Về luyện nghe

Giống như phương pháp học thuộc từ vựng, chúng ta cũng có vô số phương pháp luyện nghe: Có người thích luyện nghe bằng phương pháp ám tả (*), có người lại thích luyện nghe bằng phương pháp xem phim như phim truyền hình Mỹ chẳng hạn. Tôi cho rằng, không có phương pháp nào là tốt hoàn toàn, cũng không có phương pháp nào là xấu hoàn toàn. Bạn nên lựa chọn cụ thể một phương pháp dựa vào thói quen học tập của mình. Quan trọng nhất là bạn cần lựa chọn phương pháp luyện tập phù hợp nhất và kiên trì theo đuổi nó. Phương pháp luyện nghe của tôi là Intensive Listening theo giáo trình Nhập môn nghe tiếng Anh và chương trình phát thanh tiếng Anh.

Phương pháp này rất phù hợp với tôi. Nhờ vậy, khi kiên trì luyện tập suốt ba năm trời, tôi đã đạt được bước tiến lớn trong việc nâng cao kỹ năng nghe. Nhưng, liệu rằng phương pháp này có thật sự phù hợp với bạn không? Câu trả lời là có thể có mà cũng có thể không, bởi vì không có một phương án nào có thể làm chuẩn cho tất cả mọi người. Bạn cần thu nhận và học tập phương pháp của tôi một cách có chọn lọc, có phản xạ. Bạn chỉ có thể từ từ tìm ra một phương pháp luyện nghe thuộc về mình, phù hợp với mình thông qua quá trình không ngừng thực hành, không ngừng thử nghiệm.

(*) Ám tả: Phương pháp viết lại từng câu, từng chữ người khác đọc, chứ không được nhìn vào văn bản.

Về lựa chọn tài liệu học tập

Lựa chọn tài liệu học tập cũng giống như lựa chọn phương pháp học tập, quan trọng là các bạn "thấy vừa mắt". Các bạn cần phải hiểu rõ một đạo lý: Khi chọn tài liệu học tập, bất kể bạn dùng cuốn sách nào, mua ấn bản nào, mua sách của nhà xuất bản nào, điểm quan trọng nhất là phải tìm hiểu thấu đáo cuốn sách đó. Tôi sử dụng cuốn Nhập môn nghe tiếng Anh, và nghe đài VOA, đài BBC, điều đó không có nghĩa chúng là con đường duy nhất giúp bạn nâng cao kỹ năng nghe, cũng không có nghĩa bạn chỉ cần sử dụng chúng là hoàn toàn có thể nâng cao kỹ năng nghe của bạn, đặc biệt, điều đó càng không có nghĩa các tài liệu khác không thể đạt được hiệu quả tương tự hay tốt hơn tài liệu này. Sau khi tìm được tài liệu mình thích và phù hợp với mình, bạn cần kiên định sử dụng chúng, cho đến khi nghiên cứu thấu triệt cuốn sách đó rồi, bạn mới đi mua cuốn khác. Nếu bạn không nghiên cứu nghiêm túc cuốn sách đó, không nắm rõ những gì viết sẵn trong cuốn sách đó trong lòng bàn tay, thì cho dù bạn sử dụng ấn bản vô địch do thượng đế biên soạn, thiên đường xuất bản, cũng chưa chắc có hiệu quả.

Khi luyện nghe, ngoài mấy loại tài liệu kể trên ra, tôi chưa từng sử dụng một loại tài liệu nào khác, nên tôi không có quyền bàn luận về tính hiệu quả của các loại tài liệu đó. Kỳ thực, chỉ cẩn bạn sử dụng tài liệu nghe do native speaker thu âm, chỉ cần bạn kiên trì luyện tập, thì nhất định sẽ thấy hiệu quả. Chúng ta cần làm rõ một vấn đề liên quan đến luyện nghe: Mấu chốt của việc luyện nghe là ở "kiên trì", chứ không phải là bạn nghe cái gì.

Hơn nữa, bây giờ đang là thời đại số hóa, gần như tất cả tài liệu đều được đưa lên mạng, bạn có thể download rất nhiều tải liệu dưới định dạng digital (*) chẳng hạn. Tuy nhiên, bạn cũng đừng nghĩ rằng, bạn xài tám tiếng đồng hồ của mình lên mạng download 6G dữ liệu digital tức là bạn "nỗ lực" luyện nghe. Nếu bạn download về bỏ không, hoặc tùy tiện nghe một lượt cho xong chuyện, thì dẫu bạn download được 60G đi chăng nữa, cũng chẳng có tác dụng gì. Trọng tâm của việc "luyện nghe" là "luyện" trong "luyện tập", "tôi luyện", "huấn luyện" và "thục luyện" (**). Bạn không "luyện", mà chỉ lừa dối bản thân làm ra vẻ luyện nghe, thì chẳng ăn thua gì.

Cuối cùng, tôi muốn nói rằng, ngôn ngữ là một loại kỹ năng. Bạn không thể nâng cao kỹ năng trong ba bốn ngày, càng không có chuyện, bạn có thể tìm ra "đường tắt" trong "truyền thuyết" gì gì đó. Không khổ công, kiên trì rèn luyện bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, tối thiểu là từ ba tháng trở lên, thì sẽ không có hiệu quả rõ rệt. Bởi vậy, nếu muốn tìm phương pháp đúng, muốn tìm tài liệu chuẩn, bạn hãy rèn lỗ tai của mình ngay từ bây giờ nhé!

(*) Kỹ thuật số

(**) Thục luyện có nghĩa là luyện đến thuần thục, thông thạo