CHAP 7: NHỊP ĐIỆU (RHYTHM)
Chap 7: Nhịp điệu (Rhythm)
Những đường lối nhỏ nhặt, những nhịp điệu là thứ làm người nghe bị hấp dẫn bởi rap – nó là nhịp điệu của câu từ.
-Aesop Rock-
Rhythm (nhiều khi được gọi là phách) chỉ cách mà những âm tiết được đặt trên beat theo nhiều cách khác nhau dựa vào số lượng âm tiết khác nhau. Rhythm làm lyrics mang tính nhạc và thú vị hơn. Nó cũng là thứ làm lyrics trở thành rap, hơn là những từ ngữ phát âm một cách bừa bãi trên beat.
Tôi học rap qua nhịp (rhythm). Cô dì chú bác tôi đều có tiền sử âm nhạc, họ dạy tôi đánh nhịp trên bàn ăn mỗi sáng bằng cách gõ thìa, dĩa vào cốc. Mẹ tôi cũng dạy tôi thế.
Tech N9ne
Vì hiphop lyrics thường nhấn mạnh vào những flow mới và thú vị, những rhythm phức tạp, mà mỗi rhymth khác nhau có cách sắp xếp âm tiết khác nhau, nên bạn thường phải viết/nghĩ lyrics cho một rap nhiều hơn là khi viết nhạc thể loại khác.
Tôi nghĩ đó là lí do vì sao mà rap được các thể loại âm nhạc khác, các nghệ sĩ khác tôn trọng. Vì khi bạn hát, bạn chỉ cần ngân một nốt dài và nói một số ít từ là đã truyền được thông điệp. "Anh yêu em", "Em trong trái tim anh", "Bạn sẽ ở đây mãi mãi", "Trằn trọc vì thiếu em"... Với một rapper, chúng tôi không thể làm như thế. Ngân một nốt thì còn chưa được đến nửa bar!
Evidence, Dilated Peoples.
Nhiều người nghe bị nhạc hiphop thu hút chỉ vì nhịp điệu hấp dẫn, và thường những Artist họ ưa thích là những người có khiếu Rhythm nhạy bén. Một người nghe vẫn có thể trân trọng một nhịp điệu hấp dẫn dù anh ta/cô ta không hiểu lyrics viết gì.
Đối với tôi nó không cần có nghĩa. Ví dụ, tôi thích nhạc rap nước ngoài – tôi không hiểu, nhưng nhờ Rhythm, cái cách bài rap đánh nhịp, tôi vẫn cứ thích.
Evidence, Dilated Peoples.
Linh hoạt với Rhythm là một skill rất có giá trị với các MC.
Những rapper như Jay-Z, là bậc thầy về flow – anh ta có thể flow nhanh, anh ta có thể flow chậm. Biggie là một bậc thầy về flow, 2Pac là một bậc thầy về flow – họ có thể linh hoạt nhiều kiểu khác nhau.
Fredro Starr, Onyx
Cách tạo ra Rhythm
Các Artist có các cách khác nhau để nghĩ ra, tạo ra rhythm cho một bài khác, nhưng có những kĩ thuật cơ bản mà phần lớn MC đều làm theo.
Tất cả là feel, hiểu không? Bạn phải feel được rhythm, feel được nhịp, phách.
One Be Lo, Binary Star
Tôi cố thay đổi qua mỗi bài hát, tôi cố làm những thứ khác biệt với những thứ tôi làm bài hát trước. Điều này giúp tôi tạo ra các đường lối flow khác nhau.
Twista
Nhiều khi tôi rap cũng giống như khi dancer nhảy. Bạn phải feel được cái rhythm trong người mình, và để nó tuôn ra theo một hướng nhất định. Thân thể di chuyển, là do bạn feel được cái rhythm đó.
Bootie Brown, The Pharcyde.
Rất nhiều MC nghĩ ra rhythm trước rồi mới viết lyrics, nghĩ ra rhythm trước khi nghĩ ra nội dung, câu từ mình muốn viết (mình thuộc loại này).
Nhiều khi tôi có flow nhưng chưa có câu chữ để viết
N.O.R.E
Tôi ứng biến trên beat – đặt ra rhythm trước, rồi nhét từ ngữ vào.
Will.i.am, Black Eyed Peas
Một số artist khác đợi tới khi rec mới nghĩ ra rhythm cho mình
Khi tôi rec, tôi vừa rec vừa nghĩ rhythm. Nhiều âm tiết, ít âm tiết, thiếu chỗ này, thừa chỗ kia, tất cả những thứ đó tôi giải quyết trong khi rec luôn.
Pigeon John
Kĩ năng rải từ (Scatting)
Một trong những kĩ năng đầu tiên được các artist sử dụng để nghĩ ra rhythm là Kĩ năng rải từ (scatting). Với scatting, bạn ứng khẩu những âm tiết, vần ngẫu nhiên trên nhịp beat như "a, ô, ơ" hoặc từng từ, như "đi, đó, xa, gió, v.v..." để tạo nên được cấu trúc rhythm cho mình.
Nhiều khi rhythm của tôi được tạo bằng Scatting. Tôi rải những âm, từ ra trước để tạo nên cấu trúc flow, sau đó quay lại viết thêm từ vào cho đủ bar.
Tajai, Souls of Mischief
Nhiều khi tôi nghe beat, tôi nghe thấy những đường lối khác nhau – như là đang làm toán trong đầu vậy. Và điều tôi cố làm là, lẩm nhẩm, rai những từ, âm để viết cái đường lối mình đang cảm trong đầu mình ra, rồi đem từ ngữ đặt vào cho hợp.
Bám theo nhạc
Chọn ra một tiếng nhạc cụ, hoặc các âm thanh khác trong beat để rap lên/rap theo cũng là một cách khá phổ biến để tạo ra rhythm.
Tôi chọn một thứ cụ thể trong beat. Hoặc là dòng bass, hoặc là drums, hoặc là tiếng piano, tôi chọn ra một âm gì đó để làm hướng đi cho rap mình feel theo.
Big Pooh, Little Brother
Tôi nghĩ flow của tôi thường chạy theo bộ gõ (percussion). Tôi cũng là một producer, nên tôi biết phần quan trọng của bộ trống, như một bộ xương sống cho bài nhạc, nên tôi thường bám theo nó.
Akir
Khi nhạc đổi, là tín hiệu để bạn biết nên làm gì, nên đổi flow như thế nào.
Devin the Dude
Tự biến mình thành nhạc cụ trên Beat
Thay vì chọn tiếng nhạc cụ để rap theo, nhiều MC tự hình dung mình là một nhạc cụ tách biệt đang được chơi trên track. Kĩ năng này thường tạo cũng rhythm mới lạ.
Về căn bản, tôi cố biến mình thành một nhạc cụ. Tôi thành tiếng bass, đánh trên beat, nhưng đánh bằng từ ngữ. Tôi là tiếng guitar, tôi là tiếng violin, hoặc bất kì gì tôi có thể tưởng tượng ra.
Gift of Gab, Blackalicious.
Tôi nghĩ đến những cách khác nhau để có thể bắt beat, tôi nghĩ đến những đường lối rhythm khác nhau, đến các instrument khác nhau, giả như tôi là Producer làm ra cái beat đó.
Crooked I
Tương tự với kĩ năng này, nhiều artist còn dùng flow, rhythm từ những bài nhạc khác của mình (hợp với beat sắp rap) để lắp vào beat đó.
Mình sẽ skip phần phân tích lại sơ đồ track "Drop" của The Pharcycle ở chap 4 mà chỉ post lại sơ đồ Flow song song với số âm tiết của bar để các bạn tự nghiên cứu thêm
Đường lối Rhythm
Rhythm của một Flow thường được quyết định bằng số âm từ trong quãng phần tư của bar – trong quãng đó, càng nhiều âm từ thì flow càng nhanh. Một số artist thích rap nhanh, một số thích rap chậm, số còn lại muốn hòa trộn cả hai. Một số thích tạo những rhythm ngẫu nhiên xuyên qua bài khác, trong khi số khác muốn giữ một flow, một đường lối rhythm duy nhất.
Hãy chú ý đến rhythm mà bạn sử dụng, như Mighty Casey nói "Nó không chỉ là ý tưởng bạn viết ra, mà còn là những đướng lối, những lặp lại sắp đặt và những biến thể." Đừng ngại thử nghiêm với những Rhythm mới, Wordsworth gợi ý rằng "Tập những flow khác nhau, đừng ngại thử những thứ khác nhau để tìm ra được bản thân mình".
Nhiều MC tin rằng rhythm mà bạn nghĩ ra, rhythm mà bạn dùng phản ánh đúng con người của bạn.
Tôi nghĩ nó là thứ chôn trong tính cách. Nếu bạn là một người thoải mái, laid back, thì lyrics sẽ laid-back. Nếu bạn là người tràn đầy sức sống, lyrics sẽ chứa rất nhiều năng lượng. Khẩu vị của tôi là nhanh, tích cực – đó, tôi nghĩ, cũng là cách tôi sống và nó được thể hiện rõ trong flow của tôi.
Fredro Starr, Onyx.
Một Đường lối và Cách Sắp Đặt Ngẫu Nhiên
Nhiều MC thích chọn ra một đường lối rhythm và sử dụng nó trong vài bar hoặc thậm chí trong cả ver, cả bài hát. Kĩ năng này kết nối lyrics thành một khối vững, rõ ràng, và người nghe sẽ thường ấn tượng nếu artist đó có thể đặt được tất cả lyrics của mình vào trong một đường flow thành công mà không bị nhàm chán.
Ví dụ với track "Rat Race" của Gift of Gab với sơ đồ flow:
https://youtu.be/T4Cs4iLeR60
Mặt khác, nhiều MC thích sử dụng cách sắp đặt ngẫu nhiên, mỗi bar có một rhythm mới thay vì giống như rhythm của bar trước. Việc thay đổi rhythm thường xuyên như vậy làm flow khó đoán bắt và gây nhiều bất ngờ.
Các âm từ khác nhau được sắp xếp khác nhau, chứ không chỉ theo một đường lối. Điều này thường làm người nghe muốn lắng nghe tiếp để đoán xem line sau rhythm mới sẽ là gì.
Ví dụ với track "Set It Off" của Big Daddy Kane:
https://youtu.be/CikybHxxOB0
Kết hợp một lối và ngẫu nhiên
Phần lớn MC thích sự kết hợp giữa một lối và sắp đặt ngẫu nhiên, để cho bar này thì giống rhythm nhau, nhưng bar kia thì lại khác.
Một cách đơn giản để kết hợp hai kĩ năng này là sử dụng sắp đặt ngẫu nhiên hoàn toàn trong một ver, nhưng ver sau sử dụng y lại cách sắp đặt ngẫu nhiên đó.
Không có nhiều Mc tôi biết có thể viết cả một ver, rồi làm nó hợp với verse sau, verse sau nữa.
Myka 9
Rap nhanh, Rap chậm
1.Nhiều âm từ trong một bar (Rap nhanh)
Có nhiều âm từ trong một bar đồng nghĩa với việc bạn phải đọc chúng nhanh hơn để không bị off beat. Điều này khiến rap có tốc độ nhanh.
Das EFX nổi tiếng với style riêng biệt là thêm đuôi "-iggedy" vào cuối từ để tăng âm tiết trong từng bar, làm chúng nhanh hơn. Đây là một ví dụ trong bài "Mic Checka":
Tương tự, nhiều artist thường nhét thêm âm từ vào để làm rhythm mình nhanh hơn.
https://youtu.be/BXSBk_ebq-A
Nhiều rapper đến từ Midwest của Mĩ được biết đến với những rhythm tốc độ – ví dụ như Tech N9ne, trong những track như "Welcome to the Midwest" hay "Be Warned", "Worldwide Choppers"
Khi bạn nghĩ đến Twista, Bone Thugs-N-Harmony, Eminem, Ludarics, tất cả những người này đến từ Chicago, là Midwest Artist, rất nhiều có flow súng bắn...Tôi nghĩ đó là do chúng tôi có quá nhiều thông tin, nội dung để viết ra (vì nằm giữa trung tâm của Mĩ, nơi giao hợp của nhiều style khác nhau).
Tech N9ne
Nhiều MC thêm âm từ khi beat chậm, tương phản beat chậm đó bằng rhythm nhanh như đạn. Twista được biết đến là một trong những rapper rap nhanh nhất mọi thời đại. Anh ta giải thích cách mình tạo nên style đó như sau:
Tôi tạo nên style fast flow của mình bằng cách cố nhân rộng rap. Bắt đầu bằng việc nhân ba số âm từ trong một câu, rồi trong cả 4 bars, rồi cả verse. Khi tôi có thể nhân 3 được số từ chứa trong cả verse, tôi nhận ra mình hợp với style này, và bắt đầu viết cả bài bằng style đó. Để hình thành style fast flow cho riêng mình, bạn nên tập freestyle nhiều. Nghĩ lyrics không gò bó khi nhạc đang chạy là cách tốt để học làm sao hình thành một rhythm nhanh hơn.
Twista
Bạn học cách làm sao các từ hợp với nhau, những cụm từ, những từ nhất định khó có thể cho vào hợp với fast flow, những âm không hợp nhau không nên đặt cạnh nhau, v.v... Tôi nghĩ freestyle là cách học flow nhanh tốt nhất.
Zumbi, Zion I
Tôi muốn tạo ra một style nhanh, kích thích nhưng cũng phải dễ nghe, dễ hiểu. Từ từ tôi nhận ra tất cả chỉ dựa vào cách bạn đặt từ ngữ vào với nhau – ví dụ một câu có thể nghe rất mượt nếu đặt đúng từ. Nhiều khi tôi rap nhanh quá nên thừa một từ, tôi phải tìm cách lược bỏ nó đi. Có khi bản phải bỏ 1, bỏ 2, có khi bạn lại thiếu từ nên phải thêm vào – như là một trò chơi với từ ngữ vậy.
2Mex, The Visionaries
2.Ít âm từ trong một bar (Rap chậm)
Có ít âm từ trong một bar đồng nghĩa với việc có ít thứ để đọc hơn. Điều này thường làm rap nghe chậm hơn – dẫn đến rõ ràng, dễ hiểu hơn.
Rất nhiều old-school rap có đường lối rhythm với ít âm từ trong mỗi bar.
Kể cả ngày nay, nhiều MC thích rhythm với ít âm từ hơn là nhiều.
Ví dụ đại diện old school "The Message" của Melle Mel:
https://youtu.be/8C1z36XcNMg
Tôi cố trong chèn ép nhiều từ vào với nhau, vì nó dễ làm người nghe lạc hướng khỏi những gì tôi cần nói
O.C, Diggin' in the Crates
MCs ngày nay rap một cách thoải mái, dễ dàng hơn – chứ không phức tạp như ngày xưa chúng tôi từng làm. Ngày nay rap thả lỏng hơn, dễ hơn, nhưng tôi ko có ý nói là nó kém hơn hay gì đó.
Twista
Nhiều khi, một bài hát nhất định lại có lợi thế khi dùng ít âm từ.
Nếu bài nhạc đòi hỏi lyrics thâm sâu, flow lằng nhằng thì tôi sẽ viết như thế. Nhưng có nhiều khi, âm nhạc chỉ đòi hỏi một thứ flow đơn giản, không rắc rối.
Gift of Gab, Blackalicious.
3.Kết hợp Rhythm nhanh và chậm
Nhiều Mc thích thay đổi tốc độ thường xuyên. Họ có thể rap nhanh trong bar này rồi rap chậm trong bar kia, rap nhanh trong bài này rap chậm trong bài kia.
Nhiều khi tôi rap nhanh, có khi tôi rap chậm, nhưng phần lớn thời gian tôi cố không rap quá nhanh. Mà tôi cũng không rap quá nhanh, chỉ là có một số người nghe quá chậm. Thế là tôi lại phải chậm lại cho người nghe. Nhưng khi tôi muốn rap fast, tôi vẫn tăng flow lên một bậc. Trộn chúng với nhau, làm tất cả mọi thứ, tôi thích rap nhanh nhưng cũng có lúc phải chậm lại vì không phải ai cũng có kiên nhẫn cố nghe xem bạn đang nói gì.
E-40
Ngắt nghỉ
Như đã nói trong Chap 4, một nhịp nghỉ xuất hiện khi MC dừng lại trên nhịp 1, 2, 3 hoặc 4 của bar thay vì đặt một âm từ lên đó. Ngắt nghỉ là chìa khóa của Rhythm – chúng có thể tạo ra sự khác biệt trong một ver.
Tạo chỗ thở
Một trong những lí do chính của việc sử dụng ngắt nghỉ là để tạo chỗ thở, giúp artist rap mượt mà mà không bị hết hơi.
Bạn biết là bạn phải dừng để thở trong lyrics. Vì vậy bạn phải biết cách sắp đặt nó cho hợp.
E-40
Quan trọng là cách dùng chỗ thở như một phần của flow. Bạn phải dừng để lấy hơi ngắn trong những đoạn dừng, để ko hết hơi. Khi rap bạn nhả hơi ra, vì vậy phải tìm cho mình một quãng ngắn để hít nhanh vào và flow tiếp.
Bạn có thể thêm chỗ ngắt nghỉ khi thử diễn bài rap của mình. Nếu bạn cảm thấy khó có thể deliver mà không bị hết hơi, bạn nên chỉnh sửa lại flow của mình để tạo thêm nhiều chỗ thở.
Nhiều khi tôi viết ra dưới dạng flow phức tạp trong đầu tôi, nó nghe rất hay, nhưng khi tôi viết tôi không đọc ra mồm nên tôi không nhận ra việc đọc nó khó như thế nào. Vì vậy tôi phải quay lại, tìm xem chỗ nào có quá nhiều từ, kéo nó lại, thêm chỗ thở để có thể rap dễ hơn mà không bị hết hơi.
Masta Ace
Đón đọc Chap 13 để chuyên sâu hơn về biết khi nào nên quyết định dừng để thở.
Dùng ngắt nghỉ để cấu tạo, chia Verse
Giống như âm từ, chỗ ngắt nghỉ cũng có thể được dùng để làm flow cấu trúc kĩ càng hơn.
Ví dụ trong verse của Jay-Z bài "22 Twos", anh đặt mỗi nhịp nghỉ vào hầu hết nhịp beat số 1 để mỗi một cặp câu có 2 line mở đầu bằng quãng nghỉ. Slick Rick cũng sử dụng kĩ năng tương tự trong track "I Own America."
https://youtu.be/Pj2qr3zw_HA
https://youtu.be/uHG17udvnv4
Ngắt nghỉ còn có thể được dùng để chia verse thành nhiều đoạn. Ví dụ trong verse 2 của Eminem bài "Yellow Brick Road", anh rap liền 8 bar không nghỉ, rồi ở cuối bar thứ 8 anh đặt một nhịp nghỉ vào nhịp beat số 4. Sau đó anh đổi flow và hướng giéo vần cho 12 bar sau. Như vậy, quãng ngắt nghỉ của Eminem tạo tín hiệu trong việc thay đổi flow cho người nghe, và biến thành một vạch kẻ phân chia 2 phần của verse đó.
Thêm phần đa dạng cho Rhythm
Ngắt nghỉ còn có thể được dùng để tăng phần đa dạng cho Rhymth bằng cách dừng ở những chỗ bất ngờ
Trong track "Get with Da Wickedness" của The Lady of Rages, có nhiều chỗ nghỉ bất ngờ phân cách lyrics và tạo nên một flow khá thú vị. Điều này cũng xảy ra trong track "Danger" và "Shake Ya Ass" của Mystikal.
https://youtu.be/9skrQS7iJhQ
https://youtu.be/bfvxtL9wO4w
Mặt khác, có nhiều verse có rất ít chỗ ngắt nghỉ hoặc hầu như không nghỉ một chỗ nào, tạo cảm giác dày đặc thêm cho Flow. Có ít hoặc không có chỗ ngắt nghỉ là cách tốt để thêm âm từ vào mỗi line, có thể dùng để tạo nên một Rhythm phức tạp.
Nhấn mạnh
Ngắt nghỉ có thể dùng để nhấn mạnh nội dung của lyrics. Kĩ năng này thường được dùng bằng cách đặt một nhịp nghỉ trước một dòng/từ quan trọng để tạo một khoảnh khác im lặng trước khi đến dòng/từ đó. Điều này làm dòng/từ đó ngấm, gây chú ý cho người nghe.
Một kiểu nhấn khác là đặt nhịp nghỉ vào nhịp beat số 4, hướng sự chú ý của người nghe vào âm tiết đầu tiên sau chỗ nghĩ đó.
Ví dụ verse của GZA trong bài "Clan in Da Front" của Wu-Tang Clan và verse của 2Pactrong bài "Dear Mama"
https://youtu.be/x124uV2T_ds
https://youtu.be/Mb1ZvUDvLDY
Hết chap 7, kết thúc Part 2.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro