Câu 5: Trình bày triều chứng LS, chẩn đoán, điều trị u hỗn hợp tuyến nước bọt mang tai

Dịch tễ học

- Là u hay gặp nhất trong các loại u TNB và thường gặp ở mang tai

- 50% các u TNB hoặc 90% các u lành tính vùng mang tai

- Đặc điểm: - Lành tính

- Tiến triển chậm

- Dễ tái phát

- Có thể biến ác tính nếu không được điều trị

Bệnh sinh: u thực thụ của TNB, tổ chức đệm LK thay đổi do các tác dụng tiết từ tổ chức tuyến (Massom)

Triệu chứng LS: u hỗn hợp TNBMT điển hình chia làm 3 giai đoạn

- Giai đoạn đầu:

• Khối sưng phồng tự nhiên dưới dái tai/trước nắp tai/phía trong góc hàm

• Kích thước nhỏ, Ф ≈ 1cm, không đau, sờ chắ, di động dễ, không dính da

• Ấn u vào XH có thể thấy cảm giác sụn trên xương (dấu hiệu Nelaton)

• Lỗ ống Stenon bình thường

• Không sờ thấy hạch

- Giai đoạn toàn phát: sau thời gian dài, vài năm → 10 năm, BN thường 40 - 50t

• U to dần, không đau, không ảnh hưởng sức khỏe

• U to bằng nắm tay ở vùng mang tai → biến dạng mặt → BN đến khám

• Da căng, nhiều chỗ gồ cao, màu sắc da bt

• Sờ: u ranh giới rộng, còn rõ ở phần nông, mật độ không đều (chỗ rắn, chỗ mềm)

- Giai đoạn cuối và các triệu chứng thoái hóa: đột nhiên vài tháng trở lại

• U ảnh hưởng đến sức khỏe của BN và to ra

• Đau, lan lên tai, thái dương, u tai

• Sờ thấy u dính nhiều vào bề sâu

• Da phần nào dính vào u, có thể loét

→ e ngại sự thoái hóa ác tính

• Có thể liệt mặt do u xâm lấn vào DTK VII

Tiến triển:

- Chậm, kéo dài,vài năm đến vài chục năm

- Chuyển thành ác tính: có thể âm ỉ hoặc xuất hiện triệu chứng đau tự nhiên

- Liệt dây VII nhánh dưới

- U to ra, dính ở sâu và với da, có thể loét

Cận lâm sàng:

Sialography: chụp TNB sau bơm thuốc cản quang

- Vùng có u thuốc cản quang không vào được

- Các ống TNB giãn rộng và vài ống bị cụt

→ hình ảnh quả bóng nằm trong lòng bàn tay

Giải phẫu bệnh:

- Đại thể: - U nổi gồ, thường 1 khối, có vỏ giả, do tổ chức tuyến lành

- Đôi khi khá to, có các bướu, có thể khu trú ở 1 điểm nào đó của tuyến

- Bổ tuyến: - Cấu trúc có thể trắng đồng đều hoặc có vách, có nhiều thùy

- Đôi khi trong, đôi khi trắng hồng và mủn, có nhiều ổ chảy máu

- 1 số ca có thể có các nang nhỏ chứa chất kính

- Vi thể: u gồm tổ chức liên bào và chất đệm liên kết

- Liên bào xuất phát từ liên bào túi tuyến hay ống tiết

- Làm thành những nhân hay những bè TB trụ khối ái toan, ai kiềm, TB liên bào cơ

- Đôi khi là những liên bào dị sản hoặc không biệt hóa

- Chất đệm thay đổi thường có tính chất phù nề, gồm các diện thể trong hay thể nhầy

- TB liên bào nằm giữa chất đệm, ít có nhân chia, không có tế bào dị hình

Chẩn đoán

- ∆+: bệnh tiến triển chậm, dựa vào triệu chứng LS, CLS

- ∆≠:

• U lành tính khác như u Warthin, u tuyến đơn hình

• U ác: K biểu mô tuyến

Điều trị

- Không cần sinh thiết trước

- Giai đoạn đầu và giai đoạn toàn phát: cắt rộng toàn bộ tuyến có bảo tồn dây VII

- Giai đoạn thoái hóa ác tính: cắt bỏ toàn bộ tuyến + nạo vét hạch

Tiên lượng: Tái phát nếu cắt không hết