảo Tô Tĩnh ly hôn, Tô Nam đều bị mắng đến lạnh tim buốt phổi. Tô Tĩnh luôn có trăm ngàn câu đáp trả, tựa như chỉ cần thốt ra một lời khuyên lý trí là Tô Nam lập tức trở thành phe cánh của ‘đồ tiện nhân’ kia.

Dần dà, Tô Nam sợ phải nhắc tới. Điểm đồng cảm nhỏ nhoi cắm trong lòng cô, cũng giống như những hạt cát người ta không thể nắm giữ, phần còn sót lại trong tay là huyết nhục muộn phiền và chết lặng đã ghim chặt vào da thịt.

‘Nhân loại vui buồn không giống nhau, tôi chỉ thấy họ ầm ĩ.’

Giờ phút này, cô đại để cảm thấy bản thân mình thật sự lạnh thấu cõi lòng, mười phần chỉ tiếc rèn sắt không thành thép, những lời ‘vậy thì chị chết đi’ đã đến khóe môi, suýt chút nữa trĩu nặng bật ra.

Tô Nam cắn chặt răng, vòng tay ôm thắt lưng Tô Tĩnh, dùng sức kéo cô ấy lại, cái túi trên tay bị Tô Tĩnh đụng phải, ‘bộp’ một tiếng rơi xuống bùn đất.

Một cái tát rất mạnh mang theo tiếng gió rít, tàn nhẫn rơi lên mặt.

“Tô Nam! Em giúp ai vậy hả!”

Người đàn ông nhân cơ hội vung mạnh tay áo, liếc Tô Tĩnh một cái rồi dựng cổ áo lại, nghênh ngang rời đi.

Trần Tri Ngộ tiến lên một bước, vươn cánh tay, nhưng không biết phải làm gì, gượng gạo đứng chôn chân tại chỗ.

Trên mặt Tô Nam, in lại năm dấu tay đỏ bừng.

Tô Tĩnh ngơ ngác, lui về sau một bước nắm lấy cánh tay Tô Nam: “Nam Nam, chị xin lỗi… chị không cố ý…”

“Ninh Ninh còn đang ở trong nhà, con bé nhỏ như vậy, chị để nó có một mình…” Cô vội vã ngồi thụp người xuống, nương nhờ động tác mà hít mạnh hốc mũi cay xè, nhặt cái túi dính bùn lên, lấy chai nước tẩy rửa bên trong ra nhét vào tay Tô Tĩnh: “Chị vào nhà đi, em đi về…”

“Nam Nam…”

Tô Nam cúi rũ đầu, không nhìn ai, lướt qua Tô Tĩnh, lướt qua Trần Tri Ngộ, giẫm lên tuyết dơ bẩn, bước thật nhanh tới trước.

Sượt bên người mà qua, rèm mi ướt, nước mắt rơi ra.

“Tô Nam.”

Dáng hình đó tựa hồ chẳng nghe thấy, hấp tấp đi thật nhanh như thể trốn chạy.

Trần Tri Ngộ rút chìa khóa, dập cửa xe lại, vội vã đuổi theo.

Mây đen u ám nặng nề buông xuống, nước sông khô cạn, cầu đá hằn đầy vết bụi bẩn thời gian, Tô Nam đứng lặng yên bên cầu.

Anh nhớ tới hôm từ bệnh viện Nhân dân trở về, lúc xoay người nhìn lại, dáng hình gầy guộc mong manh đó như có thứ gì đè trĩu nặng đôi vai.

Khi đó cô nhận điện thoại của ai? Và đang nghĩ gì?

Rõ ràng tuổi hai mươi bốn tươi sáng rực rỡ như ánh mặt trời, vậy mà lúc nào cũng chỉ nhìn thấy trong mắt cô sự cô độc giữ kẽ tột cùng. Có khi chẳng thể thấy gì, chỉ có sa mạc hoang vắng, gió tuyết mịt mù.

“Tô Nam.”

Dáng hình đó vội giơ tay quẹt mắt, thanh âm nghèn nghẹt nặng nề: “… Khiến thầy chê cười.”

Cười cái gì đây.

Cho dù không bị bức bách, không bị trưởng bối càu nhàu, thì cũng có thời điểm bất lực không biết phải làm gì mà.

“Tôi nói…” Thở dài một tiếng: “Em ngốc như vậy, lớn ngần này, bị bao nhiêu người bắt nạt rồi?”

“Không có, chỉ có thầy…” Thanh âm run rẩy tựa dây đàn kéo căng.

“Có đau không?”

“Không đau.”

Còn cậy mạnh đây mà.

Anh đến gần một bước, duỗi tay nắm lấy cổ tay gầy guộc của cô giơ lên cao, ngón tay kề sát vào gò má sưng đỏ: “Tôi không hỏi ở đây…”

Hàng mi ướt nhòe thốt run rẩy.

“… Năm phút.”

Anh cầm cổ tay cô, kéo vào ngực mình.

Năm phút, anh không còn là giáo viên của cô, cô cũng không phải học trò anh.

Thân thể người trong lòng căng cứng, chốc lát, dần thả lỏng. Mép áo khoác ngoài của anh bị cô nắm chặt, siết cứng đến độ các đốt ngón tay trắng bệch. Hơi thở dồn dập, phập phồng không ngừng, tiếng khóc rưng rức bị cô đè xuống, từng tiếng một gõ vào tai anh.

…vào tim anh.

Bàn tay anh chầm chậm, ngần ngừ do dự đặt lên lưng cô.

Nỗi lo sợ nghi hoặc trỗi dậy đâu đó, càng thêm rõ ràng trái tim mình.

Rất nhiều ý niệm sinh rồi diệt, bùng rồi tắt.

Hơi thở dần ổn định, mép áo khoác nắm chặt cũng dần được buông lỏng, người trong lòng lùi về sau nửa bước, cất giọng nghèn nghẹt nói lời cảm ơn.

Anh mơ hồ ‘Ừm’ một tiếng.

“Tôi biết một hai luật sư, chuyên giải quyết ly hôn.”

Tô Nam lắc đầu: “Không cần đâu ạ…”

Tô Tĩnh không chịu ly hôn, cứ muốn kéo dài đã sớm không còn tự tôn tình cảm, quyết đồng quy vu tận với người đàn ông phản bội kia đến cùng.

“Khi nào cần, trực tiếp liên hệ với tôi.”

Dưới cầu, bùn lắng trong lòng sông lộ ra, một mùi tanh ngai ngái.

Mái tóc cô vung ngược theo gió, trong đôi mắt vừa khóc đó chỉ có sự sạch sẽ khô ráo, nhưng vẫn không xua được cái cảm giác lạc lõng chảy tràn trong linh hồn của một sinh mệnh bị trói buộc, nhìn vào đó chỉ có nỗi buồn cùng với miền sâu lắng muộn phiền.

Cô cố chấp, nhẫn nhịn, tìm niềm vui trong khổ sở, tính cách trầm lắng cô độc, rốt cuộc cũng đã tìm ra được đầu mối.

Thế nhưng …

Anh sờ tìm gói thuốc lá trong túi, hút xong một hơi mới thấy nới lỏng đôi chút nỗi bồn chồn nôn nóng của cái cảm giác vừa giải quyết xong một việc lại tiếp tục đương đầu một việc khác. 

Khi còn bé, gia giáo trong nhà rất nghiêm, ba Trần Chấn là một người cha theo đúng nghĩa truyền thống Trung Quốc, điều khiến ông không hài lòng nhất chính là hành động thiếu suy xét. Có một lần, anh và bạn cùng lớp đi cắm trại trên núi bắt về một con sóc. Chưa đến một tuần, nó đã chết. Trần Trấn phạt anh quỳ nửa ngày trước thi thể con sóc đó.

‘Ba không phản đối việc con nuôi thú vật. Năm ngoái, chó Bắc Kinh, nuôi được ba tháng đưa cho cậu. Năm kia, mèo sư tử Lâm Thanh, nuôi một tháng, hiện tại là mẹ con chăm sóc thay con. Con sóc này không thích ứng được với điều kiện sống trong thành phố, nó thường ăn gì uống gì, ở như thế nào, con đã tìm hiểu chưa? Bây giờ, nếu con nuôi không được, con tính ném cho ai, cho ba sao?”

Anh chôn cất con sóc, từ đó không bao giờ đem về nhà con mèo, con chó, con chim sẻ nào nữa.

‘Tri Ngộ, nếu con không gánh vác được trách nhiệm, thì đừng ôm vào người.’

Trong tiếng gió rít, hai người trầm mặc thật lâu.

“Thầy Trần… thầy nhanh đi đến phòng triển lãm đi, bốn giờ rưỡi sẽ đóng cửa.”

Trần Tri Ngộ gật đầu, không nói gì.

Điếu thuốc để lâu không hút, tàn thuốc tích tụ thành một đoạn dài, bị gió thổi bay đi. Anh dụi mạnh đầu thuốc dập tắt, như thể muốn cắt đứt tất cả những suy nghĩ rối ren hỗn loạn cùng những xáo trộn kích động của cái ôm kia đi.

Tạm biệt trên cầu, hai người đi về hai hướng ngược lại, Trần Tri Ngộ tới Hồng phòng, Tô Nam về nhà mình ở phía xa xa bên kia.

Dưới chân vẫn là con đường ngày nhỏ cô từng đi qua, nhưng những ngôi nhà kiến trúc xung quanh đều đã hoàn toàn đổi khác.

Qua cầu, qua một loạt các cửa hàng từ nơi bán sữa bột tã giấy đến nơi cung cấp dịch vụ tang lễ, từ sống đến chết đủ tất thảy, qua chiếc xe đạp chỉ còn trơ khung, một cái chậu hoa đã hòa vào bùn đất bên cạnh đôi giày đá bóng cũ từ ba mươi năm trước… qua mọi thứ nằm chất chồng trong con ngõ nhỏ chật chội, đến trước cửa nhà.

Tô Nam đứng yên ở cửa, không đi vào.

Ngói tích thủy trên lầu nhỏ nước, nền xi măng trước cửa thấm mưa, xanh sẫm màu thời gian rêu phong cũ nặng.

Tí tách.

Dường như lúc này đây, cô mới thoát khỏi cái ôm nhẹ hẫng bới tìm không ra nửa điểm lụa hoa kia nhặt lại linh hồn mình, rồi sau đó quăng quật như người điên hồi tưởng lại tất cả chi tiết.

Xấu hổ, bối rối, loạn nhịp lòng.

Nhiệt độ cơ thể anh, hơi thở đượm mùi hương gỗ mộc, bờ áo anh lấm thấm hơi tuyết thăng hoa.

Tất cả lắng đọng lên men rồi sau đó…

Chỉ còn mùi vị của tuyệt vọng, nhưng lại như con nghiện lao mình vào cơn say.

Trong Hồng phòng, bên cạnh mô hình kiến trúc màu trắng là bản giới thiệu vắn tắt về công trình và người thiết kế.

“ ‘Bảo tàng Nghệ thuật đại học S’, được thiết kế dựa theo vẻ đẹp của ý cảnh ‘Trẻ nhỏ tan học về nhà sớm, nhân lúc gió xuân hội thả diều’*, toàn bộ phần khung đỉnh mái vòm của bảo tàng nghệ thuật đẹp thanh thoát uyển chuyển như một con diều giấy. Đây là tác phẩm cuối cùng lúc sinh thời của nghiên cứu sinh Dương Lạc khoa kiến trúc đại học Sùng, dưới sự hướng dẫn của kiến trúc sư bậc thầy trứ danh Chu Quan Uyên, cùng phó giáo sư Trần Tri Ngộ hiện đang giảng dạy tại ‘Học viện Báo chí và Truyền thông’ đại học Sùng tham gia thiết kế. Là viên ngọc quý của Đại học S, cũng là kiệt tác của lịch sử kiến trúc nhân loại…”   

(* Hai câu thơ trích trong bài ‘Thôn cư’ phía trên Tô Nam có nhắc tới.)

Dương Lạc, 1979 – 2002, người Thanh Hà thành phố Túc.

Năm 1997, đạt thành tích nổi bật vượt trội toàn thành, được tuyển thẳng vào khoa kiến trúc đại học Sùng.

Năm 1999, nhận giải bạc giải thưởng kiến trúc quốc tế Anderson.

…

Ngày 17 tháng 10 năm 2002, gặp tai nạn xe cộ không may, qua đời năm 23 tuổi.

Bên trên bản giới thiệu vắn tắt là bức ảnh màu chụp nửa người, kỹ thuật chụp không mấy tốt nhưng vẫn có thể nhìn ra, là một cô gái trẻ vô cùng xinh đẹp.

Đôi mắt sáng lương thiện hiền lành.

Khi đôi mắt in trên bức ảnh kia nghiêm túc nhìn bạn, phảng phất như hết thảy hoa cỏ trên thế gian này đều bừng nở.

….

Đại học S, ngày 17 tháng 10 năm 2015.

Ngày đó, dưới mái hiên, anh hỏi: ‘Có thể hát bài khác không?’

‘Đó là phòng trưng bày nghệ thuật, em nhìn thấy không?’

‘Bạn tôi thiết kế.’

‘Nơi này tầm nhìn tốt, từ đây nhìn qua, đỉnh của phòng trưng bày giống một con diều giấy.’

‘Thành Túc… nơi đó mùa thu không tệ, một tháng mưa thoáng chốc, thích hợp tìm một nơi uống rượu ngắm lá phong.’