a) KHÁI NIỆM CHẤT
- Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng, là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính làm cho sự vật là nó chứ không phải cái khác.
b) KHÁI NIỆM LƯỢNG
- Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển cũng như các thuộc tính của sự vật, hiện tượng.
c) MỐI QUAN HỆ giữa sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất
- Chất và lượng là 2 mặt thống nhất trong một sự vật, hiện tượng, chúng không tách rời nhau mà tác động qua lại lẫn nhau một cách biện chứng. Chất là mặt tương đối ổn định, còn lượng là mặt thường xuyên biến đổi; sự thay đổi về lượng tất yếu dẫn đến sự chuyển hóa về chất của sự vật, hiện tượng.
- Ở một giới hạn nhất định, sự thay đổi về lượng chưa dẫn đến sự thay đổi về chất. Giới hạn mà sự thay đổi về lượng chưa làm chất thay đổi được gọi là "độ".
+ ĐỘ : chỉ tính quy định, mối liên hệ thống nhất giữa chất và lượng, là khoảng giới hạn mà trong đó sự thay đổi về lượng chưa làm thay đổi căn bản chất của sự vật, hiện tượng.
- Khi lượng thay đổi đến một giới hạn nhất định tất yếu dẫn đến sự thay đổi về chất. Giới hạn đó được gọi là "điểm nút".
- Sự thay đổi về lượng khi đạt tới điểm nút, với những điều kiện nhất định tất yếu sẽ dẫn đến sự ra đời của chất mới. Đây chính là "bước nhảy" trong quá trình vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng.
+ BƯỚC NHẢY là sự kết thúc một giai đoạn vận động, phát triển; đồng thời, đó cũng là điểm khởi đầu cho một giai đoạn mới, là sự gián đoạn trong quá trình vận động, phát triển liên tục của sự vật, hiện tượng.
* NỘI DUNG CỦA QUY LUẬT LƯỢNG, CHẤT : mọi sự vật đều là sự thống nhất giữa lượng và chất, sự thay đổi dần dần về lượng tới điểm nút sẽ dẫn tới sự thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng thông qua bước nhảy; trên nền tảng chất mới sẽ bắt đầu biến đổi về lượng mới cho phù hợp với nó để có sự thống nhất mới giữa lượng và chất...quá trình đó diễn ra liên tục làm cho sự vật, hiện tượng không ngừng biến đổi.
d) Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN
- Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn phải chú ý tích lũy dần những thay đổi về lượng, đồng thời phải biết thực hiện kịp thời những bước nhảy khi có điều kiện chín muồi.
- Chống lại quan điểm tả khuynh : chủ quan, nóng vội, duy ý chí, khi lượng chưa biến đổi đến điểm nút đã thực hiện bước nhảy.
- Chống lại quan điểm hữu khuynh : bảo thủ, trì trệ, khi lượng đã biến đổi đến điểm nút nhưng không thực hiện bước nhảy.
- Phải có thái độ khách quan và quyết tâm thực hiện bước nhảy khi hội tụ đủ các điều kiện chín muồi.
- Phải thấy được tính đa dạng của bước nhảy, có thái độ ủng hộ bước nhảy, tạo mọi điều kiện cho bước nhảy thực hiện kịp thời.