1.

Sau thất bại của chiến tranh Nha Phiến, năm 1984 chiến tranh Thanh - Nhật lại nổ ra, triều đại Mãn Thanh đứng trước con đường tàn lụi. Cùng trong năm đó Tôn Dật Tiên sáng lập ra Hưng Trung Hội tại Ha-wai, quy tụ được rất nhiều thanh niên yêu nước tiến bộ tham gia khởi nghĩa chống Nhật, lật đổ Thanh triều cứu lấy nước nhà.

2.

Ngày 26 tháng 10 năm 1895, nhà Thanh kí hiệp ước Mã Quan với Nhật Bản, nhân dân khắp nơi căm phẫn tới tận xương tủy. Tôn Dật Tiên cùng người của Hưng Trung Hội trở về Quảng Châu chiêu mộ nhân tài, bàn tính kế hoạch đánh Nhật.

3.

Năm đó Vương Nguyên vừa tròn mười bảy tuổi, cậu là con trai một thầy thuốc đông y, nghe theo tiếng gọi của cách mạng đầu quân vào Hưng Trung Hội làm bác sĩ. Kế hoạch năm đó thất bại, hơn bảy mươi đồng chí của hội bị bắt bị giết, Tôn Dật Tiên cùng những người khác phải trốn sang Nhật rồi trở về Ha-wai. Cậu ở lại quê hương, vào học việc trong một bệnh viện tư nhân của nước ngoài. Dần dần làm quen với ống tiêm, các loại thuốc viết bằng tiếng La-tinh, máy móc y học được mang về từ Mỹ, cầm dao mổ, ngoài bắt mạch bốc thuốc còn có thể phẫu thuật gắp vỏ đạn.

4.

Tháng 11 năm 1899, phong trào Nghĩa Hòa Đoàn bùng phát, Hưng Trung Hội một lần nữa về nước tổ chức khởi nghĩa ở Quảng Châu. Vương Nguyên cũng một lần nữa được gọi trở về.

5.

Cậu nhớ, thời điểm ấy là sau khi Sử Kiên Như tử nạn, rất nhiều đồng chí bị bắt, bị giết và bị thương. Đêm đông lạnh đến cắt da cắt thịt, một tiếng kêu "Cứu mạng" phá tan hết thảy u tịch của đêm. Tiếng người nhốn nháo, mùi thuốc súng, mùi máu loang lổ khắp nơi trong không khí, xộc thẳng vào khứu giác của tất cả những người ở cách đó mấy chục mét. Người thanh niên cậu được giao cho phẫu thuật tuổi đời cũng không hơn cậu là bao, trên gương mặt toát ra vẻ quý tộc, trí thức không giống như tầng lớp nông dân hay tá điền. Sau này Vương Nguyên biết được anh ta là con trai của một tư sản Hoa kiều, tên Vương Tuấn Khải.

6.

Đó cũng là lần đầu tiên bọn họ gặp nhau. Người nọ bị đạn bắn vào chân, may mắn chỉ cắm vào lớp mô mềm không ảnh hưởng tới xương, lúc cậu cầm ống gây mê lên liền vươn tay ngăn lại, trên trán lấm tấm mồ hôi vẫn gắng gượng cười nói "Tôi không sao, thuốc này không nhiều để cho các anh em khác bị nặng hơn dùng, tôi chịu được." Mảnh đạn gắp ra cũng là lúc Vương Tuấn Khải kia cắn môi tới bật cả máu.

7.

Trời gần sáng. Từ trên tổng bộ có lệnh chỉ trốn lại ở đây một đêm, ngày mai sẽ theo tàu chạy sang Nhật. Tuyết rơi đầy ngoài sân, trong ánh sáng lập lòe của phút giao thời, hạt tuyết trắng mang theo hơi lạnh bay lơ lửng, chập chờn như những ánh ma chơi. Vương Tuấn Khải nằm trên phản gỗ, bên chân đau được cố định, treo lên thanh kim loại tự chế, nhắm mắt vào lại mở mắt ra. làm cách nào cũng không ngủ được.

8.

"Cậu hát ru tôi ngủ đi."

9.

Vương Nguyên con mắt rất to, giờ phút này vì ngạc nhiên đôi con ngươi lại càng mở lớn lên gấp bội. Tuấn Khải xoay đầu, chầm chậm mang ánh mắt giao hòa với tầm nhìn của đối phương, anh chưa từng biết tên cậu, cũng không muốn hỏi rõ ràng. Gặp nhau trong cảnh này chính là duyên phận, mà duyên phận, bản thân anh lại không thích nó quá minh bạch.

10.

"Tiếng còi tàu vọng lại từ nơi xa xăm vừa mới ngừng reo rồi.

Tôi bước dọc theo hàng cây mọc bên con đường nhỏ.

Gió nhẹ thổi không ngừng.

Dưới tán sơn trà rậm rạp ấy.

Gió xoa loạn mái đầu xanh của những người thợ rèn.

A sơn trà đã nở đầy hoa trắng.

Cây sơn trà của chúng tôi à, vì sao cậu lại bi thương?"

11.

Ngày 18 tháng 9 năm 1905, Tôn Dật Tiên cùng Hòa Hưng chủ trì hợp nhất Hưng Trung Hội cùng hai tổ chức cách mạng khác là Quang Phục Hội và Hoa Trung Hội thành một đảng duy nhất lấy lên là Trung Quốc Đồng Minh Hội. Đến năm 1906 hai hội viên của Đồng Minh Hội về nước tổ chức khởi nghĩa ở ba nơi khác nhau. Vương Nguyên mang theo thùng dụng cụ, cùng vài người khác tới làm hậu phương cho khởi nghĩa ở Hồ Nam.

12.

Ba cuộc khởi nghĩa năm ấy đều thất bại. Trong những gương mặt lấm bùn đen, những bộ quần áo thấm đầy máu, giữa mùi thịt cháy xém, mùi thuốc súng cay xè mũi, cậu gặp lại Kim Tuấn Miên. Anh không bị thương, áo sơ mi trên người phủ một lớp bụi dày, làm mất đi màu sắc vốn có của nó, gương mặt trắng trẻo trong kí ức của cậu biến thành tầng đất màu nâu thẫm. Anh đứng tựa vào cửa, tay cầm khẩu súng lục, ánh mắt nhìn về phía đồng đội bị thương nằm trên mấy tấm phản gỗ ghép. Vừa mệt mỏi vừa bi thương.

13.

"Đây là radio, còn cái này tôi ở bên Nhật nhờ một Hoa kiều thu lại bài cây sơn trà cậu hát lúc trước. Tặng cho cậu."

14.

Trong đêm đông xa xôi nào đó, cậu ngồi cạnh giường một chiến sĩ cách mạng bị thương ở chân, nhỏ giọng hát theo lời nhạc thường xuyên được phát ra khi cậu còn làm việc trong phòng khám tư nhân nọ. Người đó nói nếu còn gặp lại sẽ tặng cậu một cây sơn trà. Cậu năm đó chỉ nhớ được gió lạnh thổi qua khe cửa, hạt tuyết lả tả rơi,cùng ánh mắt rất sáng của anh. Lời hứa khi đó cậu cũng không giữ trong lòng. Nhưng Vương Tuấn Khải lại nhớ. Rất rõ ràng.

15.

Mùa thu năm 1907, Đồng Minh Hội tổ chức khởi nghĩa ở Khâm Châu, Quảng Đông. Ngày ấy quân cách mạng chiếm được Phòng Thành. Vương Tuấn Khải đứng dưới mái hiên của một tiệm thuốc đông y trong thành, một tay buông thõng xuống, một tay nắm lấy đôi bàn tay bé nhỏ của đứa bé trai tầm hai ba tuổi, trên mặt vẫn còn chưa khô vệt nước mắt. Chăm chú nhìn Vương Nguyên đứng trước mấy trăm ngăn tủ đựng dược liệu, với tay kiếm tra số thuốc còn bên trong.

16.

Cha mẹ của đứa nhỏ đều tử nạn trong trận chiến này, Vương Tuấn Khải tìm thấy nó khóc lả đi bên cạnh xác mẹ, liền vươn một cánh tay tới mang nó về cho giao cho cậu chăm sóc giùm. Đứa bé vẫn mặc quần áo kiểu Mãn Thanh, đuôi sam nhỏ sau gáy có lẽ đã bị anh cắt bỏ. Nó không có tên.

17.

Anh ở nước ngoài nhiều năm, tiếp thu nền văn hóa phương Tây liền cho rằng trẻ con tốt nhất nên làm giấy khai sinh. Lúc giao cho cậu còn đưa một tờ giấy gấp làm tư, nói đây là tên của đứa trẻ mà anh mới nghĩ ra, sau này nếu anh không về lại, cách mạng thàng công rồi cậu hãy theo cái tên đó làm khai sinh cho đứa nhóc kia.

18.

Đêm mùa thu mang theo làn hơi lành lành, cậu cùng đứa nhỏ cuộn mình trong lớp chăn bông. Đứa bé rúc sâu vào lòng Vương Nguyên, nằm nghe bài hát "Cây sơn trà" phát ra từ chiếc radio nhỏ, chỉ một lát liền chìm vào giấc ngủ. Cậu vừa xoa lưng cho nó vừa với tay tắt đi ngọn đèn dầu. Sau đó lại nhớ tới tờ giấy người nọ đưa. Liền mở ra đọc.

19.

Giấy khai sinh.

Họ và tên: Vương Khánh Tuấn.

Ngày, tháng, năm sinh: 23/05/1905

Họ và tên bố: Vương Tuấn Khải .

Họ và tên mẹ: Vương Nguyên .

20.

Sáng. Cậu nhét vào tay anh một tờ giấy khác, nội dung giống hệt như giấy khai sinh anh đưa, chỉ thay đổi vị trí tên bố mẹ. Lúc nắm tay đứa nhỏ đi về còn nghe thấy anh vừa cười vừa nói "Em à, em đồng ý rồi là không được thay đổi đâu đấy."

21.

Phòng Thành không có tiếp tế liền mất đi sức kháng cự, quân cách mạng cũng theo đó rút vào Thập Đại Vạn Sơn, cố thủ liền mấy tháng. Đến mùa đông năm ấy lại một lần nữa nổi dậy đánh chiếm lần lượt các nơi như Trấn Nam Quan, Khâm Châu, Liêm Châu, Thượng Tư. Sau đó cũng vì không có tiếp tế mà phải rút đi.

22.

Vương Tuấn Khải cùng Vương Nguyên thời gian này ở chung một chỗ, cậu buổi sáng đến trạm xá huấn luyện cho mấy bác sĩ trẻ, anh ra thao trường luyện tập, Vương Khánh Tuấn được gửi tới một khu nhà chung cùng với những đứa trẻ, con của chiến sĩ khác. Buổi chiều anh về qua sẽ đón đứa nhỏ, nghe nó ngâm vài câu trong sách Luận Ngữ mà nó học lỏm được từ mấy đứa trẻ lớn hơn, sau đó chờ cậu về.

23.

Bọn họ lời yêu cũng chưa từng nói, chỉ như vậy sống dưới một mái nhà. Chiến tranh loạn lạc, không một ai mảy may nghĩ tới chuyện hai nam nhân lại có thể ở cùng với nhau. Hàng ngày anh làm chuyện của anh, cậu còn công việc của cậu, đến chiều theo nhau trở về, ăn một bữa cơm đạm bạc, ngày chẵn thì cậu tắm cho con, ngày lẻ là anh làm. Mùa đông phủ lên tầng tầng tuyết lạnh, đứa nhỏ không chịu tắm liền ôm quần áo chạy khắp nhà, miệng không ngừng hô to "Cứu con, cứu con." Cuối cùng cũng sạch sẽ thơm tho mà lên giường ngủ.

24.

Đêm nay là đêm nào. Vương Nguyên nằm nghe bài hát "Cây sơn trà" phát ra từ chiếc radio đã nhuốm một tầng thời gian, trong đầu không hiểu tại sao lại nghĩ đến câu hỏi nọ. Gió lạnh len lỏi qua từng lớp ngói trên mái nhà, cửa sổ trước mắt bị một tấm vải tối màu phủ lên. Cậu dường như vẫn nhìn thấy được hạt tuyết trắng nhẹ nhàng bay lượn trong không khí, trắng sáng lập lòe. Có người nói với cậu đừng tiêm thuốc mê, anh ấy còn chịu được, sau đó mở miệng kêu cậu hát ru anh ngủ.

25.

Vận mệnh của ai đó là một ngày nắng đẹp, bọn họ gặp nhau dưới tán cây sơn trà nở đầy hoa trắng. Vận mệnh của cậu cùng anh là một tiếng "cứu mạng" vang lên trong đêm đông buốt giá. Mỗi người đều được vận mệnh rẽ một lối riêng để tìm thấy nhau, lãng mạn hay bi ai, đến sau cùng hết thảy cũng chỉ còn là loại kí ức sẽ chẳng thể gặp lại một lần nữa trong đời. Không trách được tơ hồng buộc trên ngón áp út là sai hay trái, chỉ có thể đối với vận mệnh nói một tiếng cảm ơn.