3.7.68

Tháng Bảy lại về với những cơn gió nam xào xạc thổi rung cây, từng

buổi sớm mai dịu mát và từng đêm trăng êm ả giữa rừng. Trong cái nắng

chói chang cháy bỏng, tháng Bảy năm vẫn nặng trĩu đau thương căm thù.

Từ những năm xa xôi, mình đã biết tháng Bảy với những ngày 20, ngày Hội

nghị Hiệp thương. Nhưng nhận thức cho đầy đủ về ngày đó, về cả một quá

trình cách mạng vĩ đại trên mảnh đất Việt Nam ngàn lần anh hùng này thì

hình như mới độ sáu năm nay. Đó là một mùa hè ở Hà Nội, khi đêm tháng

Bảy êm dịu ôm trùm lấy không gian, trên con đường vắng mình từ giã

người chiến sĩ giải phóng quân, tiễn anh lên đường đi vào cuộc kháng chiến

thần thánh. Từ đó đến nay mình đã lớn lên mỗi khi tháng Bảy lại về.

Giờ đây, cũng là một ngày tháng Bảy – giữa núi rừng mình cùng thương

binh chạy càn, chạy càn ở tư thế chiến thắng. Chỉ có những người Việt Nam

chúng ta mới thấy được khí thế chiến thắng dù địch đang đuổi sau lưng, dù

vai nặng trĩu ba lô, dù chân đạp rừng băng suối đi lánh địch.

Bỗng nhớ đến câu thơ của Tố Hữu:

Có nơi đâu trên trái đất này

Như miền Nam đắng cay chung thủy

Như miền Nam gan góc dạn dày,

Nhà thơ của chúng ta đã nói đúng vô cùng. Vì có nơi đâu như mảnh đất

này không? 

Có nơi đâu mà mỗi người dân đều là một dũng sĩ diệt Mỹ,

mảnh đất thấm máu kẻ thù, mỗi gia đình đều mang nặng khăn tang mà vẫn

kiên cường chiến đấu với niềm lạc quan kỳ lạ.

Thùy ơi, vinh dự biết bao khi Thùy được đứng trong đội ngũ chiến đấu

ấy.

5.7. 68

Một người bạn của M. về bệnh xá. Câu chuyện mà anh nói với dụng ý

vun đắp cho quan hệ giữa mình với M. người lại chỉ làm mình thêm tự ái và

buồn. Quả thực M. không xứng đáng với tình yêu chung thủy của mình, tại

sao mọi người lại khuyên mình hãy tha thứ và trở lại vơi M.? Không đâu,

mình không bao giờ chịu một tình yêu chắp vá. M. cũng phải là kẻ chịu van

xin mình tha thứ để được một tình yêu chắp vá. M. nói rằng anh không hề

phạm một sai lầm nào dù nhỏ đối với mình, đó là một lời nói không thực,

chính buổi chia tay nhau cách đây tám năm về trước M. đã nhận sai lầm là

tại sao lại ngỏ tình yêu với một người con gái mà anh biết không nên đặt

vấn đề yêu đương và xây dựng gia đình. Sai lầm đó là khởi đầu để rồi sau

này M. tiếp tục sai lầm nữa.

M. ơi, Nếu anh đọc những dòng này anh sẽ nói sao? Sẽ mất bao nhiêu

đêm để tranh luận cùng em cho ra lẽ.

6.7.68

Những lá thư mộc mạc chân thành vẫn không sao an ủi và làm vơi đi

nỗi nhớ thương của mình. Anh em bè bạn ở đâu cũng nhớ, cũng thương

mình vậy mà sao mình vẫn thấy cô đơn. Mình chưa được đứng trong một

tập thể tiên phong nhất. Trái tim mình thiếu ngọn lửa của Đảng và của tình

yêu sưởi ấm. MÌnh đã đến với Đảng bằng cả con tim chân thành tha thiết,

nhưng hình như sự đáp lại lại không hề như vaỵa.Và với M. - anh cũng đã không xứng đáng. Cuộc đời có ba việc lớn" Lý

tưởng, Sự nghiệp và Tình yêu, chưa việc nào mình đạt được cả. Vì vậy

không buồn sao được.

Những ngày này nhớ nhà vô kể, trong gió rừng mình nghe tưởng như

khóm mía sau nhà đang xao xác trở mình cọ lá vào nhau. Nắng hè chói

chang, mình tưởng như đang cùng bạn bè học tập và vui đùa trong những

chiều hành lang đầy nắng ở bệnh viện Bạch Mai. Bất cứ một hình ảnh, một

âm thanh nào cũng đều có thể gợi lại những ngày sống trên miền Bắc Xã

hội Chủ nghĩa. Bây giờ ngoài ấy ra sao? Ba má làm việc có thoải mái

không? Có gặp vướng mắc gì trong công tác không? Ba má yêu thương ơi,

đứa con gái mà ba má đã cưng từ thuở nhỏ ấy bây giờ đang thật sự bước

vào một cuộc đời, một cuộc đời thực tế hết sức với đầy đủ mọi mặt: Yêu

thương, căm giận, tin tưởng, đau buồn, một cuộc đời có đầy đủ máu, nước

mắt, mồ hôi và cả thắng lợi giành được từ trong muôn vàn gian khổ ấy.

Ba má có tin rừng con sẽ vượt qua được không? Đứa con gái đa sầu đa

cảm nhưng lại giàu niềm vui và nghị lực của ba mé sẽ thắng. Đó là một lời

hứa nghiêm túc đó ba má à.

8.7.68

Mấy bức tranh và dòng chữ đơn sơ của Mùi gửi tặng làm cho mình cảm

thấy bâng khuâng. "Lần này mình không viết cho TT một bức thư khong

phải vì mình không thương yêu người bạn gái rất quý của mình...". Vậy thì

vì sao hở Mùi? Tâm tình những đứa tiểu tư sản bao giờ cũng phức tạp. Có

điều lạ là mình vẫn muốn như vậy hơn chỉ giản đơn rành mạch chất phác

như người nông dân.

Tính tiểu tư sản của mình còn ở đó đó, chứ không phải như họ nói mình

tác phong tiểu tư sản đâu. Tiểu tư sản gì đâu trong tác phong khi mà mình

hòa mình được khắp trong mọi tầng lớp nhân dân.

11.7.68

Một đêm dài nói chuyện với Luân - một học sinh trong lớp bổ túc y tá.

Những buổi nói chuyện thế này đã bồi đắp cho tình thương của mình thêmphong phú, đã xây dựng cho mình một ý thức về sự giác ngộ cách mạng và

về nhân sinh quan của một người cộng sản.

Hơn những bài lý thuyết, cuộc đời Luân là một bài học về những vấn đề

ấy. Từ mười tuổi đầu, Luân đã biết làm cách mạng, em biết nỗi căm thù của

một gia đình bị cô lập trước chính quyền Mỹ, em biết nỗi thương bà già,

thương mẹ trẻ em thơ đang chịu muôn vàn đau khổ dưới chế độ của chúng.

Và em đã đi, đêm đêm băng rào của ấp chiến lược, đưa tin cho cán bộ. Rồi

mới mười lăm tuổi đầu em cầm súng tham gia du kích, từ ấy đến nay bàn

tay của cậu bé hai mốt tuổi ấy đã bao lần bắn gục giặc Mỹ và cũng đã bao

lần đỡ trên tay những đồng chí của mình ngã xuống trên mảnh đất quê em.

Cả mùa khô năm qua Luân đã trụ bám cùng đồng đội du kích Phổ Vinh,

ngày nằm công sự, đêm đi làm công tác. Mưa gió phong sương đã đọng lại

trên khuôn mặt của tuổi hai mươi. Luân hơi già trước tuổi và già hơn rất

nhiều so với tuổi đời. Mình thương Luân, phục Luân, tuy Luân còn có một

số nhược điểm nhưng đó là một trong những người dân Việt Nam anh hùng.

Đêm khuya, đài phát thanh đã hết nói từ lâu nhưng hai chị em vẫn còn

thao thức, mỗi người một ý nghĩ. Mình nghĩ đễn ngày hòa bình, mình mong

ước Luân cũng như muôn nghìn thanh niên miền Nam đã hai mươi năm

ròng đắng cay gian khổ sẽ còn sống còn được hưởng những ngày hạnh phúc

ấy. Còn Luân, em nghĩ gì hở em? Hãy nuôi mãi niềm tin hy vọng của tuổi

trẻ. Chị không muốn thấy sự khổ đau đọng lại trong đôi mắt còn thoáng nét

thơ ngây của em đâu.

14.7.68

Được tin cha chết, Thuận ngã trên giường khóc nức nở. Tiếng khóc cố

kìm lại vẫn bật lên, tiếng khóc của một người con trai đầy nghị lực như

Thuận làm mình thấy xót xa như thấy ai đó xát muối vào ruột. Thương

Thuận vô vàn mà chẳng biết nói gì với Thuận.

Thuận mồ côi mẹ từ nhỏ, người cha cặm cụi nuôi ba đứa con, người chị

gái của Thuận mới bị pháo bắn chết cách đây hơn nửa tháng, bỏ lại bốn đứa

con thơ dại. Đó phải chăng là nỗi buồn thỉnh thoảng hiện lên trong đôi mắt

rất đẹp của người con trai trẻ tuổi ấy. Thuận còn một em gái, đứa em từ lúc

chưa đến tuổi trưởng thành cũng đã từ lâu thoát ly đi theo du kích và theo

anh đi làm cách mạng.Ngay từ buổi đầu gặp gỡ, mình đã cảm thấy mến thương Thuận, không

phải vì thấy Thuận có gương mặt của Ác tơ13 khi anh còn là sinh viên, mà

vì tính nết chăm học chăm làm, biết đối xử có tình có lý với mọi người

xung quanh của Thuận.

Bây giờ biết nói gì để an ủi Thuận được đây? Cha Thuận chết, ai sẽ nuôi

mấy anh em thoát ly đi công tác, nhà cửa ruộng vườn sẽ bỏ cho ai. Chính

mình mình cũng chẳng hiểu sẽ giải quyết ra sao để trọn vẹn đôi đường.

Thuận đang ngồi trước mắt mình, đôi mi dài chớp chớp cố giấu nỗi nghẹn

ngào nhưng giọng nói vẫn hơi đứt quãng. "Chị cho em về nhà giải quyết

sắp xếp việc gia đình mấy bữa rồi sẽ lên, nhà em bây giờ trâu bò ruộng đất

chỉ còn em giải quyết, chị thông cảm cho em". Không hiểu Thuận còn định

nói gì nữa không mà câu nói dừng lại tại đó.

Vuốt nhẹ trên đôi tay đang nóng bừng vì sốt rét của Thuận, mình cũng

nghẹn lời: "Em cứ về lo giải quyết cho xong công việc nhà, vấn đề học tập

em đừng lo, chị và lớp sẽ lo tất cả cho em. Mong sao em vững vàng trong

công tác và học tập".

Đi nghe em, đi cho vững trên con đường máu lửa nhưng vô cùng vinh

quang mà em đã chọn.

18.7.68

Nhận được mười lá thư miền Bắc một lúc. Mỗi người một vẻ nhưng tất

cả đều toát lên niềm thương yêu tha thiết đối với mình và mỗi ngwoif mỗi

nét vẽ thành một bức tranh sôi động về miền Bắc anh hùng. Miền Bắc thân

yêu vẫn khỏe mạnh vươn lên trong bom rơi lửa đạn. Chiến tranh không hề

làm chậm bước đi của đất nước ta trên đường chiến thắng. Đất nước như

một người trai đầy nghị lực, dù vết thương đau nhưng chàng trai vẫn đi nụ

cười trên môi và niềm tin trong đôi mắt. Mình đã gặp biết bao người trai

như vậy trên đất miền Nam anh hùng này và hôm nay, qua những lá thư

miền Bắc, hình ảnh chàng trai ấy lại hiện lên vĩ đại và sinh động.

20.7.68Những ngày bận rộn công tác dồn dập, thương ít, mọi người trong bệnh

xá đều hết sức vất vả. Riêng mình trách nhiệm càng nặng nề hơn bao giờ

hết, mỗi ngày làm việc từ sáng tinh mơ cho đến đêm khuya. Khối lượng

công việc quá lớn mà người không có nên một mình mình vừa phải phụ

trách bệnh xá, vừa lo điều trị, vừa giảng dạy. Vô cùng vất vả và cũng còn

nhiều khó khăn trong công việc, nhưng hơn bao giờ hết mình cảm thấy rằng

mình đã đem hết tài năng sức lực của mình để cống hiến cho cách mạng.

Đôi mắt người thương binh hôm nào đau nhức tưởng như bò hôm nay cũng

đã sáng lại một phần. Cánh tay anh bộ đội sưng phù đe dọa chảy máu bây

giờ cũng đã lành lăn. Những cánh tay xương gãy rời cũng đã liền lại... Đó

chính là nhờ sức lực của mình và những người y tá đêm ngày lăn lộn trong

công tác bên giường bệnh.

Và với những học sinh, mình cũng đã đem lại những điều quý giá trong

lý luận về y học. Mình đến với lớp không phải chỉ vì tinh thần trách nhiệm

mà bẳng cả tình thương của một người chị đối với những đứa em đã chịu

biết bao thiệt thòi đau khổ vì bọn bán nước nên không tìm đến với khoa học

được. Thương biết mấy những Thuận, những Liên, những Luận, Xuân,

Nghĩa mỗi người một hoàn cảnh nhưng đều rất giống nhau: Rất ham học,

rất cố gắng để đạt mức hiểu biết cao nhất. Thuận mới vừa khóc cha chết,

hai chiếc tang còn nặng trên ngực nhưng nụ cười đã trở lại trên đôi môi

nhợt nhạt – Thuận đã hát đã cười đã sôi nổi thảo luận, nhìn Thuận mình biết

bao mến thương và cảm phục.

Liên vừa lo học vừa lo làm việc trong bệnh xá. Liên lặn lội trong mọi

công việc từ sớm đến tối như một con chim nhanh nhẹn vui cười đi đầu

trong mọi gian khổ - đó cũng là hình ảnh mình cần học tập.

Kể làm sao cho hết những người anh hùng vô danh mà mảnh đất miền

Nam đau thương khói lửa này đã tạo nên họ.

25.7.68

Một buổi ngồi trên giường bệnh của Lâm, Lâm bị một mảnh đạn cối cá

nhân xuyên vào tủy sống, mảnh đạn ác nghiệt đã giết chết một nửa người

Lâm - từ nửa ngực trở xuống. Lâm hoàn toàn bại liệt, lở loét và biết bao

nhiêu đau đớn hành hạ Lâm.Lâm năm nay hai tư tuổi, là một cán bộ y tế xuất sắc của Phổ Văn. Ban

Dân y huyện mới rút Lâm về bổ sung chưa được một tháng, trong lần đi

công tác vừa qua địch càn đến, Lâm xuống công sự nhưng khi tay anh vừa

mở nắp hộp công sự thì bọn Mỹ đã đến sát sau lưng, một mảnh đạn nhỏ đã

giết hại đời Lâm một cách đau đớn. Lâm chưa chết nhưng chỉ còn nằm để

chờ chết. Đứt tủy sống trong điều kiện ở miền Bắc còn bó tay nữa là ở đây.

Lâm biết điều đó nên đau khổ vô cùng. Chiều nay ngồi bên Lâm, Lâm

đưa lá thư của Hạnh (người vợ trẻ của Lâm) cho mình coi rồi khẽ nói với

mình:

"Chị ơi, các chị tận tình, gia đình tần tình nuôi em để làm gì? Trước sau

em cũng chết, em có sống cũng chỉ làm khổ các chị và gia đình mà thôi".

Một giọt nước lăn dài trên gò má gầy ốm của Lâm.

Thương Lâm vô cùng mà chẳng biết nói sao. Nếu đặt mình vào hoàn

cảnh của Lâm chắc mình cũng nói như vậy mà thôi. Nhưng không lẽ không

động viên Lâm... Ôi! Chiến tranh! Sao mà đáng căm thù đến vậy và đáng

căm thù vô cùng là những con quỷ hiếu chiến. Vì sao chúng lại thích đi tàn

sát bắn giết những người dân hiền lành, giản dị như chúng ta. Vì sao chúng

đang tâm giết chết nhữngthanh niên còn đang tha thiết yêu đời, đang sống

và chiến đấu với bao mơ ước như Lâm, như Lý, như Hùng và nghìn vạn

người khác nữa?

27.7.68

Anh Khả14 bị bắt rồi!

Buồn biết bao nhiêu, anh Khả mới hôm nào đó nắm tay Thùy thân thiết,

bàn tay của người anh đồng hương, đồng nghiệp ấm nóng thân tình. Mới

hôm nào đó hai anh em lui cui bên bàn mổ, nét chữ anh còn in đậm trên

bệnh án. Hôm nay anh đang nằm ở đâu? Trong một chiếc cùm nặng trĩu hay

trong phòng tra tấn của một nhà giam nào? Buổi sáng hôm ấy (20 tháng 7)

ra đi, chắc anh không bao giờ nghĩ rằng mình sẽ sa vào tay giặc nên anh

chào mọi người với nụ cười đùa vui. Anh nắm tay mình nói khẽ "Anh đi

nghe Thùy", rồi đi xa mấy bước anh nói to hơn "Độ mười bữa nữa anh về,

nhiều lắm là mười lăm bữa". Anh Khả mến thương ơi, đến bây giờ Th. càng

thấy quý anh, thương anh hơn bao giờ hết. Tình thương mộc mạc rất đỗichân tình ấy có từ những buổi Thùy còn quàng chiếc khăn đỏ trên vai, từ

những ngày anh còn là chú Khả. Nhớ anh, Thùy nhớ cả một chuỗi ngày êm

ấm. Ở đó có một căn nhà xinh, có đôi mắt đen tròn của bé Kim... Có bao

giờ gặp anh nữa không hở anh? Ba lô anh còn đây, mỗi khi nhìn thấy nó,

Thùy thấy đau nhói trong lòng.