Cùng tên lan là hoa phong lan. Tên vậy là vì hoa phong lan mọc trên cây, sống trong sương gió, khác với các loại lan khác mọc trên đất bằng như mộc lan hay địa lan. Lần đầu tiên nhà tôi có hoa phong lan là sau một lần mẹ tôi về thăm nhà ở Yên Bái sau chiến tranh. Bà đem về một cây lan hồ điệp trắng và một cây lan vũ nữ hoa vàng (ở quê gọi là phong lan tai trâu và phong lan con ong).

 Bà treo chúng trên thân cây trước nhà, chăm tắm tưới và rất nhanh lan đã nở hoa. Hồi đó phong lan chỉ có ở vùng núi, chưa về xuôi như bây giờ nên hiếm lắm. Giờ nhớ lại, tôi đoán những cây lan đó là kỷ niệm của tuổi thơ bà. Giống như tôi bây giờ, nhìn thấy hoa dâm bụt, hoa đào bán ở cửa hàng là nhớ Việt Nam.

 Hoa phong lan có kỷ niệm của tôi thuở mười lăm. Hồi đó trong lớp tôi có cậu bạn tên Phong, trông giống người lai với cặp mắt nâu to quá khổ, mái tóc hoe mềm mịn và nước da trắng. Cậu ngồi bàn phía trên tôi và hay mượn bút, tẩy, thước kẻ, các thứ linh tinh trong giờ học. Chẳng biết là cần thực sự hay là lấy cớ nữa.

 Có điều mùa xuân năm ấy, tôi nhận được được lá thư tình đầu tiên trong đời. Thư tình bắt đầu như thế này: "Tớ yêu Lan, Lan có yêu tớ không?..." Tôi đã hy vọng hết sức cậu là chủ nhân của bức thư đó nên đã mượn vở cậu để đối chiếu chữ. Rất, rất tiếc là không phải.

 Bây giờ chơi hoa phong lan là thú vui của tôi. Đầu tiên là các loại lan phổ biến như lan hồ điệp hay là lan vũ nữ. Sau đó phát triển ra những loại hoa hiếm hơn, quí hơn có hương. Nơi tôi ở có một nghệ nhân trồng lan nổi tiếng. Đến trại hoa của ông, bạn sẽ thấy một bức tường kín đầy cúp thắng giải hoa lan và các loại huy chương từ khắp nơi trên thế giới, khá nhiều là từ châu Á. Ông chỉ bán hoa phong lan, và bạn đời của ông là một phụ nữ người Thái, con gái của một chủ trại lan ở Thái Lan. Ông nổi tiếng là người lai tạo được nhiều giống hoa lan mới, độc đáo, có thể kể tên như Bulbophyllum Hans' Delight hay Calanthe Ghita Nørby.

 Ông không phải là chủ trại lan duy nhất ở đây lấy vợ Thái. Do là nước đi tiên phong trong việc trồng và xuất khẩu hoa lan, Thái Lan thu hút rất nhiều người trồng hoa chuyên nghiệp đến học hỏi kỹ thuật trồng hoa. Còn nhớ sân bay Bangkok bán hoa lan đóng hộp sẵn, và những cô tiếp viên người Thái cài hoa lan trên áo và tặng hoa cài áo cho khách nữ. Hoa phong lan là quốc hoa của nhiều nước ở châu Mỹ Latinh; ở châu Á có Hồng Kông có biểu tượng hoa lan trắng trên cờ của họ.

 Trồng phong lan không khó; ở châu Âu nhiều giống lan đã được thuần hóa trở nên dễ thích nghi với việc trồng trong nhà. Khi tôi mới qua đây, hoa lan là thứ xa xỉ chỉ mua để làm quà. Ngày nay, giá lan chỉ ngang ngửa với các loại cây cảnh khác và được bày bán ở siêu thị. Sau nhiều năm trồng lan, tôi nhận thấy hoa lan thích phun sương hơn là tưới nước. Và có loại lan thích nhiều nước, có loại thích khô.

 Châu Âu có chính sách bảo tồn lan bản địa, thường mọc ở trong rừng hoặc dưới tán cây to, và là địa lan. Những cây lan đó ở trong sách đỏ, đào cây lên là bị phạt. Tuy nhiên vẫn có người khoe có lan ở vườn nhà rồi nói không biết làm sao nó vào vườn nhà mình?!