Chương II: Học thuyết giá trị thặng dư.

Câu hỏi:

Trình bầy quá trình sản xuất giá trị thặng dư, từ đó phân tích bản chất của giá trị thặng dư?

Trả lời:

Để hiểu rõ quá trình sản xuất giá trị thặng dư, ta nghiên cứu ví dụ sau:

- Để sản xuất sợi thì chủ tư bản cần mua các yếu tố đầu vào:

+ Tư liệu sản xuất: 10kg bông= 10$

Khấu hao máy móc để chuyển 10kg bông sang dạng sợi = 2$

+ Sức lao động: 3$/ngày

- Giả định

+ Nhà tư bản mua đúng giá trị

+ Công nhân mất 4h kéo 10kg bông thành 1kg sợi

+ Trong 4h người công nhân tạo ra một giá trị mới bằng giá trị sức lao động là 3$

- Trong 4h đầu:

+ Bằng lao động cụ thể, người công nhân chế biến hết 10kg bông thành 1kg sợi. Giá trị của bông được bảo tồn và chuyển sang giá trị của 1kg sợi là 10$. Giá trị của máy móc bị hao mòn cũng được chuyển sang giá trị của sợi là 2$.

+ Bằng lao động trừu tượng, người công nhân tao ra một giá trị mới bằng giá trị sức lao động là 3$, cũng chuyển vào giá trị 1kg sợi.

+ Kết thúc 4h lao động, nhà tư bản có trong tay 1kg sợi với giá trị là 15$

( giá trị cũ 12$ + giá trị mới 3$).

Nếu quá trình lao động dừng lại ở đây thì nhà tư bản sẽ không còn gì sau khi khấu trừ hết các yếu tố sản xuất đã mua, nhà tư bản không có lợi. Do đó phải bắt công nhân lao động thêm. Giả sử, thời gian làm thêm là 4h.

- Trong 4h sau:

+ Yếu tố đầu vào: 10$ bông, 2$ khấu hao máy móc, sức lao động đã có sẵn. Quá trình sản xuất lại diễn ra như 4h đầu.

+ Kết thúc 4h sau, nhà tư bản thu được 1kg sợi (15$). Khi khấu trừ 10$ ( bông), 2$ ( khấu hao máy móc), dôi ra 3$ là kết quả do công nhân tạo ra nhưng họ không được trả công, mà thuộc về nhà tư bản, đó là giá trị thặng dư.

Vậy quá trình sản xuất giá trị thặng dư là quá trình sản xuất ra giá trị vượt khỏi điểm mà tại đó đã tạo ra một lượng giá trị mới ngang bằng giá trị sức lao động. Đây vừa là quá trình lao động vừa là quá trình tạo ra và làm tăng giá trị.

Bản chất của giá trị thặng dư: phản ánh mối quan hệ giữa người với người, giữa nhà tư bản với người công nhân, giữa bóc lột và bị bóc lột