Trước đó, khi Hiến Tông vừa đăng cơ, quân Ngưu Hống đã xâm phạm biên cương nước ta, Thượng hoàng thân chinh và đại thắng.

Đến năm Khai Hựu thứ 6, quân Ai Lao lăm le bờ cõi phía Tây của ta. Thượng Hoàng lại phải xuất chinh, nhưng chưa đánh thì giặc đã tự tan. Năm sau, Ai Lao lại tiếp tục gây hấn, Thượng hoàng bị đau mắt, các triều thần dâng sớ can ngăn, ngay cả vua Hiến Tông cũng nghĩ nên hoãn lại. Vì thế mà Thượng hoàng tức giận, ở trên triều chửi mắng:

"Lũ ngu xuẩn! Khi xưa bao nhiêu trận đại thắng, nay trẫm chỉ bị đau mắt các ngươi lại bỏ qua lũ giặc đó. Há phải chăng thiên hạ sẽ cười chê trẫm hèn nhát, yếu đuối? Giang sơn là ông cha dùng máu để đổi, bọn xâm lược hung tàn như thế, lũ quan binh triều đình các ngươi đứng nhìn dân chúng lầm than như thế sao?"

Ai nấy cũng đều im răm rắp. Hiến Tông sợ hãi cũng chỉ lên tiếng xin lỗi, nguyên phi chạy đến chỗ Lệ Thánh xin xỏ, lại bị nàng nói một câu rồi nhốt ở điện của ả:

"Hậu cung không can chính."

Thế là năm đó, Thượng hoàng lại dẫn binh một lần nữa bảo vệ giang sơn, sai Đoàn Nhữ Hài đi đánh bản doanh. Vì khinh suất, Đại Việt thua to, Đoàn Nhữ Hài tử trận, Thượng Hoàng dốc hết sức chống đỡ, cuối cùng cũng có thể đánh tan quân Ai Lao, mãi không dám dòm ngó đến Đại việt nữa. Tháng 2 âm lịch năm 1336, Thượng Hoàng trở về Thăng Long thì nhận được tin Thái Thượng hoàng hậu đã mang thai, vui mừng thiết yến lớn, bá quan đến chúc mừng.

Mấy năm nay, Lệ Thánh không nóng không lạnh, giữ đúng chừng mực với Thượng hoàng, cũng ít cười hơn trước. Trong lòng Thượng hoàng hiểu rõ, luôn muốn tìm cơ hội nói chuyện nhưng nàng cứ mãi né tránh. Cho đến lúc nàng dìu Thượng hoàng về lại cung Thánh Từ, trong cơn say, Thượng hoàng ôm lấy nàng, nói:

"Huy Thánh, nàng đừng có thái độ như thế với trẫm nữa! Nàng có thể đánh trẫm, mắng trẫm nhưng xin nàng đừng không nóng không lạnh, đừng bỏ mặc trẫm!"

"Thượng hoàng, người say rồi. Thần sẽ hầu hạ người nghỉ ngơi!" - nàng cố gắng thoát khỏi vòng tay của Minh Tông nhưng không được

"Huy Thánh, trẫm xin lỗi! Đêm nào khi ngủ, trẫm đều mơ thấy Quốc phụ, lòng lại cảm thấy ân hận không nguôi. Trẫm có lỗi với nàng, có lỗi với toàn bộ Huệ Vũ vương phủ. Trẫm không hi vọng nàng tha thứ, chỉ mong chúng ta có thể trở lại làm một đôi phu thê bình thường, sống một cuộc đời an nhàn. Có được không?"

Thượng hoàng khóc nấc lên như một đứa trẻ. Lệ Thánh không kìm được cũng rơi nước mắt, nhưng vẫn cố gắng giữ sắc mặt lạnh:

"Sai và sửa sai là chuyện tốt. Nhưng xin chúa thượng thứ lỗi, Lệ Thánh không cách nào có thể đối mặt với người. Giữa ta và người giờ đây chỉ còn hai chữ 'bổn phận'. Ta là Thái Thượng hoàng hậu, người là Thái Thượng hoàng, mệnh trời sắp đặt không thể trở thành một đôi phu thê bình thường. Gánh nặng trên vai chúng ta quá lớn, đến mức nhiều lúc ta không thể thở nổi. Sau này, người không cần đến nữa, cũng không cần dụng tâm cho ta. Lệ Thánh...gánh không nổi!"

"Nàng đáng nhận những điều đó, là trẫm nợ nàng."

"Món nợ này...ta không tính, người cũng không cần phải trả nữa! Chúa thượng, người về đi!"

Ý tứ của nàng Minh Tông đã rõ. Miệng nói không tính, nhưng liệu trong lòng ra sao? Không ai rõ.

Thượng hoàng buông tay, loạng chạng rời đi. Ngọc Nhi đi vào đỡ Lệ Thánh, ôm nàng vào lòng, nói:

"Thái Thượng hoàng hậu, bảo trọng phụng thể, người còn đang mang thai."

"Ngọc Nhi, em nói đúng, hoàng cung không phải nơi ta thuộc về. Đáng lẽ, ban đầu ta nên an phận thủ thường làm Uy Túc công phu nhân thì hay biết mấy."

"Thái Thượng hoàng hậu, người không sai vì người là công chúa, lúc ấy người không còn sự lựa chọn. Em hiểu."

"Nhưng mà....cha đã bị ta hại chết!"

"Vương gia sẽ không trách người đâu. Mau, em đỡ người đi nghỉ ngơi!"

________________

Tháng 11 năm 1336, Thái Thượng hoàng hậu hạ sinh thập hoàng tử Trần Hạo nhưng thân thể yếu ớt, ngự y bảo là do trong quá trình mang thai nàng u uất quá độ, tâm trạng nặng nề nên ảnh hưởng đến đứa bé. Lệ Thánh vô cùng tự trách và cũng yêu thương đứa con này nhiều hơn hẳn.

Vài tháng sau, vào năm Khai Hựu thứ 9, Hiến Tông vừa được 18 tuổi, nạp Hiển Trinh công chúa, trưởng nữ của Huệ Túc vương Trần Đại Niên, làm Thần phi. Khắp hoàng cung đều treo đèn kết hoa chúc mừng, Hiển Trinh sau khi nhập cung cũng đến cung Thánh Từ bái kiến Thái thượng hoàng hậu. Vừa bước vào, hình ảnh của Thần phi khiến nàng nhớ đến công chúa Huy Thánh năm xưa, xúc động nói:

"Ta không mong con gánh vác quá nhiều trọng trách, cũng mong rằng phu thê con hòa thuận, sẽ không có sai lầm nào hết."

"Đa tạ lời chỉ giáo của mẫu hậu. Nhi thần sẽ cố hết sức khai chi tán diệp cho hoàng gia, không làm người và phụ hoàng thất vọng."

"Khai chi tán diệp? Đúng, đấy là bổn phận của hậu phi. Ta cũng đã từng nghĩ như thế!"

Đột nhiên, bầu không khí rơi vào trầm tư, Hiển Trinh vội vàng nói:

"Nếu không còn việc gì thì nhi thần xin phép cáo lui!"

Nàng gật đầu, rồi nhẹ nhàng cảm thán: "Con bé...thật giống Huy Thánh năm nào! Vẫn chưa biết thế nào là hoàng quyền và lợi ích."

Cùng năm đó, Đại Việt cũng đã đại thắng quân Ngưu Hống tại Đà Giang, bờ cõi được giữ vững.

_______________

Cứ ngỡ cuộc đời lại cứ thế trôi qua thì sóng gió lại ập đến. Năm Khai Hựu thứ 13, Hiến Tông mới 22 tuổi mất tại cung Quan Triều, để lại Thần phi Trần thị và một công chúa. Thượng hoàng đau lòng không nguôi, nguyên phi khóc đến ngất đi. Tiếc thay cho một ông vua hiền của đất nước! Trong quá trình trị vì của mình, Hiến Tông tuy không trực tiếp giải quyết hết tất cả mọi chuyện nhưng vẫn chứng minh được tài đức của mình khi trọng dụng trung thần, rời xa nịnh thần, cả đời sống thanh bạch.

Hiến Tông mất, việc lập ai làm hoàng đế lại khiến các triều thần bàn tán sôi nổi. Hiện giờ, Thượng hoàng đã có hai đích tử: Trần Nguyên Dục và Trần Hạo. Ngài hỏi Lệ Thánh, nàng chỉ bảo đều nghe theo ý của Thượng hoàng. Triều thần ngỏ ý muốn lập đích trưởng tử nhưng ngài nói:

"Nguyên Dục tuy là đích trưởng tử nhưng ngông cuồng, đam mê sắc dục, không xứng làm quân. Hạo nhi tuy nhỏ tuổi nhưng tư chất thông minh, đáng lập."

Và thế rồi, ngày 21 tháng 8 năm 1341, Trần Hạo 6 tuổi lên ngôi hoàng đế, tự xưng là Dụ Hoàng, đặt niên hiệu Thiệu Phong, mọi quyền hành vẫn được Thượng hoàng quyết định.

Ngọc Nhi vui mừng báo tin cho Lệ Thánh lúc nàng đang lễ phật. Sau khi nghe tin, nàng chỉ nói:

"Ai làm quân ai làm thần, trời cao sẽ định đoạt. Ta...không quan tâm!"

"Nhưng đó là con trai người mà?"

"Hạo nhi là con ta, cũng là con của Thượng hoàng."

Nghe xong câu này, Ngọc Nhi không nói lời nào nữa. Nàng biết rõ Lệ Thánh đã buông bỏ mọi thứ rồi, giờ đây người chỉ chuyên tâm ăn chay niệm Phật, âm thầm cầu phúc cho Đại Việt được hưng thịnh, con cháu được hạnh phúc, không giống như người, sống trong ân hận suốt một đời.

Bỗng chợt, nàng nhớ đến Thần phi của Hiến Tông, bèn mạo muội đến thăm nó. Linh cữu của Hiến Tông vẫn còn ở kinh thành, cũng không biết khi nào mới đem đi an táng. Hiển Trinh ôm con ngồi trong Phụng Tiên điện, im lặng không nói gì. Thấy nàng đến, Thần phi cúi đầu hành lễ:

"Bái kiến mẫu hậu!"

Nàng ra hiệu cho Hiển Trinh miễn lễ rồi tự mình dâng một nén hương cho Hiến Tông, nét mặt hiện rõ sự nuối tiếc. Tiểu công chúa nằm trong vòng tay mẹ, ngoan ngoãn ngủ yên. Con bé còn quá nhỏ, chưa nhận thức được tình cảnh hiện tại. Lệ Thánh lên tiếng hỏi:

"Con dự định sẽ ở đây mãi sao? Đã mấy ngày chưa ăn gì, không lo cho mình cũng phải lo cho Thiên Nhân (1) chứ?"

"Mẫu hậu, người đã từng tuyệt vọng chưa? Cứ ngỡ quan gia sẽ mãi mãi bên cạnh con, ấy vậy mà... Người đi nhanh quá, con theo không kịp!" - Hiển Trinh bật khóc

Tuyệt vọng sao? Lệ Thánh cười nhẹ, đáp:

"Phu thê con thâm tình, ai gia hiểu rõ. Chỉ là, sinh tử do trời định đoạt, chúng ta ai cũng không lường trước. Vượng nhi cũng không muốn nhìn con tiều tụy đến mức này."

Hiển Trinh nhìn Thiên Nhân, lại nhìn nàng, rồi gật đầu:

"Đa tạ mẫu hẫu đã chỉ điểm! Nhi thần đã rõ!"

"Mau về cung đi!"

Hiển Trinh bồng con rời khỏi. Lệ Thánh nhìn theo bóng nàng ấy, thở dài: "Có lẽ cảm giác mà ai gia từng trải qua còn tệ hơn cả tuyệt vọng."

___TO BE CONTINUED___

Chú thích:

(1): Thiên Nhân là hiệu đúi tự đặt do trong chính sử chỉ nhắc đến Hiến Tông có 1 người con gái, nhưng không ghi rõ là tên gì. Mong mọi người bỏ qua!