HỒI THỨ MƯỜI BỐN

Một thuở làm quen Bạch thị

Ba phen trở lại Nhạc Dương

Ngày kia Lữ Đồng Tân đi đến Nhạc Dương thấy một cô gái tuổi chừng hai tám nhan sắc như tiên. Lữ Đồng Tân hỏi qua căn do, mới rõ Bạch Mẫu Đơn là đào hát. Đồng Tân nghĩ rằng: "Hồng nhan bạc phận như nàng cũng khá thương khá tiếc. Để ta tìm đến độ nàng tu hành". Đợi Bạch Mẫu Đơn về nhà tìm đến trò chuyện, xưng mình là Hồi đạo sĩ, Bach Mẫu Đơn giữ họ Lữ ở lại vài ngày.

Kẻ viết truyện sau này cắc cớ nói rằng Đồng Tân tư tình với Bạch Mẫu Đơn thật là đặt chuyện, chứ Đồng Tân chịu mười thử thách mà còn chẳng ngả lòng, huống chi nay đã thành tiên rồi sao còn háo sắc? Sau có người thỉnh Lữ Đồng Tân giáng cơ có hỏi rằng: "Việc Bạch Mẫu Đơn có quả như lời truyền chăng?". Đồng Tân rả lời như sau: "Thùy vị Đồng Tân hí Mẫu Đơn vô trung sinh hữu thuyết đa đoan". Nghĩa là: Ai nói Đồng Tân ghẹo Mẫu Đơn, thiệt là đặt chuyện nói hoang đường.

Khi ấy Thiết Quả đến đi dạo đến sông Giang Hoài gặp Hà Tiên Cô tay cầm hoa sen đi tới. Lý Thiết Quả hỏi: "Cô đi đâu đây?". Hà Tiên Cô nói: "Có Quảng Trinh vì bệnh không thể có con, nên cưới thiếp cho chồng rồi đi tu. Tôi tìm tới độ nàng ấy". Lý Thiết Quả cười rằng: "Mình đã không chồng, lại hại người ta không chồng nữa sao?". Hà Tiên Cô đáp rằng: "Vậy chớ ai nấy đều có đôi sao ông không lấy vợ?". Lý Thiết Quả vừa cười vừa nói pha trò rằng: "Ta thủ tiết mà đợi kẻ không chồng". Xảy thấy Lam Thể Hòa cưỡi lừa của Trương Quả Lão đi tới nạt rằng: "Trong đạo hữu, một người ngũ lầu xanh, còn hai người lại to nhỏ chuyện nam nữ. Trước là phạm luật, sau làm mất thể diện tiên gia, thế này tôi phải tâu Thượng Đế trị tội mới được". Lý Thiết Quả hỏi: "Vậy chứ ông đi đâu đây?". Lam Thể Hòa nói: "Lão già dơi ngủ quên, tôi lén bắt lừa cưỡi đi dạo". Lý Thiết Quả nói: "Chúng ta vô tang chứng, còn ông ăn trộm lừa đã rõ, mà còn dọa đi tố cáo người khác. Để tôi bắt con lừa làm tang chứng đi tâu trước". Nói rồi làm bộ bắt lừa, Lam Thể Hòa cười ngất. Lý Thiết Quả hỏi: "Chẳng hay ai ngủ lầu xanh?". Lam Thể Hòa nói: "Lữ Đồng Tân ngủ đã ngủ ở lầu của nàng Bạch Mẫu Đơn". Lý Thiết Quả nói: "Vậy mà Chung Ly Vân Phòng khoe học trò mình chân tu lắm. Để chúng ta đến hỏi cho quả tang rồi sẽ đến vấn tội". Lam Thể Hòa nói: "Vậy thì hai người hãy đi tìm hiểu thực hư, còn tôi thì đi trả lừa cho Trương Quả Lão". Nói rồi từ biệt.
Nói về Bạch Mẫu Đơn, từ khi Lữ Đồng Tân ở đó một đêm, hôm sau sợ đạo hữu hay việc ấy chắc là đạo hữu sinh nghi nên từ biệt hẹn vài ngày sẽ đến nữa. Khi Bạch Mẫu Đơn ngồi một mình chợt thấy hai vợ chồng ăn mày đến hỏi thăm rằng: "Có Hồi đạo sĩ ở đây chăng?". Bạch Mẫu Đơn nói: "Hồi đạo sĩ mới vừa đi". Hai vợ chồng ăn mày dặn rằng: "Nếu thầy ấy trở lại thì nói có vợ chồng tôi hỏi thăm người". Nói rồi liền bỏ đi.

Hôm sau Lữ Đồng Tân nghe Bạch Mẫu Đơn thuật chuyện... Lữ Đồng Tân giật mình nói rằng: "Ấy là Lý Thiết Quả và Hà Tiên Cô giả hình đến thăm dò ta đó! Ta chính thật là Lữ Đồng Tân, thấy nàng bạch mệnh, xem ra có tiên với tiên gia, nên có lòng muốn cứu độ nàng, nay đạo hữu sinh nghi, ta chẳng thể ở nữa. Ta cho nàng thuốc kim đơn và sách tu luyện, cứ tu luyện theo đó, sau cũng thành quỷ tiên". Nói rồi đằng vân bay đi. Về sau Bạch Mẫu Đơn giải nghệ, uống thuốc kim đơn, tu luyện theo sách, ít năm sau cũng thành quỷ tiên.

Còn Lữ Đồng Tân nghĩ rằng: "Mình có lòng muốn độ người lành. Vậy thì trở qua Nhạc Dương một phen nữa xem sao. Tính rồi giả làm kẻ bán dầu qua Nhạc Dương ở một năm dư, không thấy người nào mua dầu mà chẳng đòi đong thêm.

Ngày kia đi bán, gặp một bà lão đem một cái trứng ngỗng xin đổi một lạng dầu, chẳng hề đòi thêm, Lữ Đồng Tân hỏi: "Ai nầy mua dầu đều đòi đong thêm, sao bà lại chẳng làm như thế?". Bà ấy nói: "Một cái trứng ngỗng, giá đáng bao nhiêu, đổi một lạng dầu cũng là đủ rồi, đòi thêm chi nữa?". Lữ Đồng Tân thấy bà ấy không tham lam, trong lòng muốn giúp đỡ cho qua cảnh nghèo khó. Nhân bà ấy mời rượu, Lữ Đồng Tân đổ một ít rượu xuống giếng mà dặn bà ấy rằng: "Bà hãy bán nước trong giếng này cũng đủ làm giàu lớn". Bà lão hỏi vì cớ nào, Lữ Đồng Tân cứ làm thinh gánh dầu đi thẳng. Bà ấy xem lại thì thấy nước giếng đã hóa thành rượu ngon. Bà lão rượu trong giếng ấy hơn một năm đã trở nên giàu có.

Sau Lữ Đồng Tân ghé lại, gặp lúc bà ấy đi vắng. Lữ Đồng Tân hỏi con bà ấy rằng: "Năm nay bán rượu khá không?". Đáp rằng: "Khá thì cũng khá, ngặt không có hèm cho heo ăn!". Lữ Đồng Tân than rằng: "Thật là lòng tham chẳng cùng, có chừng nào lại muốn thêm chừng ấy". Nói rồi làm phép lấy men rượu dưới giếng, rồi bỏ đi. Sau đó bà lão về thấy rượu hóa ra nước như trước, hỏi người con thuật chuyện lại... Bà ấy đến lều người bán dầu, chỉ thấy lều không, lại có bài thơ để lại, đem về mượn người đọc như sau:

Ta cắp gươm linh dạo cõi trần
Nhạc Dương qua lại đã ba phen
Bán dầu năm lạng không ai biết
Tìm Động Đình Hồ độ kẻ nhân.

Đó là Lữ Đồng Tân đi tìm Vân Phòng, cùng qua sông Động Đình Hồ mà độ ông Hàn Tương Tử.

Đời Tống niên hiệu Chính Hòa, trong cung có yêu quái. Vua Huy Tông rước thầy làm phép trị không được, hai tháng như vậy. Đến đêm mồng chín tháng ba, vua nằm mộng thấy đạo sĩ đi với ông thần mặt đỏ, giáp vàng, cầm siêu đao. Đạo sĩ nói: "Tôi vâng lệnh Thượng Đế, đưa thần trừ quỷ cho Bệ hạ". Huy Tông hỏi: "Vị thần ấy là ai?". Đạo sĩ nói: "Quan Vân Trường, Bệ hạ phong làm thần Nghĩa Dũng chân quân đó". Vua hỏi: "Còn Trương Phi ở đâu?". Đạo sĩ nói: "Đời Đường, Trương Phi đầu thai làm Trương Tuấn. Đời nay đầu thai tại Thương Châu, huyện Thang Âm, sau phò Bệ hạ". Huy Tông hỏi: "Đạo sĩ họ chi?". Đạo sĩ nói: "Tôi là Lữ Thuần Dương sinh ngày mười bốn tháng tư". Vua giật mình thức giấc, biết là Lữ Đồng Tân, liền ban chiếu phong làm Diệu Thông chân nhân, truyền lập miếu thờ phụng. Từ đó yêu quái trong cung cũng không còn nữa. Sau Nhạc Hòa nằm mộng, thấy Trương Phi đầu thai làm con mình, nên sinh con đặt tên là Phi, tự Bàng Cử, hiệu Võ Mục.