"Mùa này Hà Nội mùa hoa sữa

Anh đợi em góc đường Nguyễn Du

Hoa sữa thơm mùi thơm chờ đợi..."

Hải Như, 1970

 Nói đến Hà Nội là phải nói đến hoa sữa, mặc dù hoa sữa trông khá mờ nhạt. Nó độc đáo nhờ mùi hương khi Hà Nội vào đông, và chỉ tỏa hương vào buổi tối. Ban ngày hoa sữa ngủ, đến đêm hoa sữa mới thức dậy và tỏa hương, có thể là gắt đến nhức đầu đối với một số người.

 Xưa ở Hà Nội , đoạn phố Nguyễn Du dọc theo hồ Thiền Quang cắt qua phố Quang Trung là có nhiều hoa sữa nhất. Hồi đó trụ sở của Hội Nhà văn Việt Nam cũng được đặt ở đây, và chắc đó là lý do hoa sữa sớm đi vào thơ ca, vào cuộc sống văn nghệ của Hà Nội.

 Vào tuổi thiếu nữ, tôi mới để ý đến hoa sữa, có lẽ vì lúc đó mới được đi chơi đêm với bạn bè chăng? Đúng là hoa sữa nhiều quá có thể thơm đến hắc, chưa chắc tất cả mọi người đều thích, nhưng mà sẽ nhớ nó khi đi xa. Ban ngày khi đi qua không có hương hoa sữa nên phố Nguyễn Du bình thường như bao phố khác. Đến đêm, nơi ấy nhờ mùi hương mà trở nên phong tình rất nhiều.

 Nói là phong tình cũng không ngoa, vì góc phố nhiều hoa sữa ấy đã trở thành chợ tình của Hà Nội những năm 90. Có thể gọi là khu đèn đỏ cũng đúng. Có điều đèn đỏ đây là đèn dầu tù mù trên quang gánh trên vỉa hè, bán trà, bánh, kẹo cao su lặt vặt, thực ra là nơi ngã giá của gái bán hoa và khách. Cuối những năm 90, hoạt động này đã chuyển đến vũ trường hay quán bar, chẳng biết cái chợ tình này có còn không.

 Giờ thì hoa sữa đã lan sang nhiều phố khác ở Hà Nội chứ không chỉ ở phố Nguyễn Du nữa, và trụ sở Hội Nhà văn đã chuyển sang phố Nguyễn Đình Chiểu. Dù sao hội cũng không chuyển đi quá xa chỗ cũ, để hương hoa sữa vẫn còn đi vào những trang văn, trang thơ sau này. Người đi xa như tôi, giờ viết về Hà Nội chỉ nhớ mùi hoa sữa rất mơ hồ. Vậy mà vẫn bồi hồi khi viết về hoa.

 Người Việt hải ngoại ở Nam Trung Quốc, khu vực Ấn Độ và châu Á - Thái Bình Dương như Úc hay New Zealand có cơ hội gặp hoa sữa nhiều nhất. Tuy nhiên hoa sữa cũng xuất hiện ở Mỹ và Brazil, là những nước ngoài khu vực. Không biết bao giờ hoa sữa được mang tới châu Âu, để cho người xa xứ gặp lại. Thông tin trên Wikipedia nói cây hoa sữa có độc tính, nhất là vỏ cây vào mùa khô. Tuy nhiên, vỏ cây cũng được người dân sử dụng làm thuốc chữa bệnh ở những nước có cây.