ĐẠI HỌC TOKYO THÁNG NĂM NĂM 1925

Năm đó mùa đông trôi qua nhanh, không có tuyết, mưa hay cơn gió to nào thổi được tấm bạt che cửa hàng bánh của bà Shuto, của bà bán ca Fujiwara hay của cửa hàng nhà ông Matsumoto, cũng như ngăn cản được Hachiko đến đón ông chủ trước cửa nhà ga vào lúc năm rưỡi chiều. Dường như lông của nó dựng đứng lên khi nhìn thấy giáo sư bước xuống thang và nó giơ lưng ra để nhận được vài cái vỗ nhẹ của ông. Thỉnh thoảng ông chào nó:

- Hachiko, cậu bé ngoan. Chú mày nhớ ta lắm hả?

Sau một mùa xuân dịu êm, những đợt nóng của mùa hè sẽ sớm ập đến, theo như báo chí dự báo là sẽ rất khủng khiếp, vì nhiệt độ có thể lên lên tới bốn mươi độ. Bởi vậy, một buổi chiều, giáo sư Ueno nhìn Hachiko rồi nói:

- Khéo năm nay mình phải đi biển sớm hơn mới được. Có thể ta sẽ mang mày đi cuối tuần tới. Mày thấy sao?

Có lẽ Hachiko hiểu những lời nói đó, vì đột nhiên nó đứng dậy chạy vòng tròn giữa sàn, thế là bà Yaeko hét lên từ trong bếp:

- Ông làm gì vậy, ông giáo sư? Sao ông lại thay đổi như thế?

Chuyến đi biển Kokomura như giáo sư đã hứa bị hoãn lại vì ông nhận được một nhiệm vụ cao cả, đó là làm diễn giả trong một buổi hội thảo quan trọng ở Todai. Cũng vì vậy mà ông ohair nhốt mình giữa đống sách vở, giấy tờ trong suốt bốn ngày.

Hachiko đã đến nhà giáo sư Ueno được một năm rưỡi. Nó đã lớn và cao bằng một chú chó trưởng thành. Trong suốt một năm rưỡi đó, nó liên tục theo ông chủ mỗi sáng đi bắt tàu, và vào đúng năm giờ mười lăm mỗi chiều, bà Yaeko mở cửa để nó chạy ra ga. Ở đó nó chờ giáo sư Eisaburo. Trong lúc chờ đợi, nó ngắm nghía bà Shuto hay Ibuki đi lại ở đằng này, đằng kia. Nếu họ nói gì với nó, nó lại sủa lên với họ nhưng vẫn ngồi yên, đôi tai luôn dỏng lên lắng nghe. Khi đoàn tàu đi vào ga cùng những tiếng rít kin kít; đuôi nó bắt đầu đập đập xuống đất và phải cố gắng lắm nó mới không chạy như bay ra phía cửa, bởi giáo sư đã bảo với nó cả trăm bận là không được và nó luôn nghe lời ông. Khi nhìn thấy ông đi ra quảng trường, nó trở lên vô cùng hân hoan và họ cùng nhau trở về nhà ăn tối.

***

Sáng ngày hai mươi tháng Năm, khi những cây anh đào nở rộ với hàng nghìn sắc hồng khác nhau và Tokyo trông như một khu vườn được vẽ lên từ bảng màu bất tận của một hoạ sĩ, Hachiko thức dậy trong tâm trạng lo âu, gần như hoảng loạn.

Ngày hôm đó, trước khi ra ga, giáo sư Eisaburo Ueno cũng hồi hộp không kém, ông khá lo lắng và thậm chí có phần bất an, bởi vì hôm đó là ngày diễn ra hội thảo. Ông đã kiểm tra tới bốn lần để chắc rằng mình mang đầy đủ giấy tờ trong cặp, ông đã thắt nơ cổ rồi lại tháo ra cả nửa chục lần là ít.

Đến tám giờ rưỡi, ông đã sửa soạn xong xuôi. Ông chỉnh lại nút thắt nơ lần cuối và đội mũ lên.

Vợ ông quát vọng ra từ nhà bếp:

- Sao mà ông phải hồi hộp đến thế vì một buổi hội thảo chứ? Cứ như là ông chưa phát biểu trong hội thảo bao giờ vậy!

Ông trả lời:

- Đây là một cuộc hội thảo lớn mà, bà Yaeko!

Kể từ lúc thức dậy, Hachiko không ngừng đi loanh quanh trong nhà như đang tìm kiếm gì đó.

Bà Yaeko nhận xét:

- Con chó bị làm sao thế nhỉ? Có vẻ nó đang hồi hộp lắm. Nhìn xem, đúng như em nói. Hồi hộp chẳng khác gì anh cả.

- Đừng nói linh tinh nữa, bà Ueno. Thế em muốn nó phải làm sao?

Đổi từ giọng mỉa mai sang nghiêm túc, bà nói thêm:

- Em không biết. Nhưng em không thích như vậy.

Giáo sư Ueno quan sát Hachiko, nó không ngừng nhấp nhổm, vẻ bất an dù nó đang nằm dưới chân bà Yaeko. Giáo sư nhìn thấy trong mắt nó điều gì đó mà chính ông cũng không thích, ông nói:

- Anh cũng không biết nữa, Yaeko. Nhưng vào lúc này anh còn nhiều việc khác phải suy nghĩ.

- Được rồi! Anh đi đi kẻo muộn. Em sẽ lo cho nó, anh không phải bận tâm, đến năm giờ hai mươi lăm anh sẽ thấy nó ở quảng trường ga Shibuya.

Nhưng khi giáo sư cầm lấy cây gậy ba toong đầu bịt bạc và rốt cuộc cũng đội được mũ tử tế trước gương, Hachiko bắt đầu tru lên. Sau đó nó đứng dậy và chạy về phía ông. Nó ngoạm lấy ống quần để giữ ông lại và bắt đầu cấm cản.

Ông giáo gắt lên:

- Đủ rồi đấy, Hachiko! Mày đang làm cái quái gì vậy? Có gì không ổn à? Yên nào.

Hachiko ngạc nhiên. Đó là lần đầu tiên ông Eisaburo Ueno mắng nó, nó bèn nằm trên sàn vẫy đuôi không ngừng và nhìn theo ông giáo sư ra tận cửa. Lúc mở cửa, ông nói:

- Thôi nào, mày đừng buồn...

Trước khi đi, ông giáo sư nghĩ lại và lại gần nó. Ông vuốt ve đầu con chó và thì thầm:

- Hôm nay chú mày không đi theo ta sao?

Hachiko sủa và đi theo ông ra cửa. Họ đi bộ như thường lệ qua đại lộ có hàng anh đào, khi họ ngang qua hàng cá của bà Fujiwara, bà giơ tay chào cả hai và từ cửa hàng tạp phẩm của mình, ông Matsumoto cũng không quên tỏ lòng kính trọng với giáo sư, dù tay vẫn đang dở cầm mấy quả cà chua.

Lát sau, họ tới nhà ga, nơi các hành khách tụ tập mỗi ngày. Giáo sư tiến đến quầy mua vé, rồi quay lại phía Hachiko, khi ấy đang đứng đứng giữa quảng trường.

- Chiều nay khi ta về chúng ta sẽ đi dạo nhé. Ta trịnh trọng hứa với chú mày đấy, Hachiko. Chú mày có nghe ta nói không? Trịnh trọng. Chỉ hai ta thôi, đồng ý không? Hãy đợi ta ở đây như thường lệ nhé. Hẹn gặp lại lần sau nhé!

Giáo sư vẫy chào nó và đôi mắt Hachiko buồn bã dõi theo chủ cho đến khi cánh cửa đóng lại sau lưng ông. Sau đó nó ngồi lại đó trong lặng lẽ.

Nửa tiếng sau, nó chậm rãi quay về nhà, cả bà Fujiwara, đang chọn cá thu, cũng như ông Matsumoto, đang tiếp khách, đều cảm thấy lạ khi thấy con chó bước đi với cái đầu cúi gằm, vì lúc nào họ cũng thấy Hachiko vui vẻ, cố gắng bắt những con bướm tưởng tượng.

Về đến nhà, Hachiko rúc vào nhà kho trong vườn. Nó tru lên và làu bàu một hồi lâu, cho đến khi bà Yaeko lại gần nó và làm một việc mà trong suốt một năm rưỡi qua từ khi nó về nhà bà chưa bao giờ làm. Bà ngồi cạnh nó và vuốt ve đầu nó. Khi Hachiko ngừng rên rỉ, bà nói với nó:

- Đúng rồi, cậu bé ngoan.

Thời gian còn lại của ngày hôm đó cũng phần nào yên bình hơn đối với bà Ueno, trừ việc Hachiko không chịu ăn miếng nào trong chỗ đồ ăn mà bà để vào bát cho nó, cứ như thể nó đột nhiên bị lên sởi hay mắc bệnh gì đó còn nặng hơn vậy.

Ít phút trước lúc năm giờ, Hachiko bắt đầu cào cửa nhà, rồi chạy ra vườn và sủa điên dại cho tới khi bà Yaeko từ trên gác xuống mở cửa cho nó. Nó phóng như bay về phía nhà ga, còn bà mỉm cười nhìn nó chui qua cái lỗ ở hàng rào.

Nụ cười của bà không giữ được bao lâu, vì đúng lúc đó điện thoại không ngừng đổ chuông. Bà đi về phía ống nghe, nhấc lên và nghe thấy giọng nói quen thuộc từ đồng nghiệp của chồng:

- Vâng? A! Chào giáo sư Yamamo... Sao cơ ạ? Ông nói sao? - Bà sợ hãi đáp lại, máu trên mặt tựa hồ đông cứng lại. - Khi nào ạ? Sao lại có chuyện như thế?

Sau khi nghe vị giáo sư ở trường Đại học Todai khẩn báo, bà Yaeko thấy thế giới như đảo lộn. Bà chỉ còn đủ sức để hỏi:

- Ông nói họ đưa ông ấy đi đâu ạ? Tôi hiểu rồi. Vâng, tất nhiên rồi, chúng tôi sẽ đến bệnh viện ngay đây ạ.

Bà bỏ máy, quay về phía cửa sổ và nhìn theo con chó chạy về phía đường anh đào dẫn tới ga Shibuya với đôi mắt ngấn lệ. Hachiko đợi chủ ở quảng trường nhà ga, nhưng chỉ vô ích. Chiều hôm đó giáo sư không trở về. Ông đã chết vì một cơn đột quỵ giữa lúc đang trình bày trong cuộc hội thảo ở Đại học Todai, và các bác sĩ đã không thể làm gì được.

***

Tang lễ của giáo sư rất giản dị, giống như ông vẫn muốn vậy. Người ta đưa thi thể ông về nhà vào lúc tám rưỡi tối. Họ mặc cho ông quần áo màu trắng và từ biệt ông trong phòng ăn thơm mùi hoa, nến và hương khói vây xung quanh.

Mọi người bắt đầu đến thăm viếng vào buổi tối hôm đó và cả ngày hôm sau, khi lễ an táng diễn ra tại nghĩa trang Aoyama.

Đến chia buồn với bà Yaeko, bà hàng xóm Kokona nói:

- Thật là bất hạnh, Yaeko, ngay giữa hội thảo!

- Người ta bảo là bị nhồi máu não.

- Không, người ta không thể làm gì cả. - Tay siết chặt cái khăn mùi soa, phu nhân Yaeko trả lời. - Vâng, chuyện xảy ra đột ngột quá!

Mọi người vừa uống trà, ăn bánh vừa ca ngợi giáo sư và những nỗ lực của ông trong việc xây dựng lại những vùng đất canh tác sau trận động đất năm 1923. Con gái Chizuko của ông bận rộn tiếp đón khách khứa để không phải nghĩ gì nữa. Khoảng hai giờ cô bắt đầu lo lắng không biết Hachiko đang ở đâu vì không ai nhìn thấy nó kể từ hôm trước đó. Những cuộc thăm viếng, chia buồn kéo dài cả ngày nhưng Hachiko không hề xuất hiện ở nhà. Khi buổi lễ cầu siêu bắt đầu, bà Yaeko hỏi:

- Không biết nó chui vào đâu nhỉ?

Cô con gái trả lời:

- Con không biết, thưa mẹ. Nhưng tốt hơn hết là ta không nên trì hoãn, bây giờ cần ưu tiên những việc khác đã.

Sang ngày hôm sau, từ sáng sớm người ta đã đưa thi thể giáo sư Eisaburo vào quan tài và phủ quanh ông những bông hoa và một vài quyển sách. Họ đặt chiếc ba toong ở gần ông cho chuyến đi dài đang đợi phía trước.

Khi mọi thứ đã sẵn sàng, đoàn người tiến về đền thờ để làm lễ rồi ra nghĩa trang. Đoàn đưa tang theo xe ngựa đến Aoyama. Bầu trời đột nhiên trở nên ảm đạm và mưa bắt đầu rơi.

Cuối cùng họ cũng đến nghĩa trang và chôn cất giáo sư xong xuôi. Khi buổi lễ đơn giản kết thúc, bà Yaeko, đứng trong vòng tay của con gái Chizuko và con rể Tsumoru, đặt một bông cúc lên mộ.

Sau đó, tất cả quay lại Shibuya trong lặng lẽ. Đó là một ngày mưa tháng Năm và khắp nơi đang là mùa hoa. Đó là một trong những ngày mà giáo sư đã có thể đi dạo với Hachiko cả buổi sáng ở Yoyogi dưới tấm rèm dệt nên từ nước mưa và ngắm nhìn những bông hoa đang nở rộ. Nhưng giờ đây, ông đã an nghỉ dưới mộ, giữa những hàng cây anh đào đang trổ hoa.

Sau buổi lễ, một số khách đến dự đám tang nói rằng:

- Chúng tôi nhìn thấy Hachiko trước quảng trường ga Shibuya. Con vật tội nghiệp! Hình như nó đang chờ ai đó...