Câu 28: : trình bày PP điều trị chảy máu tiêu hóa cao do tăng ALTMC:

- Chảy máu tiêu hoá cao (CMTHC) là tình trạng máu chảy từ lòng mạch vào ống tiêu hoá đoạn từ thực quản đến tá tràng. CMTHC là một cấp cứu nội, ngoại khoa, đòi hỏi phải chẩn đoán kịp thời, xử trí đúng, khẩn trương để tránh nguy hiểm tính mạng người bệnh.

NGUYÊN TẮC:

- Phục hồi thể tích máu đã mất và chống Shoock.

- Cầm máu.

- Điều trị nguyên nhân để đề phòng tái phát.

a. Hồi sức và chống sốc do mất máu nặng:

- cho bệnh nhân nằm đầu thấp

- Khó thở cho thở oxy.

- Đặt ngay ống thông Politen vào tĩnh mạch truyền dịch trong khi chờ truyền máu.

- Dịch truyền: Tốt nhất là dịch truyền cao phân tử: Dextrans, HEAS.Steril, nếu không có dùng Ringerlactat, Dextrose 5 %. Không dùng dung dịch ưu trương và các thuốc co mạch để nâng huyết áp như vì dễ gây hoại tử ống thận cấp.

Nếu mất máu nhiều, nặng phải truyền máu, tuỳ theo số lượng máu mất mà truyền nhiều hay ít. Nhìn chung nên truyền máu cho đến khi số lượng hồng cầu > 2,5 T/L, huyết áp tâm thu > 90mm Hg.

b. Mất máu vừa và nhẹ:

- để bệnh nhân nằm đầu thấp, yên tĩnh

- Truyền dịch: chủ yếu dùng Ringerlactat, Dextrose 5%.

- Điều trị nguyên nhân.

c. Điều trị theo nguyên nhân do TALTMC:

- Hay gặp bệnh nhân xơ gan, tiên lượng thường nặng do:

= Suy gan dẫn đến rối loạn đông máu.

= Máu ứ ở ruột, có thể hấp thu lại cho sản phẩm thoái hoá nên dễ dẫn đến hôn mê gan.

= Mất máu và mất cả Protêin máu ở bệnh nhân xơ gan vốn Protêin máu đã giảm nhiều.

- Đặt sonde cầm máu: Blacke more, Linton.

- Tiêm xơ qua nội soi: thường dùng dung dịch Polydocanol 0,5% - 3% Enthanola oloate 5%, Trombovar 1 - 3%.

- Thắt giãn tĩnh mạch qua nội soi, thường áp dụng cho giãn tĩnh mạch độ II, độ III thường dùng dụng cụ thắt một vòng, nhiều vòng.

- Thuốc:

= Hypantin, Glandnitin... 10 - 40 đơn vị, tiêm bắp, tĩnh mạch hoặc pha Dextrose 5% truyền tĩnh mạch.

= Sandostatin: tác dụng kéo dài hơn Vasopressin, liều 1 - 2g tiêm tĩnh mạch 4h/1 lần. Không nên dùng quá 5 ngày.

= Somatostatin 4ug/phút truyền cùng dung dịch đẳng trương.

= Stilamin: 3mg pha truyền với Ringerlactat trong 12h.

Nên dùng một trong những thuốc kể trên trên bệnh nhân và phải theo dõi cơn đau thắt ngực, do đó nên kết hợp thêm với Nitrolyxerin 2,5 x 1 - 2 viên/ngày.

= Có thể dùng thêm thuốc giảm tiết acid chlohydrique, dịch dạ dày bằng đường tiêm: Cimetidin, Zantac, Pantalog.

= Nên thụt tháo phân sớm và dùng kháng sinh đường ruột (Cloramphenicol) để hạn chế tăng NH3 máu.

d/ Chế độ chăm sóc, ăn uống:

- Hộ lý cấp I, nằm đầu thấp, yên tĩnh tại giường, tránh thay đổi tư thế bệnh nhân khi thăm khám.

- Ăn lỏng, nguột (tốt nhất sữa lạnh), khi ngừng chảy máu cho ăn thức ăn lỏng hoặc mềm, khi đi ngoài phân vàng ăn chế độ ăn bình thường.

e. theo dõi cầm máu:

- đặt ống thong vào dạ dày

- theo dõi mạch, HA, xét nghiệm CTM

f. Điều trị ngoại khoa:

- chảy máu nặng mà ko có máu hoặc dd thay thế máu

- Nội soi thấy máu phụt thành tia ko có phương tiện cầm máu

- điều trị Nội tích cực máu vẫn chảy

- TS chảy máu nhiều lần