Chú Peter là chồng dì út.

Nhà chú ở thành phố Brescia miền bắc nước Ý, dưới chân dãy núi Alpes, cạnh hồ Garda. Chú bảo nơi chú ở cảnh vật tuyệt đẹp, bên này là hồ nước mênh mông mịt mù khói sóng bên kia núi lượn chập chùng mây trắng như bông.

Nhưng vì chú lấy dì út nên vợ chồng chú chỉ ở Ý chín tháng. Ba tháng còn lại cả hai về sinh sống tại Việt Nam.

Ở Ý, chú Peter buôn bán đồ cổ tại các hội chợ diễn ra quanh năm ở châu Âu. Hai vợ chồng sắm một chiếc xe tải, lái đi hết nước này đến nước khác, mùa xuân ở Bỉ, mùa hè ở Hà Lan, mua thua lại sang Đức.

Ba tháng ở Việt Nam, hai vợ chồng lặn lội suốt ngày ở các vùng rừng núi Tây Bắc và cao nguyên miền Trung để mua đồ thổ cẩm và các sản phẩm độc đáo đem về bán ở châu âu.

Gặp lúc kinh tế khủng hoảng, các hội chợ ế ẩm, chú rao bán chiếc xe tải, qua Việt Nam đi dạy tiếng Anh để chờ thời.

Ở trung tâm ngoại ngữ, sau khi đọc lý lịch và khảo sát trình độ tiếng Anh của chú, người ta nhận chú ngay.

Nhưng ngay buổi đầu tiên, chú Peter đã đùng đùng bỏ dạy.

Tối hôm trước, chú nghiên cứu giáo trình và cẩn thận soạn bài đến khuya lơ khuya lắc. Sáng hôm sau chú dậy thật sớm, ăn mặc tươm tất, hớn hở chạy xe đến chỗ làm.

Nhưng khi vừa bước vào cổng, tấm bảng quảng cáo đập vào mắt khiến chú sững sờ. Ở cột giáo viên đứng lớp, bên cạnh những người khác là "giáo viên Peter-người Anh"

Chú hối hả vào văn phòng:

- Các ông nhầm rồi. Tôi là người Ý chứ không phải người Anh.

Người ta thản nhiên:

- Chúng tôi không nhầm. Đây là trung tâm Anh ngữ, cứ phải ghi người Anh mới thu hút được học viên.

- Bọn lừa đảo!

- Xin ông bình tĩnh! Chúng tôi sẽ trả lương cho ông như trả lương cho người Anh.

- Đồ bất lương!

Hai bên cãi nhau kịch liệt. Tiếp theo là rủa sả. Cuối cùng là manh động.

Đầu cổ bốc khói, chú Peter ném đống sổ sách vào mặt người đối diện rồi quay ra cổng, nhặt một cục đá gạch tan nát tấm bảng quảng cáo.

Giám đốc trung tâm hoảng quá, lật đất gọi điện thoại cho dì Út xin lỗi rối rít và năn nỉ dì tới "điệu" chú về.

Đây là chuyện chú Peter, không phải chuyện mấy con chó. Nhưng tôi vẫn kể ra vì liên quan đến bọn tôi.

Chú Peter thuật lại chuyện đó bằng thứ tiếng việt bập bõm xen kẽ tiếng anh, và khi tức giận chú xổ tiếng Ý. Nhưng con Pig lãnh hội được hết. Chú kể xong, con Pig vẫn đuôi lia lịa, ra vẻ tán thưởng thái độ của chú.

Lạ một điều là ngay cả thằng Suku cũng có vẻ hiểu vấn đề. Nó lại gần ghếch mõm lên đùi chú Peter và nhìn chú bằng ánh mắt thông cảm, như muốn nói nếu nó là chú nó cũng sẽ hành động như thế.

Xưa nay, chú Peter rất gờm thằng Suku. Vì thỉnh thoảng nó hay cao hứng tặng chú vài dấu răng nơi bắp chân làm kỷ niệm. Đã không ít lần chú nổi cộc rượt nó chạy vòng quanh các chân bàn.

Nhưng hôm nay, Suku có vẻ hiểu ra cuộc sống cũng cần có những thói quen khác bên cạnh thói quen cắn người vô cớ. Nó đang học cách cảm nhận nỗi đau của người khác.

Chú Peter vuốt tóc Suku:

- Mày hiểu tao nói gì mà, phải không Suku?

Suku trả lời bằng tiếng rên ư ử trong cổ họng.

Chú Peter vỗ đầu nó:

- Tao biết mày muốn an ủi tao. Nhưng mày yên tâm đi, tao vẫn ổn. Ngày mai tao sẽ đi tìm việc chỗ khác.

Rồi chú rút điện thoại ra chụp hình thằng Suku.

Ngày hôm sau chú đưa hình nó lên facebook, kèm dòng chữ bằng tiếng Ý:

" Si tratta di Suku, un cane onesto. Mi ha morso pìu volte ma io non lo odio, perchè è nato per mordere. Ma coloro che ingannano non hanno bisogno di mordere per ferirti."

Dì út dịch:

" Đây là Suku, một con chó trung thực. Nó nhiều lân cắn tôi nhưng tôi không ghét nó, vì nó được sinh ra để cắn. Còn kẻ gian dối không cần cắn vẫn làm tổn thương người khác."

Chú William là bạn của ba mẹ chị Ni.

Chú là người Mỹ nhưng rất giỏi tiếng việt.

Chú từ New York sang Việt Nam, thoạt đầu là du lịch, sau đó đâm ra mê nghề làm báo khi được một người bạn rủ làm biên tập viên cho một tạp chí phiên bản tiếng Anh.

Rồi đến một ngày chú đột ngột hết mê làm báo. Chú chuyển qua mê dịch sách. Chú lôi sách của ba chị Ni ra đọc hết cuốn này đến cuốn khác. Chú say sưa nói:

- Cuốn này hay. Cuốn này cũng hay. Cuốn này cũng hay nữa.

Chú đấm tay này vào tay kia, mặt mày phấn khích, mắt sáng bừng:

- Em sẽ dịch cuốn này ra tiếng Anh. Tiếp theo dịch cuốn này. Sau đó dịch cuốn này.

Nhưng dịch được một cuốn, chú đột ngột hết mê dịch sách. Chú chuyển qua mê làm phim.

Chú điện thoại về, từ khắp nơi:

- Em đang viết kịch bản phim ở Hà Nội.

- Em đang quay phim ở Đà Nẵng.

- Em đang đóng phim ở Hội An.

Chú viết kịch bản phim, làm diễn viên, làm đạo diễn, thứ gì cũng có.

Có hôm tối mò, chú về bấm chuông nhà chị Ni. Tưởng chú về ngủ, té ra chú vào toa lét rồi vội vã chạy ra.

Ba chị Ni hỏi chú đi đâu, chú bảo đang đi quay phim với đoàn. Hỏi quay ở đâu, chú bảo quay ở tòa nhà chung cư trước mặt.

Nhưng rồi đùng một cái, chú hết mê làm phim. Chú chuyển nghề hội họa.

Chú lên Đà Lạt ở nhà một người quen cả tháng trời chỉ để làm mỗi chuyện là vẽ.

Ba chị Ni nói với mẹ chị Ni:

- Hèn gì sáu tháng trước nó bảo nó yêu con bé ở Bắc Ninh, sau đó thấy nó đi với con bé người Quảng Ngãi, bây giờ lại cặp kè với con bé Sài Gòn. Thằng này đúng là không mê thứ gì được lâu!

Chú Willam cặm cụi vẽ một lèo mấy chục bức, sau đó đem triển lãm ở Nhà bảo tàng Mỹ thuật thành Phố, mời ba chị Ni đi xem.

Chú triển lãm tất cả ba lần.

Lần thứ ba, chú mời cả nhà. Cả bọn tôi cũng được mời.

Năm con chó từ trên taxi ùa xuống, chạy loăng quăng sân hít hít ngửi ngửi khiến khối người mắt tròn mắt dẹt.

Hóa ra chủ đề hội họa của chú William hôm đó là "chó".

Trên các bức tường treo toàn tranh vẽ bọn tôi. Thằng Suku. Con Pig. Con Êmê. Con Haili. Và tôi.

Thằng Suku nằm. Thằng Suku đứng. Thằng Suku đi. Con Pig nhảy. Con Pig chạy. Con Pig ngồi nhìn đời qua cánh cổng gỗ. Con Êmê trèo lên bàn. con Êmê đánh nhau với con Haili. Con Haili gặm xương. Con Haili ngồi trong lòng mẹ chị Ni. Hình ảnh tôi thảm hại nhất: nếu không nằm ngửa cho anh Nghé bắt bọ chét cũng là đang bị thằng Suku đè nghiền ra đất.

Chú William không nói trước nội dung triển lãm nên cả nhà chị Ni đều bất ngờ.

Ba chị Ni nghiêng đầu vào đầu mẹ chị Ni:

- William không mê thứ gì được lâu, trừ chó.

Thoạt tiên, không ai nhận ra bọn tôi là nhân vật chính trong những bức tranh. Người ta chỉ ngạc nhiên, thậm chí bất bình khi thấy năm con chó gây náo loạn ở chỗ vốn dành cho những khách thưởng thức nghệ thuật.

Khác thưởng thức nghệ thuật thì bạn cũng biết rồi đó, toàn những người sang trọng, khả kính. Nhiều người đeo cà vạt. Có người khoác áo vét. Mặt mày họ lúc nào cũng nghiêm nghị, suy tư. Họ nói năng khe khẽ, đi lại rón rén. Bất cứ một tiếng động nào cũng bị xem là xúc phạm đến vẻ tôn nghiêm của ngôi đền nghệ thuật.

Trong khi bọn tôi hết gừ gừ đến ăng ẳng, thực tình mà nói khi bọn tôi xuất hiện. Nhà bảo tàng Mỹ thuật đã rất giống một cái chợ trời.

Nhưng rồi những cái nhíu mày nhanh chóng dãn ra khi khác phát hiện bọn tôi chính là những nguyên mẫu của các bức tranh trên tường.

Cuộc sống bắt đầu ngoặt sang một hướng khác: các vị khác đạo mạo bây giờ còn ồn ào hơn cả bọn tôi. Như có một chiếc đũa phép vừa chạm vào người họ, vẻ đăm chiêu biến mất, mọi người thi nhau rút máy ảnh, máy quay phim, điện thoại di động ra chụp ảnh, thu hình năm đứa tôi. Nếu biết chữ, thế nào bọn tôi cũng được xin chứ kỹ.

Chụp ngoài trời chán, họ yêu cầu từng đứa một trong bọn tôi đứng cạnh các bức tranh để chụp cả người lẫn tranh, à quên cả chó lẫn tranh.

Máy ánh cuống cuồng kêu lắc cắc, máy quay phim thì rốt rít chạy xè xè.

Tiếng gọi nhau í ới vang lên khắp nơi, tiếng chân chạy huỳnh huỵch nhơ trong phim đuổi bắt. Người chạy nhiều nhất dĩ nhiên là chú William vì chú phải liên tục di chuyển từ đầu này đến đầu kia khán phòng để trả lời phỏng vấn của vô số báo đài và giải đáp vô số câu hỏi tò mò của khách xem tranh.

Cộng thêm tiếng sủa dồn dập của bọn tôi, không khí trang nghiêm của ngôi đền nghệ thuật trong tíc tắc bị phá vỡ, giống như người xưa nay vẫn khắn đóng áo dài bất thần rơi rụng hết mọi thứ, chỉ còn trơ khấc quần soóc với áo thun.

Truyền thống nề nếp bị sự phấn khích đè bẹp nhưng hầu như không ai quan tâm. Bởi lịch sử triển lãm tranh ở Nhà bảo tàng Mỹ thuật chưa bao giờ có một sự kiện tương tự.

Nhiều năm về sau, sự kiện này còn được nhắc đến trong các bàn rượu như một cuộc cách mạng tuy không long trời nhưng suýt làm lở đất.

Đó là chuyện tương lai. Còn ngày hôm đó, chỉ trong vòng một buổi sáng tất cả những bức tranh trên tường đều được lấp đầy bởi những chiếc nơ.

Chị Ni bảo tranh gắn nơ là tranh đã được khách đặt mua.

Chú William mặt tươi roi rói, nhưng chú kiên quyết giữ lại bức tranh lớn nhất. Đó là bức tranh vẽ năm đứa tôi đang nằm bên nhau, đứa này gác mõm lên lưng đứa kia một cách thân thiện.

Bức này chú bịa ra, vì bọn tôi chưa bao giờ nằm theo kiểu đó. Chưa kể con Êmê mà gác mõm lên con Haili thì máu đổ ngay tức khắc.

Bức tranh đó, chú William đem về treo trên tường nhà chị Ni, bảo là để làm kỷ niệm.

Chú còn "kỷ niệm" cho bọn tôi hàng chục bịch tép khô, phô mai và kẹo cà phê là thứ đứa nào cũng thích - xem như trả công cho các nguyên mẫu giúp chú vẽ tranh.

Bọn tôi vừa nhấm nháp quà của chú vừa mong chú sẽ tiếp tục vẽ năm đứa tôi để cả bọn lại có những bữa tiệc linh đình.

Nhưng như vẫn luôn xảy ra, vào một ngày không nắng không mưa chú William đột nhiên hết mê hội họa. Nghe nói những ngày gần đây chú chuyển qua mê đánh đàn.

Bức tranh vẽ năm đứa tôi mẹ chị Ni treo ở bức vách kế bàn ăn, cạnh những tranh ảnh khác.

Cho đến lúc đó, tôi mới để ý tới tấm ảnh trong đó có hai con chó lạ, một con chó trắng và một con chó đen.

Thấy tôi nhìn chằm chằm tấm ảnh, chị Ni cười bảo:

- Bêtô và Binô đó em.

Theo lời kể thấm đẫm nhớ nhung của chị Ni, Bêtô và Binô hồi trước ở nhà này nhưng bây giờ cả hai đang ở một nơi rất xa. Chị chỉ nói thế thôi, không nói rõ xa là ở đâu. Chị Ni khen "hai đứa nó dễ thương lắm". Chị bảo muốn biết về hai đứa nó, tôi phải đọc cuốn Tôi là Bêtô nhưng tôi thì không biết chữ. Tôi chỉ nhai sách và làm hỏng nó là tài.

Khác với tôi và con Pig, khi xem bức tranh chú Willim vẽ, Suku, Êmê và Haili thích nhảy lên ghế đứng xem cho rõ. Có khi tui nó còn cao hứng leo hẳn lên bàn. Hằng ngày ba đứa nó thi nhau nhảy lên nhảy xuống không biết bao nhiêu lần, đến mức tôi nghĩ tụi nó vờ kiếm cớ xem tranh để nhảy nhót đùa nghịch cho thỏa thích.

À, chỗ này và một vài đoạn trước tôi kể chuyện có hơi lộn xộn một chút, đại khái là nhớ đâu kể đó, cho nên có thể bạn thắc mắc tại sao con Êmê có mặt ở đây khi tôi từng bảo nó đang sống ở tầng hai.