TùySửa đổi

Tùy thư ghi lại, Văn Đế mở nghiệp, phi tần khi ấy chỉ vài người đều thuộc dòng dõi trâm anh, con em các bậc huân thuần cung tiến, nhà vua cũng ít dịp được gần gũi do bà nguyên phối có tính ghen tuông:

Tần (嬪), 3 người, giáo hóa bốn mỹ đức là công, dung, ngôn, hạnh, hàm Chính tam phẩm.

Thế phụ (世婦), 9 người, coi việc lễ tiết, hàm Chính ngũ phẩm.

Ngự nữ (御女), 38 người, coi việc dệt gấm, thêu hoa, hàm Chính thất phẩm.

Bên cạnh đó, Văn Đế lại theo điển lệ từ đời Hán, Tấn mà đặt chức nữ quan gọi là Lục thượng (六尚), cùng Lục ti (六司), chuyên giáo hóa điển phạm trong hậu cung.

Nhân Thọ năm thứ 2 (602), Văn Hiến Hoàng hậu qua đời, nhà vua sa vào mỹ sắc, từ cung cấm chọn ra những bậc tài sắc ban phong các chức phi tần:

Quý nhân (貴人), 3 người.

Tần (嬪), 9 người.

Thế phụ (世婦), 27 người.

Ngự nữ (御女), 81 người.

Dạng Đế hoang dâm, mệnh thiên hạ phải cung tiến người đẹp để thỏa thú vui vầy, trở thành khuôn thước cho tam cung lục viện của các bậc đế vương sau này:

Quý phi (貴妃), Thục phi (淑妃), Đức phi (德妃), hợp gọi là Phu nhân (夫人), hàm Chính nhất phẩm.

Thuận nghi (順儀), Thuận dung (順容), Thuận hoa (順華), Tu nghi (修儀), Tu dung (修容), Tu hoa (修華), Sung nghi (充儀), Sung dung (充容), Sung hoa (充華), hợp gọi là Cửu tần (九嬪), hàm Chính nhị phẩm.

Tiệp dư (婕妤), 10 người, hàm Chính tam phẩm.

Mỹ nhân (美人), Tài nhân (才人), hợp gọi là Thế phụ (世婦), 15 người, hàm Chính tứ phẩm.

Bảo lâm (寶林), 24 người, hàm Chính ngũ phẩm.

Ngự nữ (御女), 24 người, hàm Chính lục phẩm.

Thái nữ (采女), 37 người, hàm Chính thất phẩm.

Thừa y (承衣), Đao nhân (刀人), không hạn định.

ĐườngSửa đổi

Sách Đường thư ghi lại, Cao Tổ mở nghiệp, nội cung noi theo Chu lễ và nhà Tùy khi trước, phân chia thứ bậc:

Quý phi (貴妃), Thục phi (淑妃), Đức phi (德妃), Hiền phi (賢妃), hợp gọi là Phu nhân (夫人), hàm Chính nhất phẩm.

Chiêu nghi (昭儀), Chiêu dung (昭容), Chiêu viên (昭媛), Tu nghi (修儀) Tu dung (修容), Tu viên (修媛), Sung nghi (充儀), Sung dung (充容), Sung viên (充媛), hợp gọi là Cửu tần (九嬪), hàm Chính nhị phẩm.

Thế phụ (世婦), 27 người:

Tiệp dư (婕妤), 9 người, hàm Chính tam phẩm.

Mỹ nhân (美人), 9 người, hàm Chính tứ phẩm.

Tài nhân (才人), 9 người, hàm Chính ngũ phẩm.

Ngự thê (御妻), 81 người:

Bảo lâm (寶林), 27 người, hàm Chính lục phẩm.

Ngự nữ (御女), 27 người, hàm Chính thất phẩm.

Thái nữ (采女), 27 người, hàm Chính bát phẩm.

Cao Tổ truy tặng bà thứ thất quá cố Mạc Lệ Phương làm Quý tần (貴嬪).

Vĩnh Huy năm thứ 6 (655), Cao Tông toan lập người thiếp yêu của Thái Tông là Võ Mỵ làm Thần phi (宸妃) nhưng sự không thành. Long Sóc năm thứ 2 (662), Cao Tông quyết định thiết định lại thứ bậc nội cung:

Tán đức (贊德), 2 người.

Tuyên nghi (宣儀), 4 người.

Thừa khuê (承閨), 5 người.

Thừa chỉ (承旨), 5 người.

Vệ tiên (衛仙), 6 người.

Cung phụng (供奉), 8 người.

Thị trất (侍櫛), 20 người.

Nhưng quy cách này nhanh chóng sau đó bị bãi bỏ, quay lại như chế độ thời Đường Cao Tổ.

Huyền Tông những năm Khai Nguyên (713-741) đắm chìm vào đám mê vân sắc dục, chuộng thú phong nguyệt nơi ba ngàn giai lệ điểm chuốt sắc hương. Khai Nguyên năm thứ 12 (724), Hoàng đế truất Hoàng hậu Vương thị, ban dụ định lại thứ bậc nội cung:

Huệ phi (惠妃), Lệ phi (麗妃), Hoa phi (華妃), xứng trang nghi phạm về ý tiết thuần mỹ, hàm chính nhất phẩm. Quý tần (貴嬪) , hàm tòng nhất phẩm.

Thục nghi (淑儀), Đức nghi (德儀), Hiền nghi (賢儀), Thuận nghi (順儀), Uyển nghi (婉儀), Phương nghi (芳儀), giáo hóa bốn mỹ đức là công, dung, ngôn, hạnh, hàm chính nhị phẩm.

Mỹ nhân (美人), 4 người, coi việc lễ tiết, hàm chính tam phẩm.

Tài nhân (才人), 7 người, hầu thú thanh sắc, yến tẩm của quân vương, hàm chính tứ phẩm.

Thượng cung (尚宮), Thượng nghi (尚儀), Thượng phục (尚服), 6 người, hàm chính ngũ phẩm.

Tư quan (司官), Điển quan (典官), theo cựu lệ mà xếp đặt giai hàm từ chính lục phẩm trở xuống.

Thiên Bảo năm thứ 4 (745), Huyền Tông mê đắm người con dâu là trang khuynh quốc Dương Thái Chân, bất chấp đạo luân thường lập bà làm Quý phi. Túc Tông nối ngôi khôi phục chế độ nội cung thuở lập quốc. Thời kỳ cuối, triều Đường bắt đều thiết lập lệ gia tôn cho Nội cung tiền triều. Phi tần sinh hoàng nam tôn Thái phi (太妃), sinh hoàng nữ tôn Thái nghi (太儀).

Tại Đông Cung, chính thất của Hoàng thái tử gọi là Hoàng thái tử phi (皇太子妃), nàng hầu có các bậc:

Lương đệ (良娣), 2 người, giai hàm tam phẩm.

Lương viên (良媛), 6 người, giai hàm ngũ phẩm.

Thừa huy (承徽), 10 người, giai hàm lục phẩm.

Chiêu huấn (昭訓), 16 người, giai hàm thất phẩm.

Phụng nghi (奉儀), 24 người, giai hàm cửu phẩm.

Các tông thất được phong Vương, thê thiếp đều gia ân cáo mệnh theo tước chồng, các bà Chiêu Thành, Trang Hiến thuở tiềm để đều phong là Nhụ nhân (孺人).