Nhan đề: "Phía Tây không có gì lạ"

(Có spoiler, cân nhắc trước khi đọc)

+

"Phía Tây không có gì lạ"

Người chưa biết: thì có gì lạ đâu mà lo

Người đã biết: 💀💀💀

+

- Khái quát:

Thực ra tựa của "Phía Tây không có gì lạ" nên là như thế vì nó dịch sát nghĩa của bản gốc tiếng Đức "Im Westen nichts Neues " nhất, thêm nữa nó gợi sự tò mò trước khi đọc cũng như gây ấn tượng và truyền tải thông điệp tốt hơn hơn khi người ta đã biết ý nghĩa của nó. Tựa này là tựa hiện tại và mới nhất.

"Mặt trận phía Tây vẫn yên tĩnh" được dịch theo tiếng Anh "All quiet on the western front", nó có vẻ hợp lí hơn trong hoàn cảnh. Đây là tựa cũ, thế hệ trước đây thì quen với tựa này hơn.

Còn "Mùa thu cuối cùng" được đặt dựa trên nội dung, chỉ xuất hiện trong 1 bản nên không được biết đến nhiều.

+

- Liên kết của cái tên với câu chuyện:

Sau đây tôi sẽ trích một đoạn của truyện:

"Anh ta chết vào tháng Mười năm 1918, trong một ngày khắp mặt trận yên tĩnh và êm đềm đến nỗi bản báo cáo về tình hình chiến sự hôm đó chỉ gói gọn trong một câu: 'Phía Tây không có gì lạ.'"

Cơ bản, tựa đề "Phía Tây không có gì lạ", hay sát nghĩa hơn nữa từ bản tiếng Đức là "Không có gì mới ở phía Tây", chính là câu trong bản báo cáo ngày hôm đó, ngày mà một chàng trai trẻ đã mất mạng.

+

- Nghĩa gốc:

Địa điểm 'Phía Tây' được nhắc đến là chiến trường phía Tây của nước Đức, nơi giáp với nước Pháp, và ở đây hai nước đã vật lộn nhau chỉ vì mấy tấc đất. Vế sau, 'không có gì lạ' viết như nào hiểu như thế, thể hiện sự yên tĩnh và không có gì để báo cáo. Tóm lại, tựa đề này muốn nói rằng: ở chiến trường phía Tây mọi thứ đều bình thường, không đáng chú ý.

- Nghĩa bóng:

Tuy rằng tựa đề này lần đầu đọc sẽ cho ta cảm tưởng về sự bình yên nơi chiến trường, nhưng nó lại phủ một màu đen tối khi nhận ra đây là một cuốn sách về chiến tranh. Đúng như vậy, câu nói "Phía Tây không có gì lạ" có một ý nghĩa sâu xa hơn nhiều.

Khi ta đã biết được tại sao, chợt thấy rằng nhan đề này thảm khốc hơn ta tưởng.

Nếu chưa biết đến chương truyện xuất hiện câu viết này, mà chỉ với bối cảnh là chiến tranh, nó cũng cho thấy một sự thật tàn bạo về cuộc chiến. "Phía Tây không có gì lạ", không có gì lạ cả, nhưng đó cũng là nơi mà ai đó đã ngã xuống, nơi một cuộc đời kết thúc, bị tước đoạt, nơi những tâm hồn tan thành khói và lửa.

Xét về hoàn cảnh của nó, bản báo cáo này vào đúng ngày mà nhân vật chính của truyện thiệt mạng. Một con người mà đã đi cùng ta đến hết quyển sách, một con người chia sẻ nội tâm và cuộc sống với chúng ta, anh ta giống như bao người khác với cảm xúc và thân thể mỏng manh, rốt cuộc cũng không thể quay trở về. Anh đã nằm lại mãi mãi cùng rất nhiều những mảnh đời xấu số.

"Phía Tây không có gì lạ", từ ngữ của nó trái ngược hoàn toàn với thực tế nhẫn tâm. Nó khắc họa rằng, mạng sống của những người lính là quá rẻ mạt. Người lính có thể chết bất kì lúc nào, lúc anh ta đang trong một cuộc chiến giáp lá cà khốc liệt, hay cả lúc chiến trường hoàn toàn tĩnh lặng. Và sẽ không một ai để tâm đến cái chết của anh.

Nhan đề cho ta một thông điệp vô tình, về việc người lính có chết thì anh ta cũng sẽ vô danh, cả cuộc đời của anh ta sẽ đi vào dĩ vãng, mọi hoài bão mà anh ta từng có khi còn sống, giờ đây chẳng là gì. Bởi vậy nên chiến tranh được bộc lộ theo một vẻ khủng khiếp hơn, việc này đã làm rất tốt với mục đích phản chiến của cuốn sách.

Nói chung, tựa sách nói lên sự vô nghĩa và ác liệt của một cuộc chiến. Khi người lính còn sống, anh ta có danh dự và vinh quang, nhưng khi chết, anh ta mất hết, chẳng còn gì. Cái chết của anh ta thì không ai thèm nhớ tới, cả cuộc đời của anh ta sẽ tan biến vào hư vô. Dù cho anh ta có cố gắng, dù cho anh ta quyết tâm, dũng cảm, khôn ngoan tới đâu... Chiến tranh vô nghĩa, và nó kéo theo biết bao số phận trở thành vô nghĩa như nó.

- Vai trò:

Lướt qua, ta lầm rằng câu chuyện này sẽ bình yên, vì nó "không có gì lạ". Tuy nhiên, sự tò mò trỗi dậy lúc ta biết nó nói về chiến tranh. Chiến tranh cơ mà tựa đề lại là 'không có gì lạ', nó khiến người đọc bối rối và thắc mắc về câu chuyện, từ đó dẫn họ đến với thế giới này.

Nhan đề hiện lên như một bản báo cáo ở chiến trường, gợi mở rằng câu chuyện xoay quanh một cuộc chiến.

Nhưng hơn hết, tựa đề này khắc họa rõ ràng tinh thần phản chiến của người viết. Qua câu "Phía Tây không có gì lạ" với hoàn cảnh là chiến trường, chiến tranh trở nên thật hơn, tàn khốc hơn, phi nghĩa hơn. Tại sao 'chiến tranh' mà lại 'không có gì lạ'? Tại vì cái chết của bạn không có gì đặc biệt, không ai cần bận tâm, và mọi thứ bạn đạt được ở đây đều chả còn nghĩa lí gì nếu bạn chết.

+

Chia sẻ một chút về trải nghiệm của bản thân tôi. Thực ra, lần đầu tôi thấy quyển sách này với tựa đề như vậy, tôi đã nghĩ đó là câu báo cáo của  chiến sĩ nói với các chiến sĩ khác trước khi họ tiến công. Vì thế nên tôi đã rất bất ngờ khi biết sự thật, cũng như ấn tượng với bản báo cáo đó. Theo tôi, nhan đề là một phần rất thú vị của câu chuyện. Mỗi khi nhắc về nó, bao nhiêu cảm xúc lại trào dâng trong tôi.

+

Họ nằm xuống nhẹ nhàng, tưởng chừng như không mảy may lay động đến thứ gì xung quanh, thậm chí là một ngọn cỏ. Mặt trận hoàn toàn yên tĩnh, bản báo cáo chiến trường chỉ vẻn vẹn một câu: "Phía Tây không có gì lạ."

"Phía Tây không có gì lạ" rất đáng đọc nhé.